مبادله رهبر - عضو

در طول 30 سال گذشته، سازمان ها بطور فزاینده بر کیفیت به عنوان بخشی بنیادی از استراتژی مشتری محور خود تأکید کرده اند. صنعت بانکداری از مهم ترین صنایع ارائه دهنده خدمات در ایران است. با توجه به نقش تعیین کننده نیروی انسانی و رفتار کارکنان در بهبود کیفیت خدمات، هدف این تحقیق، بررسی اثرگذاری حمایت سازمانی ادراک شده، توانمندسازی روانشناختی و مبادله رهبر - عضو بر تعهد سازمانی و پیامدهای آن بر کیفیت خدمات در صنعت بانکداری است. این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی و کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان و مشتریان شعب بانک پاسارگاد تهران است. از طریق نمونه گیری خوشه ای، 35 شعبه انتخاب و پرسشنامه های جداگانه ای میان 322 نفر از کارکنان و 322نفر از مشتریان حضوری توزیع شد. پرسشنامه کارکنان شامل سوالات استاندارد حمایت سازمانی آیزنبرگر (1986)، توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر (1995)، مبادله رهبر-عضو لیدن و ماسلین (1998)، تعهد سازمانی می یر و آلن (1993) و پرسشنامه توزیع شده میان مشتریان سروکوآل پاراسورامان (1988) بود. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL انجام شد. یافته ها نشان داد هریک از عوامل حمایت سازمانی ادراک شده، توانمندسازی روانشناختی و مبادله رهبر-عضو بر تعهد سازمانی به صورت مستقیم و بر کیفیت خدمات به صورت مستقیم یا از طریق تعهد سازمانی تاثیرگذار هستند. برای بسیاری از مشتریان ملاحظات دیگری فراتر از قیمت (مانند کیفیت خدمات دریافتی) از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع کیفیت، دغدغه استراتژی مشتری محور در صنعت خدمات بانکی است. از این رو، بسیاری از اهداف استراتژیک بر پایه ارائه خدمات با کیفیت به منظور توسعه سازمان شکل می گیرد. از یافته های ارزشمند تحقیق، اثر قدرتمند تعهد سازمانی بر بهبود کیفیت خدمات بانکی است. پیشنهاد می شود در استراتژی های پرورش و نگهداری منابع انسانی به منظور رقابت پذیری در بخش خدمات بانکی، توجه بیشتری به عوامل موثر بر تعهد سازمانی شود چرا که این امر صرفاً با برقراری سیستم پاداش میسر نمی شود. موفقیت یک بانک در جذب مشتری و نگهداری از مشتریان، در گروه خدماتی است که کارکنان به مشتریان ارائه می کنند و از این رو، نقش کارکنان و رفتار سازمانی آنها پررنگتر می شود و ارائه خدمات با کیفیت در گروه چالش های رفتار سازمانی و منابع انسانی مانند تعهد سازمانی، سبک رهبری و ادراک حمایت سازمانی و توانمندی روانشناختی کارکنان خواهد بود.

در چنددهه ی گذشته رفتارهای انحرافی از جمله طفره روی اجتماعی در کانون توجه محققین مطالعات سازمانی قرارگرفته است. طفره روی سازمانی به تمایل فرد برای کاهش عامدانه تلاش ذهنی و جسمی خود در حین فعالیت اشاره دارد. نظر به اهمیت نقش این رفتارها در عملکرد سازمان، این تحقیق به بررسی دو متغیر سازمانی مؤثر بر آن در سطح بیمارستان های دولتی اهواز می پردازد. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان درمانی به تعداد 822 نفر بودند که از بین آنها 265 نفر با روش نمونه گیری طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب و اطلاعات موردنیاز با بهره گیری از پرسشنامه های عدالت ادراک شده نیهوف و مورمان(1993)، مبادله ی رهبر-عضو لادن و مث لیدن(1998)، مبادله ی عضو-تیم سیرز(1989) و طفره روی اجتماعی جورج(1992) در بازه زمانی زمستان 97 جمع آوری شدند. ضریب آلفای ترکیبی بدست آمده برای پرسشنامه های مذکور به ترتیب برابر با 876/0، 948/0، 939/0 و 925/0 بودند. داده ها با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS21 و Smart PLS2 تحلیل شدند. تحقیق نشان داد که روابط مبادله ای (رابطه رهبر-عضو و عضو-تیم) تاثیر معناداری بر ادراک از عدالت توزیعی و مراوده ای و طفره روی اجتماعی دارند. اما صرفاً عدالت توزیعی قادر است اثر رابطه رهبر-عضو بر طفره روی اجتماعی را بطور معناداری میانجی گری کند. این امر نشان می دهد که اعضای درگیر روابط مبادله ای چنانچه احساس کنند از نظر مادی و اقتصادی کمتر منتفع شده اند، بیش از سایر اعضاء مبادرت به طفره روی خواهند نمود.

رهبری تحول آفرین باقابلیت برانگیختن کارکنان و توسعه یک فرهنگ سازمانی که رویه های اخلاقی در آن یک هنجار تلقی شده،سعی در پیش بینی تغییرات محیطی دارد تا با کنترل آنان به عملکرد بهینه دست پیدا کند.ازاین رو پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر عملکرد شغلی از طریق مبادله رهبر-عضو و درگیری ذهنی-عاطفی می باشد. جامعه آماری پژوهش را کارکنان رسمی شرکت گاز استان کرمان تشکیل می دهند که 120 نفر از آنان با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند.این پژوهش از نوع کاربردی و با ماهیت پیمایشی است. داده های موردنیاز برای پژوهش به وسیله پرسشنامه جمع آوری شد. برای توصیف داده های پژوهش، تحلیل عاملی تأییدی و آزمون معادلات ساختاری،از نرم افزار های SPSS 22 و SmartPLS3 استفاده شد.نتایج نشان داد که علی رغم اینکه  اثر درگیری ذهنی-عاطفی به عنوان میانجی در رابطه میان رهبری تحول آفرین و عملکرد شغلی تأیید می گردد اما اثر میانجی  مبادله رهبر-عضو در این رابطه تأیید نمی شود.

هدف از این پژوهش، تحلیل تأثیر رهبری استبدادی بر خلاقیت کارکنان و عملکرد شغلی با تأکید بر نقش میانجی مبادله رهبر-عضو می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری کارکنان بانک سپه استان یزد (920نفر) بود. که با فرمول کوکران 271 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه های استانداری است . نتایج حاصل از آزمون فرضیات، نشان داد که رهبری استبدادی بر مبادله رهبر-عضو تأثیر متوسط، مستقیم و مثبت معنی دار و بر خلاقیت کارکنان و عملکرد شغلی تأثیر متوسط، مستقیم و غیرمستقیم، و مثبت معنی دار دارد، مبادله رهبر-عضو بر خلاقیت کارکنان تأثیر متوسط، مستقیم و معنی دار و بر عملکرد شغلی تأثیر ضعیف، مستقیم و غیرمستقیم و معنی دار و همچنین خلاقیت کارکنان بر عملکرد شغلی تأثیر ضعیف، مستقیم و معنی دار در نهایت مبادله رهبر-عضو می تواند نقش میانجی گری را ایفا کند. با وجود مدل طراحی شده می توان انتظار داشت که مدیران بانک شاید بتواند در کوتاه-مدت از طریق رهبری استبدادی به افزایش مبادله رهبر-عضو، خلاقیت و عملکرد شغلی کارکنانش بپردازد و حتی قادر هستند تا خلاقیت و عملکرد شغلی را با کمک نقش میانجی مبادله رهبر-عضو بیشتر افزایش دهند، اما اگر در بلندمدت بخواهند با چنین سبک رهبری استبدادی به روند کار بانکی ادامه دهند هرگز نخواهند توانست و ضربه مهلکی را بر پیکره بانک نیز خواهند زد.

در مطالعات سازمان و مدیریت بیان جمعی ایده های سازنده، نارضایتی ها، مشارکت رسمی و غیررسمی در تأثیرگذاری بر توسعه سازمان تحت عنوان صدای کارکنان شناخته می شود. مطالعات نشان می دهند که رابطه دوجانبه بین کارکنان و سرپرستان و مبادله رهبر – عضو از عوامل تأثیرگذار بر رفتار صدا است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مبادله رهبر – عضو بر صدای کارکنان می باشد. در این پژوهش به منظور درک جامع تری از تاثیر مبادله رهبر – عضو بر صدای کارکنان از مرور سیستماتیک و رویکرد فراتحلیل استفاده شده است. از مجموع 88 مقاله که در جستجوی اولیه به دست آمدند، طبق یک پروتکل نظام مند 33 مقاله با استفاده از روش فراتحلیل و با دو مدل اثرات ثابت و تصادفی و با بکارگیری نرم افزار CMA 2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل ها نشان می دهد که با توجه به ناهمگونی مطالعات بررسی شده، تاثیر مبادله رهبر – عضو بر صدای کارکنان تایید می شود. همچنین نتایج آزمون N، ایمنی از خطا، پایداری و غیرقابل تغییر بودن نتایج این تحقیق را نشان می دهد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کارکنان ایده های خود را زمانی که یک مبادله رهبر-عضو قوی بین رهبران و پیروان وجود دارد، بیان می کنند. این نوع تشویق به کارکنان اجازه می دهد تا خلاق تر باشند و ریسک کنند و در نتیجه رفتارهای کاری نوآورانه را در آن ها تقویت می کند.

هدف از این پژوهش، تحلیل تاثیر مصلحت اندیشی سرپرست بر مصلحت اندیشی کارکنان با تاکید بر نقش تعدیل کننده مبادله رهبر-عضو و نقش میانجی گری تسامح غیراخلاقی کارکنان می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی – پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش (850نفر) کارکنان بیمارستان شهدای کارگر شهرستان یزد بوده که از طریق فرمول کوکران 265 به شکل تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های مصلحت اندیشی سرپرست Greenbaum et al (2018)، مصلحت اندیشی کارکنان Greenbaum et al (2018)، تسامح غیر اخلاقی کارکنان Froelich & Kottke (1991) و در نهایت مبادله رهبر-عضو Graen & Uhl-Bien (1995) بود. روایی (همگرا و واگرا) و پایایی (بار عاملی، ضریب پایایی مرکب، ضریب آلفای کرونباخ) پرسش نامه ها حاکی از آن هستند که ابزارهای اندازه گیری از روایی و پایایی خوبی برخوردار هستند. نتایج حاصل از آزمون فرضیات توسط نرم افزار SMART-PLS و با استفاده از آماره آزمون t و ضرایب مسیر (β)، نشان داد که مبادله رهبر-عضو و تسامح غیراخلاقی کارکنان می توانند به ترتیب نقش تعدیل گر و میانجی گری را داشته باشند. با وجود مدل طراحی شده می توان انتظار داشت که مدیران بیمارستان می توانند از طریق کاهش مبادله رهبر-عضو به کاهش سطح مصلحت اندیشی سرپرست بر مصلحت اندیشی کارکنان بپردازند اما با افزایش تسامح غیراخلاقی کارکنان سطح مصلحت اندیشی سرپرست و مبادله رهبر-عضو بر مصلحت اندیشی کارکنان را افزایش می دهند، و این شاید در کوتاه مدت جواب دهد اما در بلندمدت هرگز نخواهند توانست به مدیریت بیمارستان ادامه دهند و ضربه مهلکی را بر پیکره آن خواهند زد.