رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی

فلسفه وجودی موسسات حسابرسی در بازارهای سرمایه نقشی است که در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی با ارائه گزارشات باکیفیت دارند. کیفیت گزارشات حسابرسی تا اندازه زیادی مرتبط با رسیدگی حسابرسان حین کار است. در پژوهش حاضر رابطه استرس شغلی حسابرسان و رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی با توجه ب ه عوامل استرس زایی همچون فشار زمانی، تعارض کار-خانواده و ابهام نقش بررسی می شود. این پژوهش از نوع کمی و در دسته مطالعات توصیفی قرار می گیرد. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسش نامه استفاده شده است. به دلیل نامعین بودن حجم جامعه تعداد 3۶5 پرسش نامه در سال ۱۴۰۰ از حسابرسان شاغل در موسسه های حسابرسی و سازمان حسابرسی دریافت شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن بود که فشار زمانی، تعارض کار-خانواده و ابهام نقش دارای ارتباط مثبت با استرس شغلی حسابرس است. همچنین فشار زمانی، تعارض کار-خانواده و ابهام نقش با رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی ارتباط مثبت دارند. در نهایت استرس شغلی دارای ارتباط مثبت با رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی است و به عنوان یک متغیر میانجی در رابطه میان فشار زمانی، تعارض کار-خانواده، ابهام نقش و رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی نقش ایفا می کند. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان معیاری برای موسسه های حسابرسی جهت حفظ کیفیت گزارش های حسابرسی از طریق کاهش عوامل استرس زای شغلی حسابرسان باشد.

هدف: حرفه حسابرسی در بهبود فرایند گزارشگری مالی و ارتقای کارایی بازار سرمایه نقش مهمی دارد. تحقق این هدف نیازمند ارتقای مداوم کیفیت کار حسابرسان است؛ بنابراین شناسایی عامل های کاهنده کیفیت حسابرسی، اهمیت بسیار زیادی دارد. در همین راستا، این پژوهش تلاش دارد تا تأثیر فشار زمانی، تعارض کار خانواده و ابهام نقش بر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی با میانجیگری استرس شغلی را بررسی کند. روش: داده های این پژوهش از طریق توزیع پرسش نامه بین 273 حسابرس گرد آوری شده و دوره زمانی گردآوری داده ها، بهار سال 1401 بوده است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزارهای اسمارت پی ال اس نسخه3 و اس پی اس اس نسخه 26 انجام گرفته است. یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش، هر سه متغیر مستقل (فشار زمانی، ابهام نقش و تعارض کار خانواده) بر استرس شغلی اثر مثبت و معناداری می گذارند. همچنین متغیرهای فشار زمانی و استرس شغلی، باعث بروز رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی شده است؛ اما در مقابل، متغیرهای ابهام نقش و تعارض کار خانواده، تأثیر مستقیمی بر کیفیت حسابرسی ندارند. با لحاظ کردن متغیر استرس شغلی به عنوان متغیر میانجی، مشاهده شد که متغیر فشار زمانی اثر میانجی جزئی (اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم) و متغیرهای ابهام نقش و تعارض کار خانواده اثر میانجی کامل (اثرگذاری غیرمستقیم) داشتند. نتیجه گیری: هر سه متغیر مستقل بر استرس شغلی و کیفیت حسابرسی اثرگذارند؛ از این رو در مؤسسه های حسابرسی، مدیریت این سه متغیر به همراه استرس شغلی، می تواند در بهبود کیفیت حسابرسی نقش مهمی ایفا کند. همچنین اجرای صحیح اصول حسابرسی از سوی حسابرسان، باعث می شود که تأثیر عامل های کاهنده کیفیت حسابرسی به حداقل برسد.

رفتارهای حسابرس در طول فرآیند حسابرسی، به طور قابل توجهی بر نگرانی های مربوط به کاهش اثربخشی شواهد جمع آوری شده و کیفیت حسابرسی نقش دارد.  درک این موضوع، می تواند خطرات بالقوه را شناسایی کرده و رفتارهای حسابرس را برای بهبود کیفیت حسابرسی تنظیم نمود. لذا این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا شایستگی های هوش هیجانی می تواند بر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی اثرگذار باشد یا خیر؟  پژوهش حاضر از منظر نتیجه اجرای آن، از نوع کاربردی، از منظر فرآیند اجرا، جزء پژوهش های کمی و از منظر هدف اجرا، توصیفی و پیمایشی است. ابزار مورد استفاده در این نوع پژوهش، پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش را شرکاء، مدیران و حسابداران رسمی در استخدام موسسه های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی رتبه الف ایران تشکیل می دهد که بر اساس سایت جامعه حسابداران رسمی ایران در سال 1402 برابر با 416 نفر بوده اند، هرچند در نهایت 204 پرسشنامه مورد آزمون قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که خوش بینی، خودآگاهی و همدلی بر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی به گونه ای منفی اثرگذار است و خودمدیریتی و انعطاف پذیری بر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی اثرگذار نمی باشد. لذا باتوجه به نتایج به دست آمده می توان بیان نمود که هوش هیجانی بر کاهش رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی اثرگذار است.