محیط امنیتی

منظور از محیط امنیتی یک محدوده جغرافیایی است که بستر تهدیدات و در عین حال، فرصت هایی است که از متغیرهای داخلی و اغلب خارجی متأثرند. محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران را باید پویا ترین و فعال ترین محیط امنیتی عرصه بین المللی دانست. ایران در حوزه غربی و تاحدودی جنوب غربی کشور از مرز خسروی تا ابتدای دشت آزادگان در استان خوزستان مأوای کردهایی است که دارای نژاد و اصلیت ایرانی بوده و همواره مبلغ و مروج ارزش های اصیل ایرانی و اسلامی هستند. وجود این قوم فرصت ها، قابلیت ها، مزایا و مواهب در عین حال آسیب ها و چالش هایی را در خود نهفته دارد؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی و احصای فرصت ها و چالش های محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر کرد های فیلی(سه استان دیالی واسط و میسان) است. روش پژوهش حاضر از نوع تاریخی کیفی(تحلیل تماتیک) است و جامعه آماری آن شامل اسناد دست اول و منابع تاریخی و همچنین، مصاحبه با افراد مطلع یا دروازه بان اطلاع بوده است. روش نمونه گیری در این طرح، از نوع هدفمند بوده و با توجه به موضوع و حساسیت آن، از نمونه گیری غیر احتمالی با روش تعمدی یا قضاوتی و روش نمونه گیری انباشتی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر کرد های فیلی، دارای اقتضائات و فرصت هایی است که درصورت بهره گیری از آن می توان بسیاری از چالش ها و تهدیدات را پیش از پیدایش از میان برد و آنها را تبدیل به فرصت نمود.

هدف: تبیین شاخص ها و مؤلفه های مؤثر بر بُعد نظامی امنیت دریایی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر و اهداف فرعی آن، تبیین چالش های امنیت دریایی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر و مشخص نمودن مهم ترین عوامل نظامی مؤثر بر امنیت دریایی ج.ا. ایران در دریای خزر و تعیین روابط بین شاخص ها و مؤلفه های مؤثر بر بُعد نظامی امنیت دریایی ج.ا. ایران در دریای خزر است.روش: نوع تحقیق کاربردی با رویکرد آمیخته و روش توصیفی- تحلیلی و تحلیل محتوا است. جامعه آماری این تحقیق به تعداد 90 نفر شامل نظامیان و غیرنظامیانی که دارای سابقه خدمت در مشاغل راهبردی با ملاحظه آشنایی به مسائل راهبردی مرتبط با دریای خزر هستند. تجزیه و تحلیل داده های کیفی با روش (دسته بندی داده ها، پردازش و قضاوت) و داده های کمّی با روش تحلیل توصیفی صورت پذیرفته و تحلیل استنباطی هم از داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون (خی-2) و با استفاده از نرم افزار (SPSS) مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته ها: یافته های مهم این که حضور معنادار نیروی دریایی آجا در دریای خزر و همچنین توجه ویژه مسئولین ذیربط به روابط بین الملل و توسعه دیپلماسی دفاعی دریایی به منظور تقویت امنیت دریایی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر الزامی است. نتایج: با محاسبه مقادیر استنباطی در سه بُعد نظامی و امنیتی، بُعد اقتصادی و بُعد سیاسی و حقوقی و مقایسه با مقادیر بحرانی همه شاخص ها و مؤلفه های مرتبط با ابعاد سه گانه تأیید شده اند. با توجه به ضریب توافقی محاسبه شده وجود ارتباط همه شاخص ها با مؤلفه ها و ابعاد تأیید گردید.

مسئله پژوهش حاضر این است که چه ارتباطی بین کنش های ژئوپلیتیکی امارات متحده عربی از نظر تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بر محیط امنیتی ج.ا.ایران وجود دارد؟ روش این پژوهش (آمیخته) است و از نرم افزار MICMAC استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد 5 چالش به عنوان تأثیرگذارترین عامل بر محیط امنیتی ج.ا.ایران شناسایی شده اند که بر حسب ماتریس اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم می توان گفت که شاخص A10 (ایجاد موازنه قدرت در برابر قدرت رو به رشد جمهوری اسلامی ایران) در رتبه اول تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته است. شاخص A8 (همراهی امارات با سیاست های بین المللی آمریکا در منطقه و فشار حداکثری بر ج.ا.ایران) در رتبه دوم تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته است. شاخص A9 (تلاش برای مهار تفکر انقلاب اسلامی و جلوگیری از نفوذ و گسترش محور مقاومت) در رتبه سوم تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته است. شاخص A4 (برگزاری مانورها و رزمایش های جنگی با رژیم صهیونیستی) در رتبه چهارم تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته است. شاخص A6 (تقویت روابط نظامی- صنعتی با برخی از شرکای مدیترانه ای) در رتبه پنجم تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته است.