اقتصادسیاسی

مسأله مرکزی مکتوب حاضر مطالعه حاشیه نشین سازی از منظر اقتصادسیاسی است. از این منظر استدلال می کند حاشیه نشینی شدگی پدیده ای برساخته و حاصل مکانیزم های پنهانِ انباشت و گردش سرمایه است که دولت از عاملان مهم آن در ایران است. روش تحقیق بر قیاس نظریه متبوع تحقیق، انتقادی است و از انواع داده های موجود بهره می برد. روش تحلیل، جست وجوی دلالت های نظری داده های موجود با راهنمایی نظریه تحقیق است. نتیجه پژوهش حاکی است حاشیه نشین شدگی پیامد تاریخ طولانی طرد با مکانیسم های مختلف بوده که طرد اقتصادی از مهمترین آن هاست. طرد اجتماعی و فرهنگی بر بستر اقتصاد، مناسبات موجود را طبیعی سازی کرده و موجه می نماید. بر این اساس هر اراده ای برای مواجهه با حاشین نشین سازی نیازمند توجه به مناسبات کلان اقتصادسیاسی است. اقتصادسیاسی رشته پیوند مسائل محلی و بین المللی است؛ در حالی که حاشیه نشین شدگی در جهان رو به کاهش گذاشته در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است.    

برقراری و توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورها، نقش ویژه ای در بهبود وضعیت دولت ها و تأمین امنیت اقتصادی و سیاسی آنها دارد. ج.ا.ایران به منظور نیل به توسعه اقتصادی و جایگاه یابی مطلوب در ساختار اقتصادجهانی، نیازمند نگاهی ویژه در قبال دیگر بازیگران نآم بین الملل، بالاخص، جمهوری فدرال آلمان در اتحادیه اروپا می باشد. بررسی این مهم که، چشم اندازه روابط میان آلمان و ایران در سده بیست و یکم از چه مختصاتی برخوردار است؟ سوال و هدف اساسی این پژوهش است و در پاسخ، مدعا و فرضیه این پژوهش آن خواهد بود که؛ مناسبات ایران و آلمان در سده بیست و یکم تابع ملاحظات امنیتی آلمان به عنوان یک قدرت بین المللی و تلقی ایران به عنوان یک کنشگر دردسرساز، تحکیم و تحدید یافته است. یافته های این پژوهش موید این نکته است که امنیتی شدن سیاست خارجی ج.ا.ایران از سال 2000میلادی بدین سو، مانع جدی در تحکیم روابط دو کشور وکمرنگ گردیدن فرصت ها و ظرفیت های اقتصادی ایران از سوی آلمان تا اطلاق شریک دردسرساز به ایران، از سوی این کشور بوده است. روش پژوهش این نوشتار تبیین کیفی بوده و بااستفاده از منابع اسنادی به جمع آوری داده های پژوهش همت گمارده شده است.

مسئله اصلی این مکتوب تبیین نقش دولت در حاشیه نشین شدگی در شهر کرمانشاه است. از این منظر استدلال می کند دولت در ایران از طریق دسترسی به رانت و توزیع آن به حاشیه نشین شدگی برخی گروه ها دامن می زند که حاشیه سازی برخی مناطق شهری تنها یکی از بخش های رؤیت پذیر آن است. روش این پژوهش انتقادی است و دلالت های پنهان داده های موجود را در پرتو نظریه اقتصاد سیاسی آشکار می کند. این روش به نوع داده حساس نیست و از انواع داده های موجود، اسناد و منابع بهره می گیرد. پژوهش به این نتیجه رسیده که حاشیه نشین شدگی در کرمانشاه از آغاز شکل گیری دولت مدرن در ایران تحت تأثیر مداخلات دولت از رهگذر برنامه های اقتصادی و اجتماعی پدید آمده و گسترش یافته است. برنامه های دولت های بعدی نیز برای حل معضل به بنیاد این پدیده اصابت نکرده است. تعبیر حاشیه نشین شدگی به مثابه پدیده ای معلول اقتصاد سیاسی کلان و تحلیل مکانیسم های متنوع آن، پیشنهاد این مقاله برای بازاندیشی این معضل اقتصادی و اجتماعی است.  

جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران یکی از مهمترین اتفاقات و از طولانی ترین جنگ های قرن بیستم بود که از سال 1359 شروع شد و تا سال 1367 ادامه پیدا کرد. با شروع جنگ عراق علیه ایران، شورای امنیت سازمان ملل متحد در واکنش به این جنگ عکس العمل های مختلفی داشت و چندین قطعنامه از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد برای خاتمه دادن به جنگ  و دعوت طرفین به صلح صادر شد. قطعنامه های صادر شده از سوی شورای امنیت به دلیل برآورده نکردن خواسته های جمهوری اسلامی ایران ازجمله معرفی متجاوز، هربار با عدم پذیرش از سوی ایران مواجه می شد. درنهایت قطعنامه 598 در تیرماه 1366 از سوی شورای امنیت صادر شد. این قطعنامه دارای تفاوت هایی با سایر قطعنامه های صادر شده از سوی شورای امنیت دررابطه با جنگ عراق و ایران بود. جمهوری اسلامی ایران پس از یک سال موضع نه رد و نه قبول قطعنامه، موافقت خود را با پذیرش آن اعلام داشت و جنگ را خاتمه یافته تلقی نمود. جمهوری اسلامی ایران در سال های پایانی جنگ وضعیت اقتصادی چندان مناسبی نداشت. وضعیت بد اقتصادی به شدت سیاست های اقتصادی دولت را تحت تأثیر مخرب خود قرار داده بود. زیرساخت های اقتصادی به شدت چار آسیب و ضعف شده بودند. دولت جمهوری اسلامی ایران در تأمین و مدیریت هزینه های جنگ و سایر هزینه های مربوط به سطح کشور و زندگی مردم دچار مشکل شده بود. وضعیت اقتصادی ایران سیاست نظامی کشور را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده بود. این مقاله ضمن اشاره به شرایط اقتصادی ایران در هشت سال دفاع  مقدس و با تأکید بر سه سال پایانی جنگ، در پی پاسخ به این سؤال است که مهمترین زمینه های اقتصاد سیاسی پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران چه بود؟ فرضیه مقاله این است که چالش های اقتصاد سیاسی فراروی دولت ایران مهمترین دلایل پذیرش قطعنامه 598 بوده است.

مسأله مرکزی این مقاله تحلیل امر اجتماعی در بیماری سرطان است. از این منظر استدلال شده که پزشک سازی، بیماری سرطان را به امری زیستی تقلیل می دهد و مؤلفه های اجتماعی این بیماری را از نظر پنهان می کند. این تصویر مخدوش مواجهه با کلیت این بیماری را که تحلیل آن به ساختارهای اجتماعی از جمله مناسبات اقتصادسیاسی راه می برد مسدود می کند. هدف این پژوهش نشان دادن ابعاد اجتماعی-اقتصادی سلامت و بیماری و مشخصاً سرطان است. روش تحقیق انتقادی با رویکرد اقتصادسیاسی است. در این روش اطلاعات موجود با رویکرد نظری ترتیب یافته و تحلیل شده است تا دلالت های پنهان آن ها و روابط پوشیده ی وضع موجود آشکار شوند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که عوامل خطر ابتلا به سرطان از سوی مناسبات اقتصادی و اجتماعی تعیین می شوند و ساز و کار توزیع منابع و الگوی برخورداری افراد، میزان خطر ابتلای آن ها را توضیح می دهد. مصرف دخانیات، عدم تحرک و الگوی تغذیه که عوامل خطر سرطان محسوب می شوند متناظر با جایگاه طبقاتی افراد توزیع می شوند و گروه های پایین با خطر بیشتری مواجه هستند. فهم بیماری سرطان در کلیت آن، مسیر مواجهه با این بیماری را از پزشکی محض به سمت راهکارهای سیاسی در توزیع منابع هدایت می کند.