شبکه های تلویزیونی ماهواره ای

مخاطب هدف هر کوشش رسانه ای است و باید نخست ترغیب و سپس قانع شود که رسانه در خصوص علاقه و نیاز او پیام می دهد، هدف اساسی مقالة حاضر مطالعة مهم ترین نیازهای رسانه ای مخاطبان در استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان است. برای این منظور458 نفر از شهروندان قائم شهری که بینندة شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بودند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و تکنیک جمع آوری داده ها پرسش نامة محقق ساخته است. داده ها با استفاده از روش های آماری ناپارامتریک مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که پاسخگویان بیشتر از برنامه های ماهواره که جنبة سرگرمی و یادگیری داشته استفاده می کنند. همچنین بین انواع نیازهای مخاطبان تفاوت وجود داشته و ترتیب اهمیت این نیازها عبارت اند از: عاطفی، شناختی، اجتماعی و سیاسی، طبق یافته های توصیفی بیشتر مخاطبان در شب ها به تماشای ماهواره می پردازند و میزان مصرف ماهواره در مخاطبان با تحصیلات پایین بیشتر و با افزایش سطح تحصیلات کاهش می یابد، همچنین میزان استفاده از ماهواره در زنان بیشتر از مردان بود، به گونه ای که زنان به طور میانگین 5/3 ساعت و مردان 5/2 ساعت در طول شبانه روز وقت صرف تماشای شبکه های ماهواره ای می کنند.

یکی از راه های دستیابی به راهکارهای اصلاح شیوه فعلی مواجهه ایران با پدیده دریافت خانگی شبکه های ماهواره ای، آگاهی از تجربه دیگر کشورهای مشابه است. در این میان مطالعات تطبیقی اسناد حوزه سیاست گذاری بخشی از جهان معاصر می تواند در خوانش تحولات سیاستی رسانه ای ما راه گشا باشد. برای دستیابی به این مهم، با اتکا به دو پژوهش انجام شده در سال های 1373 و 1381، از طریق نمونه گیری هدفمند، تعداد هفده کشور آسیایی انتخاب شدند. پس از بررسی ادبیات نظری در حوزه سیاست های رسانه ای، تعیین « چرخه خط مشی گذاری» به عنوان ادبیات تحلیل و شناخت حوزه صورت بندی مسئله شبکه های ماهواره ای کشورهای مذکور این نتیجه حاصل شد که سیاست گذاران رسانه ای کشورهای موردبررسی دریافت مستقیم شبکه های ماهواره ای را عاملی برای1) بر هم زننده بازار بومی و غیربومی رسانه های داخلی و 2) شکل گیری برخی تهدیدها برای مصالح و منافع ملی تعریف کرده اند. آن ها به سمت دو نوع سیاست سوق پیدا کرده اند. الف) پذیرش به مفهوم عدم دخالت دولت و یا قانون مند نمودن اپراتورهای ماهواره ای. ب) اجرای اقدامات قابل اجرا در رویکرد به عدم پایبندی به فضای آزاد اطلاعات. پژوهش نشان داد که در هر دودسته از کشورهای الف و ب سیاست های گوناگونی در راستای تولید و دریافت رسانه ای اتخاذ کرده اند که در متن مقاله به طور مفصل به آن ها پرداخته شده است. مقایسه دستاوردهای پژوهش حاضر با تحقیق 21 سال پیش حاکی از تحولی است که مهم ترین آن حرکت کشورهای گروه ب به سمت پذیرفتن و مجوز دادن به اپراتورهای ماهواره ای برای ارائه خط مشی های اتخاذ شده از نوع گروه الف است.

بنیان های هر جامعه، ریشه در ارزش ها و فرهنگ آن جامعه دارد. بنابراین برای تضعیف هر جامعه، کافی است تا فرهنگ و به ویژه فرهنگ سیاسی آن جامعه را تضعیف کرد. در سال های اخیر گرایش به شبکه های ماهواره ای علاوه بر کلان شهرها به دیگر شهرهای کشور نیز از روند افزایشی محسوسی برخوردار بوده است. این مطالعه به روش پیمایش و جمعیت نمونه 400 نفری در شهر کرمان انجام شده است. نتایج تحلیل رگرسیون ارزیابی اثرات جمعی متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته شامل شش متغیر «فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی، اعتماد سیاسی، درجه مذهبی بودن، آگاهی سیاسی و مدت تماشای ماهواره»، در تبیین واریانس متغیرهای وابسته به ترتیب براساس میزان اثرگذاری نشان می دهد بیشترین میزان تأثیر مربوط به متغیرهای «مشارکت سیاسی و اعتماد سیاسی» مردم شهر کرمان تعلق دارد.