رفتارهای تربیتی

تلویزیون به عنوان مکمل تربیتی در کنارخانواده، عامل رشد فکری و شخصیتی کودکان می شود. از آنجا که کودکان به میزان قابل توجهی در معرض تماشای سریال های پویانمایی قرار می گیرند؛ لذا بسیاری از الگوهای تربیتی را به شکل چشمگیری آموخته و در آنها نهادینه می شود. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، ضمن تحلیل الگوهای تربیتی ارائه شده در سریال های پویانمایی شبکه استانی؛ به نقش این سریال ها در آموزش الگو های تربیتی و مهارت های فردی و اجتماعی به کودکان در قالب موضوعات مختلف بپردازد. نمونه این پژوهش در کل 71 دقیقه و 517 صحنه از سریال های پویانمایی مرتبط بوده است. یافته ها نشان می دهد؛ الگوهای تربیتی به صورت گفتگویی(کلامی) بین شخصیت های داستان و «رفتارهای اجتماعی چون تمیز نگه داشتن طبیعت و مهربانی با حیوانات، رفتارهای فردی چون و سلام کردن و راستگویی، رفتارهای بین فردی چون همکاری در کارها و قدرشناسی به کودکان آموخته و الگودهی می شود. بارزترین الگوی تربیتی که از طریق شخصیت پدر و مادر درسریال ها ارائه شده الگوی«غلبه بر خجالت و کمرویی» است و آموزش الگوهایی چون؛ نحوه کنترل و بروز هیجان های مثبت(عشق) و منفی(خشم) بیشتر در قالب داستان و قصه به کودکان و به طور غیر مستقیم، از طریق شخصیت های اصلی به کودکان الگودهی می شود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل و فرصت های موجود در رابطه خانه و مدرسه جهت تقویت تربیت دینی دانش آموزان ابتدایی، از طریق مصاحبه با کارشناسان تربیت دینی (حوزه های علوم تربیتی، روان شناسی، علوم اسلامی و مدیران و معلمان موفق) می باشد. پرسش تحقیق عبارت است از: عوامل و فرصت های موجود در رابطه خانه و مدرسه، که می تواند موجب تقویت تربیت دینی دانش آموزان دوره ابتدایی شود، از دیدگاه کارشناسان تربیت دینی کدام است؟ مطالعه حاضر پژوهشی کیفی بوده و از مصاحبه نیمه باز و روش نمونه گیری هدفمند برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. تعداد مصاحبه شوندگان 25 نفر بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای جهت دار بهره گرفته شده است. پس از ارزیابی مصاحبه ها و استخراج مقوله ها، با انجام مقایسه مستمر بین داده ها، مقولاتی که با یکدیگر هم پوشانی داشته اند، یکی شده و ذیل یک عنوان کلی تر ارائه شده اند. عمده ترین عوامل و فرصت های شناسایی شده در این مطالعه، فعالیت ها، برنامه ها و اقداماتی است که مربوط به پنج حوزه ذیل می باشد: ارتباط کادر مدرسه با والدین، اعتمادسازی بین خانه و مدرسه، تقسیم وظایف بین مدرسه و خانواده، فوق برنامه و اوقات فراغت، توانمندسازی کادر مدرسه، خانواده ها و انجمن اولیاء و مربیان.