محور مقاومت اسلامی

چکیده گفتمان محور مقاومت اسلامی که بازتولید فرهنگ مقاومت ملت ایران در برابر استبداد داخلی و استکبار جهانی است با ابداع شیوه نوینی از مقاومت، منافع غرب و صهیونیسم جهانی را در منطقه خاورمیانه مورد تهدید قرار داده و با ایجاد چالش در توازن قوای منطقه ای عملاً به مکانیزم قدرتمندی جهت مقابله با سیاست های استکباری در منطقه تبدیل شده است. تحلیل مبانی نظری حاکم بر این گفتمان مهم ترین هدف این پژوهش است. بررسی قابلیت های گفتمان در تحقق انتر ناسیونالیسم اسلامی، ارائه تحلیلی دقیق از ژئوپلیتیک شیعه و بررسی نقش جمهوری اسلامی ایران در هدایت محور مقاومت اسلامی از دیگر اهدافی است که در پژوهش دنبال می شود. نظریه و روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه باتوجه به قابلیت هایی که در تحلیل مفاهیم سیاسی، برخوردار است به عنوان چارچوب نظری و ابزار تحلیل داده های مقاله انتخاب شده است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش گفتمان محور مقاومت اسلامی از قابلیت های لازم جهت هزمون شدن در جهان اسلام برخوردار است و انتظار می رود با توسعه مبانی فکری و بسط حوزه جغرافیایی، زمینه تشکیل امت واحده اسلامی و انتر ناسیونالیسم اسلامی را بر مبنای اصول اسلام اصیل انقلابی فراهم نماید. . واژه های کلیدی محور مقاومت اسلامی؛ انتر ناسیونالیسم اسلامی؛ هلال شیعی

از دستاوردهای مهم امنیتی انقلاب اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه، تقویت محور مقاومت اسلامی و بخصوص تحکیم پیوند شیعیان در منطقه خاورمیانه است. قدرت گیری شیعیان در عراق، رشد حزب الله در لبنان و گسترش مبارزات  شیعیان بحرین، در پیوند با ایران سبب نگرانی امنیتی پادشاهی سعودی شده است؛ چرا که بخش عمده ای از جمعیت مناطق شرقی عربستان که عمده ترین ذخایر نفتی این کشور در آنجا قرار دارد را شیعیان تشکیل داده اند که عربستان در برابر ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران نفوذ پذیر و آسیب پذیر ساخته است. فارغ از این چشم انداز منطقه ای این مقاله بر کشمکش ایران و عربستان در حوزه یمن متمرکز است. در این راستا پرسش این مقاله این است که برجسته ترین هدف عربستان سعودی از حمله نظامی به یمن چیست؟ در پاسخ این فرضیه مطرح است که عربستان سعودی با هدف موازنه سازی در مناسبات قدرت منطقه ای و نیز تضعیف محور مقاومت، یمن را مورد تهاجم نظامی قرار داده است.

گفتمان های سیاسی در عرصه بین المللی با نهادهای رسانه ایِ بین المللی پیوند عمیقی پیدا کرده اند. در این چارچوب، قدرت های سلطه طلبِ غربی، درصدد هستند از طریق رسانه ها، پادگفتمان اصلی خود در غرب آسیا، یعنی گفتمان محور مقاومت اسلامی را به حاشیه برانند. بر این اساس، این مقاله با هدف تبیین گفتمان سه رسانه بین المللی سی ان ان، یورونیوز و بی بی سی انگلیسی درباره محور مقاومت اسلامی نگاشته شده است. برای این منظور، از هر کدام از این سه رسانه، 4 گزارش خبری طولانی، مهم و متمرکز بر لبنان، ایران، فلسطین و یمن به روش نمونه گیری هدفمند در بازه زمانی 1 ژانویه 2022 تا 31 ژانویه 2023 انتخاب و با روش تحلیل گفتمان انتقادی و مدل ون دایک، مطالعه شدند. در گفتمان این رسانه ها، برای ایجاد نارضایتی و شکاف در میان حامیان و اعضای محور مقاومت، فعالیت منطقه ای آنها با تنگناهای اقتصادی شان پیوند می یابد و برجسته می شود. این رسانه ها ضمن داشتن رویکردهای مختلف در سطح خرد، در سطح کلان، پیوسته کاستی ها و نقصان های وجه سخت افزاری گفتمان محور مقاومت اسلامی را فرامی خوانند ولی وجه نرم افزاری این گفتمان را که شامل مفاهیم جهان شمولی مانند استکبارستیزی، عدالت خواهی و استقلال طلبی است، به همراه کاستی ها و نقصان های گفتمان خودی (غربی) به غیاب می برند.