خرده فروشی آنلاین

پژوهش حاضر در پی طراحی مدل تجربه مشتریان در خرده فروشی های آنلاین ایرانی است و هدف اصلی این پژوهش تعیین مؤلفه های تأثیرگذار بر تجربه مشتریان در خرده فروشی های آنلاین کشور است. روش شناسی این پژوهش، ترکیبی است. در بخش کیفی، به منظور انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته 15 نفر از خبرگان آگاه حوزه خرده فروشی های آنلاین به روش هدفمند قضاوتی انتخاب شدند. سپس، براساس تحلیل محتوای داده های بخش کیفی، مدل اولیه پژوهش ارائه شد. در بخش کمّی پژوهش، جامعه آماری کلیه افرادی هستند که طی یک سال گذشته در تهران از فروشگاه های اینترنتی خرید کرده اند که براساس جدول مورگان تعداد کل384 نمونه، قابل قبول است. بدین ترتیب، پرسشنامه ها در شبکه های اجتماعی 5 خرده فروشی آنلاین انتخاب شده طبق وب سایت الکسا توزیع شده و داده های 406 مورد پرسشنامه تکمیل شده تجزیه و تحلیل شدند. لازم به ذکر است که تجزیه و تحلیل بخش کمّی از طریق الگوریتم تحلیل داده ها در نرم افزار پی.ال.اس انجام شده و در انتها، مدل نهایی ارائه شد. نتایج این پژوهش حاکی از وجود 5 دسته عوامل اصلی پیش زمینه است که عبارتند از: عوامل مرتبط با سازمان، عوامل مرتبط با مشتری، عوامل مرتبط با وب سایت و همچنین عوامل خرد و کلان. وفاداری به خرده فروشی آنلاین و اعتماد به خرده فروشی آنلاین نیز به عنوان پیامدهای تجربه مشتری در خرده فروشی آنلاین احصاء گردید.    

پس از موفقیت «دیجی کالا» به عنوان یکی از بزرگ ترین خرده فروشی های آنلاین در ایران، خرده فروشی های آنلاین بسیاری به وجود آمدند؛ اما موفق به کسب سهم زیادی از بازار خرده فروشی نشدند. به این منظور بررسی رفتار مشتری در خرده فروشی های آنلاین می تواند به عنوان یکی از پژوهش های لازم به منظور تحقق سهم بازار بیشتر و حفظ مزیت رقابتی مدنظر قرار گیرد. هدف این پژوهش، بررسی اثرگذاری فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری و اثرات تجربه مشتری بر رضایت مشتری و اثرگذاری متعاقب رضایت و تجربه مشتری بر خرید مجدد در خرده فروشی های آنلاین است. پژوهش کنونی با رویکرد توصیفی و کاربردی انجام شده است. جامعه پژوهش، کلیه افرادی هستند که تجربه خرید از خرده فروشی «دیجی کالا» را داشته اند که به دلیل نامشخص بودن جامعه، از روش تخمین حجم نمونه نامعلوم بهره گرفته شد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش مدل سازی معادلات ساختاری بهره برده شد. نتایج نشان داد که فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری در خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار هستند؛ همچنین تجربه مشتری بر رضایت مشتری و خرید مجدد از خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است. رضایت مشتری نیز بر خرید مجدد خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است.

زمینه و هدف: باتوجه به ظهور اینترنت به عنوان شبکه اصلی عرضه محصولات و خدمات در سال های اخیر، تجربه خرید آنلاین مشتریان اهمیت زیادی یافته است و تمایز مشتریان براساس تجربه مشتری، می تواند راهبردی مؤثر در بخش بندی مشتریان تلقی شود. هدف از اجرای این پژوهش بخش بندی مشتریان براساس تجربه مشتری در خرده فروشی های آنلاین است. روش شناسی: این پژوهش ازنظر هدفْ کاربردی و ازنظر روش اجرا در دسته پژوهش های توصیفی پیمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه افرادی است که تجربه خرید از خرده فروشی های آنلاین داشته اند. حجم نمونه 384 نفر است که به صورت نمونه گیری غیراحتمالی دردسترس انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها و بخش بندی مشتریان از رویکرد نقشه های خودسازمان ده با نرم افزار Viscovery SOMine استفاده شده است. یافته ها و نتایج: براساس یافته های پژوهش، مشتریان خرده فروشی های آنلاین در سه بخش زیادخریداران، خریداران فایده گرا و خریداران بصری نام گذاری شدند. بخش اول (زیادخریداران) بیشترین دفعات خرید آنلاین را در کوتاه مدت دارند و امکان ارتباط با فروشنده بیشترین اهمیت را برای این گروه دارد. برای بخش دوم (فایده گراها)، مزایای درک شده و اعتماد در مقایسه با سایر بخش ها اهمیت بیشتری دارد. بخش سوم (ظاهرپسندها) اغلب با فواصل زمانی طولانی خرید آنلاین انجام می دهند. این افراد برای ویژگی ارائه محصول اهمیت زیادی قائل هستند و همچنین نسبت به دو خوشه دیگر، به آشنایی با فروشگاه اهمیت بیشتری می دهند.

هدف: محیط وب سایت های خرده فروشی آنلاین، محرکی قوی برای جلب بازدیدکنندگان است. یکی از عامل های محیط وب سایت رنگ است که می تواند توجه مصرف کننده را جلب کند و واکنش شناختی و احساسی مثبت ایجاد کند. هدف اصلی این پژوهش، سنجش تأثیر رنگ پس زمینه خرده فروشی های آنلاین بر واکنش احساسی و شناختی مصرف کنندگان است. روش: پژوهش حاضر، از نظر هدف کاربردی و از منظر شیوه پژوهش، کمّی و از نوع آزمایشی است. روش آزمایش مبتنی بر طرح تجربی پس آزمون بود که با دو گروه آزمایش و کنترل به صورت آنلاین انجام شد. برای انجام آزمایش، ابتدا وب سایت های خرده فروشی لپ تاپ با وضعیت های مختلف رنگ پس زمینه بر اساس نوع، سطح اشباع و درخشندگی طراحی شد و نمونه های آماری به صورت تصادفی از این خرده فروشی ها بازدید کردند. آزمودنی ها پس از مشاهده وب سایت و دریافت لینک پرسش نامه، واکنش های شناختی و احساسی خود را گزارش کردند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق تحلیل آنوا انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که رنگ پس زمینه خرده فروشی های آنلاین بر اساس نوع، سطح اشباع و درخشندگی می تواند واکنش شناختی و احساس برانگیختگی متفاوتی در افراد ایجاد کند؛ اما احساس خشنودی متفاوتی ایجاد نمی کند. نتیجه گیری: رنگ مؤلفه مهمی برای ایجاد واکنش شناختی و احساس برانگیختگی افراد است. طراحان وب سایت های خرده فروشی، باید نوع رنگ را با ابعاد دیگر، یعنی سطح اشباع و درخشندگی ترکیب کرده و الگویی را انتخاب کنند که بیشترین اثرگذاری مثبت را داشته باشد. با توجه به اینکه عملکرد چشم در دریافت محرک رنگ، در جلب توجه، پردازش و ایجاد احساسات مختلف نقش مهمی دارد و رنگ ها با درجه اشباع بالا یا درخشندگی نامناسب، چشم را آزار می دهد، الگوی رنگ پس زمینه وب سایت، باید طوری انتخاب شود تا به بیشترین سطح پردازش و یادآوری اطلاعات و درک از محصول و محیط منجر شود و در افراد احساس هیجان، برانگیختگی و خشنودی را برانگیزاند.

با توجه به گسترش چشمگیر و روزافزون خرید آنلاین در صنعت خرده فروشی و تغییر رفتار مصرف کنندگان یکی از دغدغه های خرده فروشی های آنلاین در این صنعت ایجاد وفاداری و حس تعلق در مشتریان است. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی پویا برای تدوین استراتژی وفاداری برند در صنعت خرده فروشی آنلاین است. بدین منظور با استفاده از روش پویایی سیستم عوامل اصلی مؤثر بر وفاداری به برند، شناسایی و روابط آنها به شکل نمودار علت و معلولی مشخص شد. درنهایت، نمودار جریان با استفاده از نمودار علت و معلولی و با استناد به نظر خبرگان و پیشینه پژوهش تهیه شد. شبیه سازی پویای پژوهش با استفاده از نرم افزار ونسیم نسخه 7.3.5 در افق زمانی 10 ساله از سال 1392 تا 1402 برای مصرف کنندگان خرده فروشی آنلاین صورت گرفته است. اعتبار مدل با اجرای آزمون های بازتولید رفتار و تحلیل حساسیت مدل تأیید و سپس سناریو رضایت مشتریان با افزایش 70 درصدی و دیگری با افزایش 30 درصدی و سناریو سیاست ها و استراتژی های بهبود با افزایش 50 درصدی بر اساس نظر های خبرگان پیشنهاد و نتیجه حاصل از اجرای این سناریوها شبیه سازی شد. یافته ها نشان داد که افزایش رضایت مشتریان و سیاست ها و استراتژی های بهبود موجب افزایش وفاداری به برند می شود که این خود نشان از رشد کسب وکار دارد. از میان این سه سناریو، افزایش 70 درصدی رضایت مشتریان تأثیر بیشتری بر وفاداری به برند داشت؛ بنابراین کسب وکارها با دو بازوی رضایت مشتریان و سیاست ها و استراتژی های بهبود می توانند وفاداری به برند را افزایش دهند و نیز کنترل کنند؛ زیرا این سناریو ها منجر به افزایش درآمد سالانه هر مشتری می شود.