وفاداری مخاطب

با همه گیری رسانه های اجتماعی و توانمندشدن کاربران در مشارکت با سازمان های رسانه ای، هم آفرینی ارزش به یک روند فزاینده در صنعت رسانه تبدیل شده است. خبرگزاری ها ازجمله سازمان های رسانه ای هستند که به میزان قابل توجهی تحت تأثیر مشارکت کاربران از طریق شبکه های اجتماعی، شهروند خبرنگاری و محتوای تولیدشده توسط کاربران قرار گرفته اند و از مشارکت کاربران به اشکال گوناگون، از محتوای خبری تا تحلیل و پویش و گفت وگو و محتوای کاربرساخته بهره مند می شوند. پژوهش جاری با نظرسنجی از 735 نفر از کاربران فعال سامانه «فارس من» متعلق به خبرگزاری فارس به شناسایی مؤلفه ها و ابعاد هم آفرینی ارزش در خبرگزاری ها و توسعهٔ مدل هم آفرینی ارزش راهبردی می پردازد. مدل تحقیق مبتنی بر این است که انگیزه مشارکت کاربر در هم آفرینی تحت تأثیر سه نوع ارزش رابطه ای، اقتصادی و سرگرمی است که از طریق تقویت برند به وفاداری نگرشی و وفاداری رفتاری می انجامد. با اجرای یک پرسشنامه و جمع آوری داده از 12330 نفر از کاربران فارس من که حداقل یک بار سوژه ای را در فارس من ثبت کرده اند، سپس با استفاده از رویکرد کمّی و با بهره گیری از نرم افزار های SPSS، EXCEL، و SMART-PL  به تجزیه وتحلیل پرسشنامه های تکمیل شده پرداخته و مدل معادلات ساختاری تأیید شد. یافته ها نشان می دهد مشارکت مخاطبان شبکه های خبری به ترتیب در هم آفرینی ارزش رابطه ای، سرگرمی و اقتصادی تأثیر مثبت داشته و با تقویت ارزش برند خبرگزاری، باعث افزایش وفاداری نگرشی و وفاداری رفتاری مخاطبان می شود.

این مطالعه تلاشی است برای شناخت بهتر عواملی که بر وفاداری مخاطبان به پادکست ها مؤثرند. در مرحله ی اول با مرور ادبیات این حوزه، فهرستی از 20 خصوصیت رسانه ها که بالقوه می توانند بر وفاداری مخاطب به رسانه اثر بگذارند تهیه شد. همچنین با استفاده از مطالعات پیشین، یک آزمون 12 سؤالی که میزان وفاداری را اندازه گیری می کند، تهیه شد. پس از این مراحل با اجرای پرسشنامه از گروهی از علاقه مندان به پادکست خواسته شد که با پاسخ دادن به 20 پرسش از نوع طیف لیکرت، میزان 20 خصوصیت ذکر شده را در پادکست مورد علاقه ی خود تعیین کنند. از سوی دیگر از بررسی پاسخ های این افراد به 12 پرسش، میزان وفاداری آنان به پادکست مورد نظر اندازه گیری شد. در مجموع 768 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند که از بررسی روابط معنی دار میان پاسخ های آنان، شدت رابطه ی بین هر یک از 20 خصوصیت پادکست ها بر وفاداری مخاطب به آن ها ارزیابی شد. از فهرست بیستگانه ی مورد مطالعه، هفت خصوصیت با میزان وفاداری رابطه ی قوی نشان دادند. این خصوصیات عبارتند از: «پاسخ گویی به نیازهای مخاطب»، «کمک به افزایش اطلاعات مخاطب»، «استقبال از ارایه ی بازخورد به پادکست»، «اهمیت دادن به احساس و تفکر»، «ارایه ی دقیق اطلاعات»، «کمک به اشتراک اطلاعات مفید» و «فراگیری هدفمند».

در حال حاضر، حضور اشکال نوظهور رسانه و ویژگی های آن چون انعطاف پذیری، محتوای متنوع، درگیرسازی، تعامل و گفتمان وسیع تر کاربران که مشخصه استفاده از پلتفرم های رسانه ای جدید است از دغدغه های اساسی دست اندرکاران رسانه ها محسوب می شود و ازآنجاکه رسانه ها در تمامی اشکال خود به دنبال، جلب توجه و جذب مخاطبان هستند، جذب و نگهداشت مخاطب برای رسانه ای چون رسانه ملی نیز امری حیاتی است، لذا برای نیل به این هدف شناسایی عواملی که باعث افزایش و نگهداری مخاطب می شود ضرورت دارد، یکی از روش های مؤثر برای جذب مخاطب استفاده از ظرفیت های موجود در رسانه های اجتماعی است، در پژوهش حاضر نقشی که رسانه های اجتماعی می توانند در جذب مخاطب رسانه ملی داشته باشند بررسی و در قالب یک مدل ارائه می شود. روش این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد است، داده ها با روش نمونه گیری نظری از طریق مصاحبه عمیق با ۱۶ نفر از صاحب نظران شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، مدیران و کارشناسان سازمان صداوسیما، برنامه سازان و سلبریتی ها انجام گردید.یافته های این پژوهش بیان می کند که رسانه های اجتماعی بر جذب مخاطب رسانه ملی نقش مؤثری داشته و رسانه ملی با اتخاذ راهبردهایی چون بازنگری فرآیندها و سیاست ها در مواجهه با رسانه های اجتماعی، ارتقای سواد رسانه ای مخاطبان در استفاده از محتوای رسانه های اجتماعی، استراتژی بازاریابی محتوا در رسانه های اجتماعی و استفاده از رسانه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای شکل گیری حوزه عمومی برای گفتمان سازی و بازتاب مسائل عمومی مبتلابه جامعه که در همیه رسانه ها مطرح است می تواند به نتایجی چون تعهد، اعتماد، وفاداری، جذب مخاطب حداکثری، رضامندی، نوآوری و انگیزش درونی مخاطب دست یابد.