الگوی ویلیام رومی

تحلیل محتوا ازجمله روش های ضروری، برای برنامه ریزان درسی جهت شناخت پاره ای از مشکلات تحصیلی و یادگیری دانش آموزان، رفع نواقص و کاستی ها و گنجاندن اصولی مفاهیم برنامه درسی است.هدف از انجام پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های فارسی دوره دوم ابتدایی دانش آموزان کم توان ذهنی بود. از جامعه فوق 50% از متن، تصاویر و پرسش های هر کتاب، به عنوان نمونه، به ترتیب برای تحلیل محتوای متن، تصاویر و پرسش ها، با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و برای تعیین میزان درگیری دانش آموز با محتوا از الگوی ویلیام رومی استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میزان درگیری دانش آموز با متن، در پایه چهارم، پنجم و ششم به ترتیب (0، 0 و 005/0)؛ میزان درگیری دانش آموز با تصویر به ترتیب (45/1، 17/0 و 5/0)؛ و میزان درگیری دانش آموز با پرسش ها به ترتیب (49/0، 58/0و 1/1) بود. درمجموع می توان نتیجه گرفت که کتاب های فارسی دوره دوم ابتدایی دانش آموزان کم توان ذهنی از لحاظ متن جزء کتاب های غیرفعال و از لحاظ پرسش ها جزء کتاب های فعال محسوب می شوند. از لحاظ تصاویر کتاب های پایه چهارم و پنجم غیرفعال و کتاب پایه ششم فعال است.

هدف از پژوهش حاضر، معرفی روش تحلیل محتوای کتاب های درسی توسط معلمان از طریق الگوی ویلیام رومی است. از طریق این الگو، معلمان می توانند ضریب درگیری ذهنی کتاب های درسی را بررسی نمایند. به منظور آشنایی مخاطبان با این شیوه، از روش مطالعه موردی استفاده شد و هدف این بود که با ارائه الگو و نمونه ای از تحلیل محتوا، مخاطب، قدم به قدم با روش تحلیل محتوا از طریق الگوی ویلیام رومی آشنا شود. مطالعه موردی روی علوم پایه اول تا سوم دوره متوسطه اول انجام گرفت. در الگوی ویلیام رومی، متن، تصاویر و سؤالات کتاب های درسی تحلیل می شوند. اگر ضریب درگیری هر بخش، کمتر از 4/0 باشد، کتاب مورد نظر، کتاب غیرفعالی است و ضریب درگیری پایینی دارد، بنابراین با شناسایی بخش های غیرفعال، معلمان می توانند راهبردهایی جهت رفع این مشکل اتخاذ کنند و این ضعف را از طریق شیوه های جایگزین، جبران نمایند، همچنین معلمان با سنجش ضریب درگیری ذهنی کتاب های درسی می توانند به بهبود کتاب های درسی کمک نمایند و مؤلفان را در رفع مشکلات کتاب های درسی یاری رسانند. 

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب هندسه ی سال دهم رشته ی ریاضی و فیزیک بر اساس روش تحلیل محتوی ویلیام رومی بود. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع تحلیل محتوی به روش ویلیام رومی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش کتاب هندسه ی 1 سال دهم رشته ی ریاضی و فیزیک (1398) است که به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته است. محتوای کتاب درسی از نظر میزان درگیر سازی متن، تصاویر و سوالات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که ضریب درگیری متن34/1 است که نشان می دهد متن کتاب هندسه ی 1رشته ی ریاضی و فیزیک پایه ی دهم، به شیوه ی فعالی نوشته شده است. ضریب درگیری تصاویر نیز 1 تعیین شد که نشان داد تصاویر و اشکال کتاب، دانش آموز را درگیر در یادگیری می کند. همچنین در بخش تحلیل شاخص فعالیت محور بودن کتاب، ضریب درگیری 33/2 تعیین شد که نشان می دهد کتاب هندسه ی 1 پایه ی دهم، فعالیت محور می باشد. نتایج این تحقیق بیانگر این مساله است که متن، تصاویر و سوالات کتاب درسی جدیدالتألیف هندسه دهم رشته ی ریاضی و فیزیک به شیوه فعالی نوشته شده است.

از جمله اصول کلی در آموزش، شرکت فعال فراگیران در یادگیری می باشد به نحوی که بتوانند با محتوای کتاب ارتباط برقرار نموده و واکنشی فعال از خود نشان دهند. آموزش و یادگیری فعال به محتوای درسی فعال نیازمند است که کتاب ها مهمترین ابزار آن می باشند. از جمله روش هایی که در شناسایی نقاط قوت و ضعف کتابها و برطرف نمودن معایب آنها به مدرسان و مولفان حسابداری کمک می نماید روش تحلیل محتوا می باشد. هدف از پژوهش حاضر که به روش مطالعه موردی انجام گردیده، معرفی روش تحلیل محتوا با استفاده از روش ویلیام رومی است که در این روش مدرسان حسابداری می توانند ضریب درگیری ذهنی و درگیری فعال دانشجویان با محتوای کتاب را در سه قسمت متن، پرسش و تصاویر بررسی نمایند. جامعه آماری پژوهش کل محتوای کتاب مبانی و روش های عمومی حسابداری چاپ چهلم (سال 1400) از انتشارات سازمان حسابرسی می باشد که به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به یافته های پژوهش ضریب درگیری دانشجویان با محتوای متون، پرسش ها و تصاویر کتاب مذکور به ترتیب 04/0 ، 35/1 و 0 به دست آمده که نشان می دهد پرسش ها به صورت فعال و مطلوب طراحی گردیده در حالیکه متون و تصاویر کتاب به صورت غیرفعال تدوین شده و به بازنگری نیاز دارد.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی و تحلیل محتوای بخش علوم زمین کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی بر اساس الگوی تحلیل محتوای ویلیام رومی در سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ در سه مولفه »متن«، »تصویر « و» پرسش« بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل محتوای بخش علوم زمین در کتب علوم تجربی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی انتخاب گردیده است. روش تحقیق، از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از روش های مناسب آمار توصیفی مانند فراوانی، درصد و محاسبه ضریب درگیری در هر پایه برای متن، پرسش-ها، و تصاویر و سپس محاسبه ضریب درگیری دانش آموزان با کل متن، تصاویر و پرسش ها استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب درگیری یادگیرنده در بخش های متن، تصاویر و پرسش ها در بخش علوم زمین کتب علوم دوره دوم ابتدایی به ترتیب ۱۴/۱ ،۵۴/۰ و ۶۷/۰ به دست آمد. این نتایج نشان می دهد که بر اساس الگوی ویلیام رومی محتوای علوم زمین این کتب درهر سه بخش متن ، تصاویر و پرسش ها فعال می باشد.