صحنه نبرد

امروزه برای هوشمندی بیشتر، تعاملات معنایی بالاتر، انتقال هدفمند اطلاعات و دانش نظامی و ایجاد زبانی مشترک میان نیروها، نیازهای فزاینده ای در حوزه سامانه های نظامی وجود دارد. در همین راستا، هستان شناسی در حوزه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، به ابزاری نوین برای مدل سازی دانش نظامی تبدیل شده است. در این مقاله با استفاده از روش شناسی نوینی که ترکیبی از تکنیک های مهندسی دانش و روش های خودکار استخراج اطلاعات است و با هدف مدل سازی دانش نظامی برای ایجاد زیرساخت معنایی مشترک و توسعه سامانه های فرماندهی و کنترل و ایجاد زبان مشترک میان نیروها؛ هستان شناسی صحنه نبرد در قالب سه زیر هستان شناسی نظامی، جغرافیایی و ملاحظات غیرنظامی، توسعه یافته و در محیط نرم افزار Protégé  با زبان OWL اجرایی شده است. در نهایت هستان شناسی توسعه یافته با طرحی همه جانبه مورد آزمون قرار گرفت و خبرگان صحت و پوشش محتوای آن را تأیید کردند. محصول توسعه یافته، نخستین هستان شناسی بومی نظامی است که به عنوان زیرساخت معنایی سامانه های گوناگون فرماندهی وکنترل صحنه نبرد، قابلیت کاربرد دارد.

امروزه از سازمان های نظامی آینده نگر انتظار می رود با نگاهی فاعلانه به آینده، بستر لازم را برای طراحی و ساخت هوشمندانه صحنه نبرد آینده فراهم نمایند. چراکه هوشمندانه ترین اقدام، آماده شدن برای امور غیرقابل پیش بینی است.سازمان های نظامی آینده نگر می خواهند بدانند چه صحنه های نبردی در آینده می توانند رخ دهند (ممکن)، چه صحنه های نبردی با احتمال بیشتری شکل می گیرند (محتمل) و چه صحنه های نبردی باید برپا شوند (مرجح). کلید جلوگیری از غافلگیری و غافلگیرسازی دشمن در صحنه نبرد آینده، در مفهوم «پارادایم» نهفته است. پارادایم های نظامی حاکم بر ذهن فرماندهان و افراد دفاعی یک کشور، تعیین کننده رفتار و مسیر حرکت توسعه توانمندی های آنان در آینده است. در این مقاله، ضمن معرفی مفاهیم مؤلفه های مؤثر در چگونگی شکلگیری آینده همچون علائم ضعیف تغییر، شگفتی سازها، روندها، پیشران ها و پارادایم ها، به روش های رصد، شناسایی و تحلیل این مؤلفه ها اشاره گردیده و در نهایت بر مبنای این مفاهیم و روش ها، به منظور جلوگیری از غافلگیری در صحنه نبرد آینده، پیاده سازی «سامانه هشدار راهبردی سریع» و به منظور غافل گیرسازی دشمن در صحنه نبرد آینده تغییر پارادایم ها و تولید پارادایم جدید، انجام «آینده نگاری تمدنی» و «طراحی الگوی تحّول آفرین پژوهش توحیدی» پیشنهاد گردیده است.

استفاده از سامانه های کنترل هوشمند فرماندهی و تجهیزات آگاهی از صحنه نبرد، تسهیلات فراوانی را برای ارتش ها فراهم کرده است؛ به گونه ای که استفاده مؤثر از این امکانات موجب تسلط هرچه بیشتر فرماندهی بر صحنه نبرد می شود. هدف کلی از انجام این تحقیق تبیین چگونگی به کارگیری هواپیماهای بدون سرنشین جهت جمع آوری اطلاعات از صحنه نبرد در یگان های رزمی نزاجا می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی با رویکرد تحلیل آمیخته داده ها می باشد. جامعه مورد مطالعه این تحقیق، کلیه یگان های رزمی نزاجا  و جامعه آماری شامل260 نفر از فرماندهان، مدیران و کارشناسان قرارگاه های منطقه ای نزاجا و یگان های اطلاعاتی و امنیتی معاونت های اطلاعات و عملیات نزاجا می باشد که بر اساس روش تصادفی طبقاتی تعداد 150 نفر به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شده است. داده های حاصله از جمع آوری اطلاعات از طریق آزمون هایt  و کای دو، با استفاده از نرم افزار spss مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق مبین این مطلب است که جمع آوری اطلاعات از طریق مختلف و با استفاده از وسایل بدون سرنشین می تواند صحت و سقم اطلاعات جمع آوری شده را به میزان زیادی بهبود بخشد و از طرفی در شناخت به موقع تهدیدات و ایجاد فرصت های امنیتی مؤثر واقع شود.

آگاهی از عناصر و متغیرهای محیطی دخیل، به دقت، درستی و کارایی تصمیم گیری ها می انجامد، و از تلفات نیروهای انسانی فعال و در کل آسیب پذیری در صحنه نبرد می کاهد. استفاده از سامانه های کنترل هوشمند، فرماندهی و تجهیزات آگاهی از صحنه نبرد، تسهیلات فراوانی را برای ارتش ها فراهم می کند، به گونه ای که استفاده مؤثر از این امکانات موجب تسلط هر چه بیشتر فرماندهی بر صحنه نبرد می شود. هدف کلی از انجام این تحقیق، تبیین چگونگی به کارگیری هواپیماهای بدون سرنشین جهت جمع آوری اطلاعات از صحنه نبرد در یگان های رزمی نزاجا است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی با رویکرد تحلیل آمیخته داده ها می باشد. جامعه مورد مطالعه این تحقیق، کلیه یگان های رزمی نزاجا و جامعه آماری شامل260 نفر از فرماندهان، مدیران و کارشناسان قرارگاه های منطقه ای نزاجا و یگان های اطلاعاتی و امنیتی معاونت های اطلاعات و عملیات نزاجا است که بر اساس روش تصادفی طبقاتی تعداد 150 نفر به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شده است. داده های حاصل از جمع آوری اطلاعات از طریق آزمون هایt  و کای دو، با استفاده از نرم افزار spss مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق مبین این مطلب است که جمع آوری اطلاعات از طریق مختلف و با استفاده از وسایل بدون سرنشین می تواند صحت و سقم اطلاعات جمع آوری شده را به میزان زیادی بهبود بخشد و از طرفی در شناخت به موقع تهدیدها و ایجاد فرصت های امنیتی مؤثر واقع شود، ولی در حال حاضر توانایی فعلی سامانه های جمع آوری اطلاعات نیروهای مسلح (مخصوصاً نزاجا) پاسخگوی تمامی تهدیدها نیست و نیاز به تقویت و یا به روزرسانی آن ها احساس می شود.

در عصر اطلاعات و ارتباطات، رشد روزافزون و نمایی تولید و تبادل داده های متنوع از منابع مختلف، مفهوم کلان داده را بوجود آورده است. در کشورهای صنعتی، سرمایه گذاری وسیعی در مورد بهره گیری از فرصت ها و برطرف نمودن چالش های فنی و مدیریتی این فناوری نوظهور در حال انجام است. کلان داده علاوه بر کاربردهای تجاری، اجتماعی، اقتصادی و علمی در تأمین امنیت ملی و کاربردهای نظامی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در مدیریت عملیات نظامی، استفاده بلادرنگ و مؤثر از داده های بیشتر و افزایش سرعت انتقال و پردازش داده ها، از حساسیت و جایگاه حیاتی برخوردار است. هدف اصلی این مقاله، بررسی کاربردهای نظامی فناوری کلان داده و نقش آن در مدیریت صحنه نبرد است. برای این منظور ابتدا به معرفی ویژگی ها، کارکردها و ابزارهای مورد استفاده در کلان داده پرداخته شده و در ادامه با اشاره به کاربردهای اخیر این فناوری در سازمان های دفاعی و امنیتی، با ارائه دو مدل مفهومی، نقش این فناوری در مدیریت صحنه نبرد مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشانگر آن است که بکارگیری فناوری کلان داده موجب بهینه سازی کارایی تجهیزات، تصمیم گیری به موقع، هدایت نیروها و افزایش توان عملیاتی شده و برای کسب برتری نظامی در جنگهای آینده امری ضروری است. توجه به آگاه سازی، برنامه ریزی و شناسایی توانمندی های داخلی، حمایت از شرکت های دانش بنیان و لزوم بومی سازی زیرساخت های ارتباطی و مراکز داده به منظور تبیین تعامل این فناوری با کاربردهای نظامی، از جمله راهکارهای پیشنهاد شده در این مقاله است.

تجربیات جنگ های اخیر نشان داده است که شبکه های فرماندهی و کنترل منسجم و هوشمند به عنوان اصلی ترین رکن فرماندهی و اداره صحنه نبرد است. بنابراین این پژوهش با هدف تعیین مؤلفه ها و ویژگی های فرماندهی و کنترل هوشمند در صحنه نبرد انجام شد. روش تحقیق با رویکرد کیفی با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. نوع تجزیه وتحلیل بکار رفته در این تحقیق با استفاده از آمار ناپارامتریک استنباطی (تحلیل بار عاملی از طریق لیزرل در نرم افزار SPSS ) و توصیفی (فراوانی و میانگین) بود. نتایج تحقیق نشان داد که فرماندهی و کنترل هوشمند در صحنه نبرد به ترتیب شامل چهار مؤلفه است که عبارت اند از: 1) تصمیم گیری با پنج ویژگی 2) اقدام با سه ویژگی 3) مشاهده با هشت ویژگی 4) توجیه با چهار ویژگی.