رفتار هزینه ها

بر مبنای ادبیات حسابداری بهای تمام شده، بین هزینه ها و حجم فعالیت، رابطه ای متقارن وجود دارد، اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که شدت کاهش هزینه ها بر اثر کاهش حجم فعالیت، کمتر از شدت افزایش هزینه ها در اثر افزایش حجم فعالیت است. به این رفتار نامتقارن هزینه ها، ((چسبندگی هزینه ها)) گفته می شود. در این تحقیق، وارونگی چسبندگی هزینه ها در دوره پس از کاهش فروش، طول دوره مطالعه، استمرار کاهش فروش، رشد اقتصادی، میزان دارایی ها و تعداد کارکنان، به عنوان عوامل احتمالی موثر بر چسبندگی هزینه ها در نظر گرفته شده و تاثیر آنها بر میزان چسبندگی بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه های فروش، عمومی و اداری، طی دوره زمانی 1380 تا 1388 در بورس اوراق بهادار تهران آزمون شده است. بر اساس نتایج تحقیق، چسبندگی هزینه های فروش، عمومی و اداری در دوره بعد از کاهش فروش، وارونه می شود و کاهش فروش در دو دوره متوالی، موجب کاهش چسبندگی بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه های فروش، عمومی و اداری در دوره دوم می شود و هر چه میزان دارایی ها بیشتر باشد، چسبندگی بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه های فروش، عمومی و اداری، بیشتر می شود، اما شواهدی از تاثیر طول دوره مطالعه، رشد اقتصادی و تعداد کارکنان بر چسبندگی هزینه ها به دست نیامد.

این پژوهش به بررسی ارتباط بین رفتار هزینه ها و تغییرات پاداش هیئت مدیره در شرکت های صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، فلزات اساسی و خودروی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. برای این منظور تعداد 58 شرکت طی دوره زمانی 1387 تا 1391 از طریق داده های ترکیبی به روش تابلویی مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج حاکی از آن است که تغییرات بازده دارایی های به وجود آمده از رفتار هزینه ها (رفتار عادی و غیرعادی هزینه ها) با تغییرات پاداش، دارای رابطه مثبت و معناداری بوده و این رابطه نامتقارن می باشد. نتایج نشان می دهد که رفتار هزینه ها می تواند بر میزان پاداش مدیران تأثیر بگذارد و همچنین مبانی پاداش های وضع شده در شرکت های مورد بررسی از تقارن برخوردار نمی باشد؛ لذا، می توان گفت که در شرکت های ایرانی از مدیران به طور کورکورانه از طریق پاداش حمایت می شود. این یافته ها علاوه بر نشان دادن ضرورت توجه به رفتار هزینه ها در زمان اعطای پاداش می تواند به طور غیرمستقیم ضرورت ایجاد مکانیزمی برای تعیین پاداش عادلانه تر در شرکت های ایرانی باشد.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه واکنش سود به محافظه کاری وچسبند گی هزینه ها می باشد. محافظه کاری منجر به ارتباط نا متقارن بین سود و بازده سهام می شود، به عبارت دیگر، شناخت به موقع زیان در صورت وجود اخبار بد (بازده منفی سهام) و نا مطلوب و عدم شناخت سود در مواقع وجود اخبار خوب (بازده مثبت سهام) و مطلوب را محافظه کاری شرطی می نامند. در حالی که چسبندگی هزینه ها به معنی واکنش نامتقارن هزینه ها به افزایش و کاهش فروش می باشد. در نتیجه، ممکن است، در برآورد محافظه کاری شرطی بدون در نظر گرفتن اثر بالقوه چسبندگی هزینه ها، میزان محافظه کاری بیش از واقع برآورد شود. برای این منظور، مدل های رگرسیونی چند متغیره برای داده های ترکیبی برآورد گردیده است. داده های مورد نظر از 78 شرکت ( شامل730 مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر تهران طی دوره 1390-1381 جمع آوری شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد علاوه بر محافظهئکاری، چسبندگی هزینه ها نیز منجر عدم تقارن زمانی سود می شود.

آﮔﺎﻫﯽ از دورﻧﻤﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻗﺘﺼﺎدی واﺣﺪﻫﺎی ﺗﺠﺎری، ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران ﺑﺎﻟﻘﻮه و اﻋﺘﺒﺎردﻫﻨﺪﮔﺎن را در اﺧﺬ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت اﻗﺘﺼﺎدی ﯾﺎری ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران بر ﻣﺒﻨﺎی ﺳﻮدﻫﺎی ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه انجام می گیرد. لذا دقت این پیش بینی ها اهمیت دارد. مطالعات اخیر نشان داده که خطای پیش بینی هزینه ها از خطای پیش بینی فروش بیشتر بوده و تاثیر چشمگیری بر خطای پیش بینی سود دارد. طبق این تحقیقات، علت خطای پیش بینی هزینه ها عدم درک و توجه به اطلاعات رفتار هزینه می باشد. در تحقیق پیش رو با مطالعه اطلاعات 104 شرکت طی سال های 1393-1388، دقت پیش بینی رفتار هزینه ها توسط مدیران بررسی شد. در این راستا شرکت های دارای خطای پیش بینی فروش مساعد و نامساعد تفکیک و خطای پیش بینی سود شرکت هایی که قدرمطلق خطای پیش بینی فروش آنها معادل بود، با یکدیگر مقایسه گردید. در صورتی که خطای پیش بینی سود این شرکت ها تفاوت معناداری نداشته باشد، می توان نتیجه گرفت که مدیران در پیش بینی های خود به رفتار هزینه توجه دارند. نتایج آزمون های آماری t و من ویتنی نشان داد که مدیران تغییرپذیری هزینه های شرکت را به درستی پیش بینی نمی کنند؛ اما رفتار هزینه را در پیش بینی های خود لحاظ می کنند. تناسب خطای پیش بینی سود و خطای پیش بینی فروش بیانگر آن است که علت اصلی خطای پیش بینی سود، خطا در پیش بینی فروش است.

بررسی مطالعات صورت گرفته در حوزه رفتار نامتقارن و چسبنده هزینه ها نشان می دهد بسیاری از مطالعات به بررسی تأثیر برخی از عوامل بر چسبندگی هزینه ها یا بررسی رابطه چسبندگی هزینه ها با متغیر های گوناگون مالی و حسابداری پرداخته شده و به درک و توسعه این مفهوم کمک نموده اند. در این راستا در این پژوهش به بررسی رابطه بین چسبندگی هزینه، ریسک شرکت و سهام مدیریت شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته شد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی کاربردی و به لحاظ هدف از نوع تحلیلی و از نظر نوع و روش جمع آوری و تحلیل داده ها جزو تحقیقات کمی و همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش، کلیه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده اند که طی دوره 1393 تا 1400 سهام آن ها در بورس اوراق بهادار تهران معامله شده است. جهت جمع آوری داده های پژوهش از نرم افزار ره آوردنوین، صورت های مالی شرکت ها و سایت کدال استفاده گردید. در نهایت داده های تحقیق با استفاده از آزمون همبستگی، آزمون t استیودنت و توزیع فیشر (توزیع F ) و همچنین آزمون رگرسیون چندمتغیره با بهره گیری از نرم افزار Eviwes تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد هر چه میزان چسبندگی بیشتر باشد، ریسک شرکت بیشتر است و سهام مدیریت به طور قابل توجهی اثر چسبندگی هزینه بر ریسک شرکت را افزایش می دهد. عدم چسبندگی هزینه به طور قابل توجهی ریسک شرکت را افزایش می دهد و سهام مدیریتی این همبستگی را تشدید می کند. همچنین چسبندگی هزینه به طور قابل توجهی ریسک شرکت را افزایش می دهد و سهام مدیریتی اثر آن را تشدید می کند.

در این پژوهش چسبندگی هزینه های بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز بررسی شده است. به این ترتیب که، ابتدا رفتار چسبنده هزینه ها در سطح کل هزینه های بیمارستان ها و سپس در سطح هزینه های درمانی و هزینه های غیردرمانی آزمون شده است. نتایج حاصل از تحلیل های رگرسیونی آماری نشان می دهد در بیمارستان ها فقط در سطح هزینه های غیردرمانی (پشتیبانی و عمومی) چسبندگی هزینه ها وجود دارد. به این ترتیب که با 1 درصد افزایش در درآمدها، این هزینه ها 64/0 درصد افزایش می یابد و با کاهش 1 درصدی درآمدها، این هزینه ها 01/0 درصد کاهش می یابد. اما در سطح هزینه های کل و هزینه های درمانی، رفتار هزینه ها غیرچسبنده است. به این صورت که با افزایش 1 درصدی در درآمدها، هزینه های کل 67/0 درصد افزایش می یابد و کاهش 1 درصدی در درآمدها، منجر به افزایش 14/0 درصدی هزینه ها می شود. هم چنین، با افزایش 1 درصدی درآمدها، هزینه های درمانی 70/0 درصد افزایش می یابد و در زمان کاهش 1 درصدی درآمدها، این هزینه ها 26/0 درصد افزایش می یابد. مهم ترین دلیل این یافته ها می تواند این باشد که بیمارستان های دولتی به دنبال خدمت رسانی به جامعه در حوزه درمان و سلامت هستند و ماهیت فعالیت آن ها متفاوت از واحدهای تجاری انتفاعی است که به دنبال کسب سود هستند. بنابراین، در دوره هایی که کاهش درآمد رخ داده است، مدیران به دنبال کاهش هزینه های درمانی نبوده اند و این هزینه ها را با روند کندتری نسبت به دوره های افزایش درآمد، افزایش داده اند.