بسترهای اجتماعی

امروزه شاهد تغییر وضعیت اچ آی وی/ایدز در ایران از شرایط پنهان به همه گیری متمرکز هستیم. به نظر می رسد رشد همه گیری اچ آی وی/ایدز تحت تأثیر تغییر شرایط اجتماعی در سال های اخیر در ایران باشد. لذا در این مقاله بر آن شدیم تا شناخت بیشتری از دلایل، زمینه ها و فرآیندهای اجتماعی مؤثر بر بروز رفتار پرخطر دارای پتانسیل انتقال اچ آی وی/ایدز به دست آوریم. از این رو با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و آزاد در چارچوب روش نظریه زمینه ای و با استفاده از نمونه گیری نظری از 19 بیمار مبتلا به اچ آی وی/ایدز داده های لازم گردآوری و تنظیم شد. پس از تحلیل یافته های پژوهش، مقوله های: «تکوین نا به هنجار شخصیت در دوران نوجوانی» به عنوان شرایط زمینه ای، «بی سازمانی خانوادگی» به عنوان شرایط علی، «سطح پایین سواد سلامتی» به عنوان شرایط مداخله گر، «تعاملات جبری سوق دهنده فرد به رفتارهای مستعد ابتلا»، «سبک زندگی مستعد ابتلا» و «شرایط محیطی و تعاملات مستعد رفتار هنجارشکنانه در بزرگ سالی» به عنوان تعاملات، «ابتلای منفعلانه»، «ابتلای با درجه آزادی کم» و «ابتلای آزادانه» به عنوان پیامدها تعیین شدند. سرانجام مفهوم «اچ آی وی/ایدز بیماری برخاسته از بی سازمانی اجتماعی توأم با سهل انگاری های بهداشتی» به عنوان مقوله هسته برگزیده شد.

نوگرایی، ویژگی اصلی قالی های تولیدی تبریز است که شهری پیشرو در احیای قالی بافی معاصر ایران به شمار می رود. هدف این پژوهش تبیین بسترهای تاریخی پیش آهنگی تبریز در احیای قالی بافی ایران و چرایی شیوع پدیده ی نوگرایی در قالی معاصر این شهر است. بدین منظور، در این مقاله نخست با مطالعه ی آماری، مصادیق نوگرایی در قالی های معاصر تبریز بر اساس معیارهای سنتی قالی ایران، شناسایی و معرفی شدند. نتایج نشان می دهند که واقع گرایی مشخصه ی اصلی طرح و رنگ قالی های معاصر این شهر است. مطالعه ی اسنادی بسترهای تاریخی این پدیده نشان داد، آشنایی مردم تبریز با اندیشه های تجددطلبی از طریق روسیه و عثمانی، مراوده ی کاری و تجاری با قفقاز، حضور گسترده ی هیئت های تجاری و سیاسی خارجی در این شهر و قرارگرفتن تجار و تولیدکنندگان قالی تبریز در متن این تحولات، زمینه ی نفوذ جریانات نوگرایانه در بین عوامل تولید قالی تبریز را فراهم ساخته است. به کارگرفتن فناوری های نوظهور، برخورداری از نیروی انسانی توانمند و نوگرا در تمام ابعاد نظام تولید قالی تبریز، زمینه ی پیشگامی این شهر در پذیرش و انعکاس ایده های نوگرایانه در قالی های تولیدی را فراهم کرده است.

بدن و مدیریت بدن یک پدیدار زیست شناختی و روان شناختی صرف نیست، بلکه یک محصول اجتماعی است که با عرصه پوشش و آرایش نیز بسیار موضوعیت می یابد. مدیریت بدن در بین دختران نوجوان نیز از این امر مستثنی نیست و تنظیم بدن در بین آنان با نوع پوشش اجتماعی گره خورده و نمود یافته است. بر این اساس پژوهش حاضر به مطالعه نحوه پوشش و آرایش نوجوانان دختر به مثابه جلوه ای از تنظیم بدن در آنان پرداخته است. این مطالعه با مشارکت 26 دختر نوجوان در گروه سنی 12 تا 18 سال و با مصاحبه عمیق انجام شده است و داده ها نیز  با  استفاده از روش تحلیل تماتیک واکاوی شد. یافته های این پژوهش نشان داد نحوه پوشش و آرایش نوجوانان در بستر اجتماع از مؤلفه هایی چون؛ تنوع پوشش و آرایش های در خیابان ها و مدهای جذاب در مراکز تجاری، افزایش و جاذبه فرهنگ باشگاه های تناسب اندام، نگرش خود شی انگاری و اصرار بر تناسب اندام، پرداختن به بدن به مثابه سرگرمی و فرار از دل مشغله ذهنی، تنظیم بدن با تمایل به مصرف گرایی، تنظیم بدن و مدیریت تأثیرگذاری و تنظیم بدن و کسب تمایز، متأثر است که در سه مفهوم اصلی بنگاه های تجاری و بازتولید بدن، رویکردهای چالشی و بازتولید بدن، معیارهای ارزشی و بازتولید بدن، نمایان شده است. مقوله اصلی به دست آمده نیز گویای آن است که مدیریت بدن نوجوانان متأثر از زمینه های اجتماعی و ساختاری است که هدایت آن توجهات بنیادی را می طلبد.