مدل سازی تفسیری- ساختاری

علی رغم کارکرد مدیریت دانش در ایجاد مزیت رقابتی، هنوز بسیاری از سازمان ها، در بهره گیری اثربخش ازآن ناکام مانده اند؛ زیرا با شناخت ضعیفی از ابعاد پیشبرد مدیریت دانش سازمانی روبه رو شده اند و نتوانسته اند میان اهداف راهبردی مدیریت دانش سازمانی تعامل برقرار کنند. طراحی و توسعه نقشه راهبرد مدیریت دانش سازمانی است. دراین بررسی، ضمن انجام مطالعات کتابخانه ای، از مصاحبه با خبرگان و روش مدل سازی تفسیری- ساختاری به منظور شناسایی و تعیین روابط متقابل اهداف راهبردی کنترلی مدیریت دانش سازمانی استفاده شد. براین اساس، 21 هدف راهبردی دانش سازمانی در قالب 9 مولفه کلیدی تعیین شده است و از رویکرد ISM در 12 سطح برای تعریف و توسعه ارتباطات و توالی اهداف و ترسیم نقشه راهبرد دانش سازمانی استفاده شد.

ظهور جامعه شبکه ای و پدیده اقتصاد دانش بنیان، چشم انداز نوینی تحت عنوان «توسعه شهری دانش بنیان» را پیش روی برنامه ریزی و توسعه شهری گشوده است. این گرایش جدید، کلان شهرهای کشور و به ویژه تهران را نیز ناگریز از گذار به سوی اقتصاد دانش بنیان کرده است. در این راستا، هدف مقاله حاضر ارائه تبیین توسعه شهری دانش بنیان در کلان شهر تهران مبتنی است. پژوهش از نظر هدف توسعه ای- کاربردی، گردآوری اطلاعات از نوع مطالعات اسنادی و مصاحبه های تخصصی با 20 نفر از خبرگان و به صورت دلفی است. 11 عامل مؤثر بر وضعیت آینده توسعه شهری دانش بنیان کلان شهر تهران در 4 بعد اقتصادی، نهادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی- محیطی احصاء شده که با متدولوژی تحلیلی نوین مدل سازی ساختاری- تفسیری (ISM) روابط تحلیل شده است. دستاورد اصلی پژوهش طراحی مدل مفهومی در چهار سطح و سه لایه است، یافته های پژوهش حاکی از آن است که در لایه اول (سطح چهارم) عوامل پایه ای شامل مؤلفه های سرمایه انسانی، مکان دانش و دانش انسانی به ترتیب با قدرت نفوذ 10 و 9 و 8 دارای بیشترین تأثیر و در واقع برانگیزاننده توسعه شهری دانش بنیان در کلان شهر تهران به شمار می روند. لایه دوم شامل عوامل ساختاری، یعنی مؤلفه های فناوری و ارتباطات، تعامل و تبادل دانش، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی در سطح دوم به شمار می روند و مؤلفه های اقتصاد دانش محور، مدیریت دانش و کیفیت محیط کالبدی و فعالیتی شهری در سطح سوم است که از بین آن ها دو مؤلفه سرمایه اجتماعی و تعامل و تبادل دانش با میزان 9 دارای بیشترین وابستگی به سایر مؤلفه ها هستند، لایه سوم غایت توسعه شهری دانش بنیان است که شامل مؤلفه سطح اول یعنی دستیابی به مکانی پایدار و با کیفیت برای زندگی و با میزان قدرت 1، کمترین نفوذ را دارا است، لذا در نهایت بایستی اولویت دهی به این پیش برنده های کلیدی در تدوین راهبرد اصلی آینده دانش بنیان تهران از طریق شالوده اسناد فرادست و محتوی طرح های برنامه ریزی فراهم آید.

در محیط پیچیده و پیش بینی ناپذیر زنجیره تأمین، تلاش برای کاهش ریسک ممکن است به کاهش یا افزایش دیگر ریسک ها بینجامد؛ ازاین رو شناسایی ریسک های زنجیره تأمین و روابط بین آنها ضروری است و به راهبرد مؤثرتر و جامع تر کاهش ریسک منجر می شود. هدف این تحقیق شناسایی و استخراج ساختار روابط ریسک های بالقوه زنجیره تأمین است. در این مقاله، با مرور پیشینه پژوهش و براساس نظرخواهی از خبرگان، دوازده ریسک اصلی زنجیره تأمین صنعت پتروشیمی شناسایی شد، سپس با استفاده از فرایند مدل سازی تفسیری- ساختاری روابط بین ریسک ها استخراج و در نهایت اعتبار مدل از طریق مدل سازی معادلات ساختاری آزمون شد. نوآوری این پژوهش ترکیب رویکرد مدل سازی تفسیری- ساختاری و معادلات ساختاری است. نتایج نشان داد که ریسک های محیط خارجی زنجیره تأمین (ریسک های طبیعی، سیاسی- اجتماعی، خط مشی و اقتصاد کلان) در سطوح پایین مدل قرار می گیرند و بیشترین اثر را بر دیگر ریسک ها دارند و عامل ظهور و تشدید ریسک های محیط صنعت (بازار محصول و رقابت، بازار نهاده ها و ارتباطات و همکاری) و محیط سازمانی (ریسک های عملیاتی، مالی، راهبردی، تعهد و فرهنگ سازمانی و کارکنان) به شمار می روند.

علی رغم توسعه شایسته سوابق علمی و تجربی مدیریت دانش و تبلور آن به عنوان یک مزیت رقابتی، هنوز بسیاری از سازمان ها، در بهره برداری اثربخش آن ناکام مانده اند. ازجمله علل این ناکامی، شناخت و ترجمان نامناسب از ابعاد پیشبرد مدیریت دانش سازمانی و نبود رویکردی نظام مند در برقراری روابط و توالی میان سازه های مدیریت دانش سازمانی می باشد. این مقاله به دنبال طراحی الگوی سرآمدی مدیریت دانش سازمانی است. در این بررسی، ضمن انجام مطالعات کتابخانه ای غنی در حوزه مولفه های پیشبرد و موفقیت مدیریت دانش، از مصاحبه با خبرگان و روش مدل سازی تفسیری- ساختاری به منظور شناسایی و تعیین روابط متقابل بین سازه های سرآمدی مدیریت دانش سازمانی استفاده گردید. براین اساس، 9 سازه (معیار) سرآمدی مدیریت دانش سازمانی به همراه 29 زیرمعیار احصاء گردید و با رویکرد ISM در 5 سطح، به تعریف و توسعه ارتباطات و توالی سازه ها و ترسیم الگوی سرآمدی مدیریت دانش سازمانی پرداخته شد. درانتها، با انجام مطالعه موردی از کاربرد متدولوژی پیشنهادی در سازمان های دفاعی، مفاهیم ذکرشده به طور عمیق تری موردتوجه قرار گرفت.

این تحقیق با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری جهت استفاده سهامداران و سایر استفاده کنندگان انجام گرفته است؛ جامعه آماری این پژوهش مدیران ارشد شرکتها و خبرگان حرفه ای و دانشگاهی در زمینه حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری میباشند. در این پژوهش از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده در این راستا و در گام اول ابعاد و شاخصهای مدل حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری از ادبیات نظری استخراج و به وسیله مصاحبه با خبرگان مالی مورد تأیید قرار گرفت. خروجی این مرحله نه شاخص در قالب سه بعد اصلی بود در. گام بعدی برای برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد و شاخص ها و ارائه مدل ساختاری شان از روش مدل سازی ساختاری-تفسیری و تحلیل میک مک بهره گرفته شد که در این روش بر اساس نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل های صورت گرفته، اولویت بندی عوامل موثر بر حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری انجام گرفت. نتایج تحقیق منجر به طراحی مدل یکپارچه حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری در چهار سطح شده است؛ در نهایت نتایج نشان داد که از بین 9 شاخص حساسیت سرمایه گذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری، شاخصهای نقاط ضعف سیستم کنترل داخلی، فروش، عملکرد گذشته؛ سرمایه گذاران و عمده و غیرعمده سرمایه گذاران حرفه ای و غیرحرفه ای به عنوان تأثیرگذارترین و در نتیجه بنیادی ترین شاخص ها شناخته شدند