کاردانش

هدف پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر اجرای مطلوب کارورزی کاردانش، در الگوی آموزش همراه با تولید است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی و کیفی و از نظر روش به صورت تلفیقی (سنتزپژوهی) بوده است. داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی و اجرای پرسشنامه گردآوری و با تحلیل و تلفیق آن ها به تعیین عوامل مؤثر بر اجرای مطلوب کارورزی پرداخته شده است. جامعه آماری بخش کیفی، پژوهش های داخلی و بین المللی موجود در زمینه کارورزی است که محقق به آن ها دسترسی داشته و جامعه آماری بخش کمی، کل هنرآموزان رشته خیاطی شاخه کاردانش کشور بوده که از مجموع1720 هنرآموز خیاطی، مطابق با فرمول کوکران 314نفر به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که توجه مناسب به «زمان و مدت ساعات»، «مکان» و «کیفیت آموزش های کارورزی» از عوامل مؤثر بر اجرای مطلوب کارورزی است.  

پژوهش حاضر با هدف تعیین کارایی بیرونی رشته های منتخب شاخه های فنی وحرفه ای و کاردانش انجام شد. برای انجام پژوهش 400 فارغ التحصیل رشته های الکتروتکنیک، برق صنعتی، حسابداریِ بازرگانی و حسابداریِ مالی استان تهران به صورت تصادفی چندمرحله ای انتخاب و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه گردآروی شد و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. این تحقیق از نوع پژوهش ارزشیابی است. یافته ها نشان می دهد که بر اساس تعریف مرکز آمار، 82 درصد فارغ التحصیلان شاغل و 18 درصد آنان بیکارند. با توجه به پایین بودن شانس اشتغال دیپلمه ها، اغلب فارغ التحصیلان فنی وحرفه ای و کاردانش ترجیح می دهند به تحصیل ادامه دهند. دو سوم شاغلان در مشاغل غیرمرتبط اشتغال دارند. مشاغل بیشتر افراد آزاد و در زمینه های خرید و فروش و بخش خدمات است، یعنی رابطه معناداری بین تحصیلات و اشتغال وجود ندارد. اغلب شاغلان روزمزد، ماهیانه و قراردادی هستند. اکثر آنان شغل خود را از طریق مداخله دوستان و آشنایان پیدا کرده اند و یا در کسب و کارهای خانوادگی و بستگان شاغل شده اند. کارورزی و کارآموزی به خوبی انجام نمی شود و نقش مؤثری در اشتغال ندارد. فارغ التحصیلان مورد مطالعه بیکاری و اشتغال غیرمرتبط را بیشتر ناشی از کم بودن فرصت های شغلی و نداشتن آموزش عملی کافی و متناسب با نیاز بازار کار دانسته اند. به نظر می رسد برنامه های درسی مورد مطالعه کارایی قابل قبولی از نظر اشتغال به ویژه اشتغال مرتبط و مسائل مربوط به آن ندارد.

مقدمه: غیر اثربخش بودن آموزش ها یا برنامه های درسی نامطلوب، زمینه پرورش افراد با صلاحیت های پایین را فراهم می آورد. در این میان ارتقاء و کیفیت بخشی به برنامه های درسی موجود بسیار حائز اهمیت است. هدف پژوهش واکاوی ابعاد برنامه درسی زاید دوره متوسطه دوم آموزش فنی حرفه ای شاخه کاردانش بود. روش ها : تحقیق حاضر از نظر ماهیت پژوهش کیفی و از حیث نوع مطالعه تحلیل محتوا بود. برای دست یابی به اجماع نظر متخصصان از مصاحبه نیمه ساختارمند به روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد که اشباع نظری در مصاحبه 11 محرز گردید. سپس با استفاده از تحلیل محتوای کیفی استقرایی داده های حاصل از مصاحبه ها کدگذاری شد و در نهایت با نرم افزار کیفی مکس کیودا 12 مدل و ابعاد برنامه درسی زاید استخراج گردید. نتایج: مدل به دست آمده شامل ابعاد و مؤلفه های محتوا (محتوای دانشی، مهارتی و نگرشی)، ویژگی های ساختاری (حرفه ای گرایی، حمایت گرایی، تمرکز، رسمیت، سیاست گرایی و پیچیدگی)، فضای آموزشی (امکانات آموزشی، وسایل کمک آموزشی، منابع مالی، شبکه ارتباطی و محیط آموزشی)، ویژگی های فراگیران (توانایی انگیزشی، توانایی ذهنی، توانایی شناختی، توانایی فنی و توانایی نیل به هدف)، ویژگی های یاددهندگان (خلاقیت، توانایی علمی، توانایی انگیزشی و ویژگی شخصیتی) و فرایندهای آموزشی (نیازسنجی نامطلوب، طراحی، اجرا و ارزشیابی) هستند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابعاد و مؤلفه های گوناگونی در پیدایش و شکل گیری برنامه درسی زاید وجود دارد. این نوع از برنامه درسی به طور نسبی در همه دوره ها و مقاطع تحصیلی از آموزش متوسطه شاخه کاردانش گرفته تا آموزش عالی حتی دوره های علوم پزشکی نیز می تواند وجود داشته باشد.

    پژوهش حاضر با هدف کشف مؤلفه های آموزش شایستگی محور در هنرستان های فنی حرفه ای و کار دانش انجام گرفت. این پژوهش از هدف کاربردی و از نظر روش آمیخته بود. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل 15 صاحب نظر در حوزه تعلیم وتربیت بودند که به طور هدفمند انتخاب شدند که با آن ها مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. سپس داده ها از طریق کدگذاری و تحلیل مضمون، تحلیل شدند. برای اعتبار داده ها از بازبینی مجدد توسط محققین، مشارکت کنندگان داخل و استادان بیرون از پژوهش و برای پایایی از ضریب توافق بین کدگذاران و پایایی بازآزمون (78% و 82%) استفاده شد. جامعه آماری در بخش کمّی شامل 1373 نفر از دبیران و مدیران هنرستان های فنی حرفه ای و کاردانش استان قم بودند که با استفاده از نرم افزارsample power 273 نفر با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بر اساس یافته های کیفی فاز اول بود که روایی صوری و محتوایی با دو شاخص CVI و CVR و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی) از طریق نرم افزارهای SPSS 24 ، Smart-PLS 20 استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر شایستگی دارای چهار مؤلفه «دانش»، «مهارت های علمی-کاربردی»، «مهارت های ارتباطی» و «نگرش» و عوامل تأثیرگذار عبارتند از: «آموزشی»، « فرهنگی»، «اقدامات آموزش وپرورش» و « اقتصادی». برازش مدل پژوهش نیز نشان داد که مجموع عوامل شناسایی شده توانستند 71/0متغیر شایستگی را پیش بینی کنند. در نهایت، مدل پیشنهادی از سطح برازش مناسبی برخوردار است (52/0=GOF).

هدف از پژوهش حاضر ، تبیین چارچوبی مفهومی از صلاحیت های مورد نیاز مربیان و استادکاران در هنرستان های آموزش فنی و حرفه ای و کاردانش بود. پژوهش به شیوه تحلیل اسنادی انجام شد. جامعه پژوهشی مجموعه اسناد و مدارک نظری، پژوهشی، سوابق تجربی، آیین نامه ها و دستورالعمل های مرتبط و در دسترس بود. ابزار مورد استفاده، فرم گردآوری اطلاعات بود. نتایج پژوهش نشان داد که مجموعه صلاحیت های مورد نیاز مربیان و استادکاران را می توان در سه بعد صلاحیت های شخصی، صلاحیت های تخصصی- حرفه ای (با مؤلفه های دانش، بینش و توانش یا مهارت) و صلاحیت های اخلاقی – اعتقادی (با مؤلفه های وجدان کاری، توسعه توانمندی، اعتدال اجتماعی، روابط اجتماعی، انضباط اداری و ایمان درونی) طبقه بندی کرد. ساختار مفهومی ابعاد و مؤلفه های مذکور به وسیله 63 گویه حاصل شده مصداقی به عنوان نشانگر های مؤلفه های مذکور، تکمیل شده که در طول مقاله به تشریح ابعاد، مؤلفه ها و گویه های مذکور پرداخته شده است. همچنین ضمن بحث پیرامون ساختار مفهومی مذکور، پیشنهاد هایی نیز ارائه شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نیازهای بازار کار نسبت به تخصص هنرجویان شاخه های فنی - حرفه ای استان قم انجام شده است. این پژوهش پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است جامعه آماری شامل کلیه هنرآموزان استان قم و نمونه طبق فرمول کوکران 259 نفر و روش نمونه گیری سهمیه ای طبقه ای بود. داده ها توسط پرسشنامه محقق ساخته و چک لیست رشته ها در شاخه فنی- حرفه ای (40 رشته) و شاخه کاردانش (161 رشته) جمع آوری شد.. روایی محتوا توسط اساتید مربوطه مثبت ارزیابی شد و پایایی با آلفای کرونباخ 78/0 محاسبه شد. برای بررسی داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف، t تک نمونه، آزمون فریدمن استفاده شد. یافته ها نشان داد در حوزه آموزش های فنی - حرفه ای رشته های مکانیک خودرو (با میانگین رتبه ای 65/15)، تأسیسات مکانیکی (با میانگین رتبه ای 31/15)، صنایع دستی فرش (با میانگین رتبه ای 74/14) و در شاخه کاردانش، عیب یابی سیستم های رایانه ای، تولید و توسعه دهنده پایگاه های اینترنتی، ماشین های الکتریکی و برنامه نویسی بازی های رایانه ای، اولویت های بازار کار استان قم هستند. در این پژوهش موارد جدیدی برای مدیریت آموزشی در حوزه شاخه های فنی حرفه ای و کاردانش در استان قم معرفی گردید که درنهایت بستر مناسبی برای رشد اشتغال و کاهش بیکاری هنرجویان هنرستان ها فراهم می آورد. پیشنهاد می شود مدیران آموزشی اولویت های شناسایی شده را در برنامه های خود بگنجانند و مبنای فعالیت های آموزشی خود را بر اساس نتایج حاصله از تحقیقات علمی ازجمله تحقیق حاضر قرار دهند تا آموزش های ارائه شده به اثربخشی بیانجامد.

آموزش فنی و حرفه ای سهم بسزایی در ایجاد اشتغال و رفاه و تربیت نیروی کار ماهر در جهان امروزی بعهده دارد و باید به عنوان یک گزینه اصلی در جهت افزایش سهم دانش اندوزی فارغ التحصیلان و تربیت نیروی کار متخصص در جهت جذب سریع به بازار کار و کمک برای دستیابی به توسعه پایدار کارامد باشد.تحقیق حاضر با هدف مقایسه تطبیقی اثرات آموزش های کاردانش و فنی حرفه ای بر اشتغال فارغ التحصیلان در دانش آموزان شهر تهران-1397انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و از نظر گرداوری اطلاعات، از نوع توصیفی- پیمایشی است. ابزارهای تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته است که پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ (0.79) محاسبه و روایی آن از طریق نظرسنجی از خبرگان حوزه آموزش و علوم اجتماعی تأیید شد. نمونه مورد بررسی در این تحقیق 315 نفر از فارغ التحصیلان رشته های کاردانش و فنی و حرفه ای میباشد که به روش کوکران انتخاب گردید. نتایج تحقیق نشان داد طبق آزمون تی مستقل برای مقایسه دو گروه سطح معناداری همه آیتم ها بیشتر از 0.05 می باشد، پس به لحاظ آماری بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معناداری دیده نمی شود، پس با اطمینان 95 درصد می توان گفت که بین دو گروه مورد مطالعه در بعد اجتماعی آموزشی،فردی، اقتصادی و کارآفرینی و حمایت دولت به لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود ندارد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی اثرات آموزش های کاردانش و فنی و حرفه ای بر اشتغال فارغ التحصیلان شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ نتایج پژوهش، کاربردی و از لحاظ هدف، از نوع توصیفی- پیمایشی است. برای گردآوری داده های پژوهش در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. نمونه مورد بررسی در این تحقیق در بخش کمی که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انجام شد، 315 نفر از فارغ التحصیلان رشته های کاردانش و فنی و حرفه ای می باشند. و در بخش کیفی 7 نفر از خبرگان حوزه آموزش و علوم اجتماعی می باشند. برای بررسی سؤالات تحقیق از آزمون KMO، بارتلت و آزمون آماریT تک نمونه ای با استفاده از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که دوره های آموزش فنی و حرفه ای و کار و دانش نقش چندانی در بهبود و ارتقاء کارایی بیرونی فارغ التحصیلان در ابعاد فردی و اجتماعی- آموزشی ، اقتصادی و حمایت دولت و کارآفرینی نداشته است و سطح کیفی آموزش های فنی حرفه ای و کاردانش پایین تر از سطح کیفی متوسط در جامعه بوده است. همچنین آموزش های فنی حرفه ای نقش چندانی در ارتقا و بهبود شاخص های مورد بررسی بر روی افراد نداشته است. در نهایت به ارائه راه کارها و پیشنهاداتی در این حوزه پرداخته شد.

پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتب درسی رشته کامپیوتر شاخه کار دانش گرایش طراحی و توسعه صفحات وب به لحاظ توجه به مفهوم مهارت های نرم و با روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری شامل کتب درسی رشته کامپیوتر، شاخه کار دانش و حجم نمونه نیز شامل کتب تخصصی گرایش طراحی و توسعه صفحات وب به تعداد هفت جلد کتاب می باشد که به شیوه هدفمند انتخاب گردید. واحد تحلیل در این تحقیق جمله بود. برای جمع آوری داده ها، از چک لیست محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش مقوله بندی استفاده شد. نتایج نشان داد که شش مؤلفه مهارت های تعهد و احساس مسئولیت، مهارت های ارتباطی و کار گروهی، خلاقیت و حل مسئله، مهارت های برنامه ریزی و سازمان دهی فعالیت ها، مهارت های به کارگیری شیوه های محاسباتی و فناوری روز و مهارت های عملی و دانش تخصصی در کتب درسی آن چنان که شایسته است مورد توجه واقع نشده است.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه موانع و راهکارهای ارتباطی موجود در برنامه درسی کاردانش با صنعت صورت گرفته است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته تا اشباع داده ها با 9 نفر از اساتید دانشگاه و معلمان و دبیران آموزش وپرورش شهرستان خوی در سال 1399-1398 که به صورت هدفمند از قبل انتخاب شده بودند انجام شد. مصاحبه های ضبط شده به روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. تحلیل داده ها در این پژوهش نشان داد که موانع برنامه درسی کاردانش با صنعت شامل چهار مضمون عبارت اند از: مشکلات فرهنگی و ارزشی، مشکلات ساختاری و ارتباطی، مشکلات امکانات و منابع، مشکلات آموزشی و محتوای درسی. راهکارهای ارتباطی برنامه درسی کاردانش با صنعت شامل سه مضمون بهبود آموزش های مهارتی صنعت، بهبود ساختار سازمانی و بهبود ارتباط مدارس و صنعت، بهبود امکانات مدارس و انگیزه لازم یادگیرندگان و دانش آموزان بود.

هدف از اجرای پژوهش، دستیابی به روش های مطلوب ارزشیابی درس های استاندارد مهارت شاخه کاردانش در الگوی آموزش همراه با تولید بود. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی بود و به صورت سنتزپژوهی اجرا شد. در این روش با گردآوری اطلاعات از منابع مختلف (تلفیق یافته های پژوهش های پیشین با یافته های مطالعات جاری) به افزایش اعتبار داده ها برای استنتاج نتایج، اقدام می شود. داده های مورد نیاز این پژوهش با مطالعه اسنادی و اجرای پرسشنامه گردآوری شد. بررسی وضعیت موجود و تحلیل داده های به دست آمده، زمینه تدوین روش های مطلوب ارزشیابی در الگوی آموزش همراه با تولید را فراهم آورد. یافته های پژوهش نشان داد که روش های مطلوب ارزشیابی درس های استاندارد مهارت شامل مؤلفه های؛ زمینه های ارزشیابی (فرایند و نتایج)، عوامل ارزشیاب (هنرجو، هنرآموز و ارزشیاب مستقل)، مراحل ارزشیابی (تکوینی و تراکمی) و معیار ارزشیابی (شرایط و سطح قابل قبول عملکرد) است. توجه به این مؤلفه ها در اجرای صحیح فرایند ارزشیابی، می تواند در بهبود کیفیت ارزشیابی و به تبع آن بهبود کیفیت آموزش و یادگیری در الگوی آموزش همراه با تولید در هنرستان های کاردانش مؤثر باشد.