سید مهدی سادات رسول

تحریم برخی از صنایع در کشور طی سالیان گذشته، موجب شد تا بسیاری از شرکت های بزرگ صنعتی به دنبال تأمین نیازمندی ها از شرکت های داخلی باشند. در این شرایط و با توجه به اینکه بسیاری از نیازمندی ها در سایه همکاری شرکت ها رفع می شود، توسعه همکاری فناوارنه ضروری به نظر می رسد. علیرغم لزوم همکاری های فناورانه در شرایط کنونی، همکاری های فناورانه با چالش های جدی روبروست و در برخی از موارد این همکاری ها شکل نمی گیرد. در اینجا دولت می تواند با به کارگیری ابزارهایی این همکاری ها را توسعه دهد. هدف مقاله حاضر، شناسایی ابزارهای سیاستی توسعه همکاری های فناورانه شرکت های بزرک صنعتی با شرکت های دانش بنیان برای نیل به وضعیت مطلوب در ایران است. در این راستا با بررسی اسناد و مستندات و مصاحبه هدفمند از خبرگان این حوزه، ابزارهای سیاستی توسعه همکاری های فناورانه استخراج و با روش تحلیل مضمون موردبررسی قرار گرفت. این ابزارها را می توان در سه دسته ابزارهای تحریک عرضه، ابزارهای تحریک تقاضا و ابزارهای بهبود زیرساخت دسته بندی کرد.

ایجاد تقاضا برای محصولات فناورانه، تأمین مالی نوآوری، برون سپاری تحقیق و توسعه و... ازجمله اقدامات اثرگذار شرکت های بزرگ در تعامل با شرکت های دانش بنیان است.از سوی دیگر شرکت های دانش بنیان نیز با توانایی علمی و فنی خود می توانند نقش مؤثری را در تأمین نیازهای فناورانه شرکت های بزرگ ایفا نمایند. بااین حال، تعامل این شرکت ها به دلایل مختلف بامشکلاتی روبه روست و همکاری این دو رکن اقتصاد دانش بنیان ایران با جایگاه مطلوب خود فاصله دارد.دراین میان، سیاست های دولت می تواند نقش به سزایی در تسهیل این ارتباطات داشته باشد. یکی از دولت هایی که با تصویب قانون همکاری های متقابل سودمند شرکت های بزرگ با شرکت های کوچک و تشکیل وزارت خانه شرکت های کوچک و متوسط و استارت آپ ها قدم های موثری برای توسعه تعامل بین شرکت ها برداشته، کشور کره جنوبی است. این تحقیق، با تحلیل مقایسه ای و بامطالعه تطبیقی سیاست های توسعه همکاری های فناورانه کره جنوبی و ایران و تقسیم ابزارهای سیاستی این دو دولت در سه دسته ابزار شامل ابزارهای تحریک تقاضا، ابزارهای تحریک عرضه و ابزارهای بهبود زیرساخت همکاری ،به دنبال راهکارهایی به منظور توسعه این همکاری ها در ایران است. تمرکز بر ابزارهای تحریک عرضه و زیرساخت های همکاری در ایران چشم گیر است لکن بر خلاف کشور کره جنوبی که ابزارهای مهمی را برای تحریک تقاضا به کار گرفته است خلا جدی در ابزارهای تحریک تقاضا در کشور ایران وجود دارد.

هرساله هزاران کسب وکار جدید در سراسر جهان در حوزه فناوری اطلاعات ایجاد می شوند. درصد بالایی از این شرکت های تازه تأسیس در سال های اولیة به دلایل مختلف، با شکست مواجه می شوند، پیش بینی شرکت های موفق نقش بسیار مهمی در فرایند سرمایه گذاری دارد. هدف این پژوهش ارائه یک پایگاه داده قاعده محور جهت پیش بینی موفقیت شرکت های نوپای حوزه فناوری اطلاعات در ایران می باشد. داده های جمع آوری شده در پژوهش پیش رو شامل 165 مورد شرکت نوپای ایرانی است که فعالیت خود را از شتاب دهنده ها آغاز کرده اند. در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و دریافت نظرات متخصصان حوزه سرمایه گذاری و فعالین شرکت های نوپا از طریق پرسشنامه نیمه باز 36 عامل مؤثر بر موفقیت و شکست شرکت های نوپا شناسایی شد. در این پژوهش از شیوه سیستم استنتاج فازی برای تحلیل عوامل استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که موفقیت شرکت های نوپا به میزان قابل توجهی پیش بینی پذیر می باشد؛ همچنین عوامل مربوط به تیم و ویژگی های تیم بیشترین تأثیر بر موفقیت شرکت های نوپا را از میان عوامل متعددی چون ایده، مدل کسب وکار، سرمایه، زمان بندی شروع مناسب کسب وکار در ایران به خود اختصاص داد.  

بانک ها برای پیشگیری از زیان های ناشی از ریسک اعتباری به دلیل عدم بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی، به اعتبارسنجی مشتریان خود می پردازند. بانک های توسعه ای به دلیل اعطای تسهیلات با شرایط تسهیل شده در نرخ، وثیقه و بازه زمانی بلندمدت تسهیلات صرفاً بر اساس میزان سرمایه در گردش موردنیاز مشتریان، به آن ها تسهیلات اعطا می کنند. این موضوع باعث می شود تا برخی از مشتریان اقداماتی را در صورت های مالی و سایر داده های خود صورت دهند که بتوانند از تسهیلات بیشتر از نیاز خود برخوردار شوند. هدف پژوهش حاضر، بررسی آثار این نوع تقلب بر مدل های اعتبارسنجی و ایجاد یک مدل اعتبارسنجی پایدار و حساس به تقلب است. جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت هایی است که به منظور اخذ تسهیلات به شعب بانک توسعه صادرات مراجعه کرده اند. متغیرهای این پژوهش شامل 55 متغیر مالی و غیرمالی است که بر اساس آن ها مدل اعتبارسنجی ایجادشده و به کارگرفته شده است. ابتدا شرکت هایی که احتمالاً در صورت های مالی دست کاری احتمالی در سرمایه در گردش داشتند، شناسایی و برچسب گذاری شدند و درنهایت با استفاده از ترکیبی از روش های داده کاوی و گزارش شاخص های ارزیابی عملکرد به بررسی آثار این نوع تقلب بر مدل های اعتبارسنجی پرداخته شد تا بتوان به مدل بهینه و پایدار یک بانک توسعه ای دست یافت.

پس از موفقیت «دیجی کالا» به عنوان یکی از بزرگ ترین خرده فروشی های آنلاین در ایران، خرده فروشی های آنلاین بسیاری به وجود آمدند؛ اما موفق به کسب سهم زیادی از بازار خرده فروشی نشدند. به این منظور بررسی رفتار مشتری در خرده فروشی های آنلاین می تواند به عنوان یکی از پژوهش های لازم به منظور تحقق سهم بازار بیشتر و حفظ مزیت رقابتی مدنظر قرار گیرد. هدف این پژوهش، بررسی اثرگذاری فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری و اثرات تجربه مشتری بر رضایت مشتری و اثرگذاری متعاقب رضایت و تجربه مشتری بر خرید مجدد در خرده فروشی های آنلاین است. پژوهش کنونی با رویکرد توصیفی و کاربردی انجام شده است. جامعه پژوهش، کلیه افرادی هستند که تجربه خرید از خرده فروشی «دیجی کالا» را داشته اند که به دلیل نامشخص بودن جامعه، از روش تخمین حجم نمونه نامعلوم بهره گرفته شد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش مدل سازی معادلات ساختاری بهره برده شد. نتایج نشان داد که فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری در خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار هستند؛ همچنین تجربه مشتری بر رضایت مشتری و خرید مجدد از خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است. رضایت مشتری نیز بر خرید مجدد خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است.

عملکرد هر سازمانی متأثر از سرمایه های مختلف اجتماعی، انسانی، مالی و طبیعی است؛ در این میان عامل سرمایه اجتماعی در رابطه مستقیم با عوامل انسانی است و به جهت اشاعه در کل فضای سازمان مورد توجه تحقیقات وسیعی قرار گرفته است. از دیدگاه مدیریت دانش، یافتن عوامل تأثیرگذار در رشد و یا افول سرمایه اجتماعی و شناخت رابطه آن با فرآیندهای مدیریت دانش و عملکرد سازمان ها به عنوان یک مسئله مهم ذهن مدیران و رهبران سازمان هایی که به دنبال استفاده از مدیریت دانش برای کسب مزیت رقابتی در سازمان خود می باشند را با خود جلب نموده است. از سوی دیگر اثر رشد سرمایه های اجتماعی در سازمان های مختلف با توجه به نوع فعالیت بنگاه ها متفاوت می باشد و در نتیجه بنگاه های با نوع فعالیت مشابه احتمالاً اثرات مشابه تری از این جنبه می توانند داشته باشند. در این مقاله عوامل مؤثر در تقویت سرمایه اجتماعی و رابطه این معیارها با یکدیگر و همچنین تأثیر این معیارها بر روی چرخه مدیریت دانش سازمانی برای دو بانک پیشروی کشور با توجه به نوع فعالیت مشابه آنها در صنعت بانکداری در حوزه مدیریت دانش با رویکرد الگوگزینی رقابتی به منظور در دسترس قراردادن نتایج برای مدیران هر دو بانک بدون ذکر نام آنها برای طرفین مورد بررسی قرار گرفته است. مدل دنپ برای سنجش میزان تأثیر معیارها و زیر معیارهای سرمایه اجتماعی و رتبه بندی بر حسب درجه اهمیت آن ها به کار گرفته شده است. در نهایت با استفاده از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار SmartPLS میزان تأثیر عوامل سرمایه اجتماعی بر چرخه مدیریت دانش بررسی شده است. نتایج تحقیق پتانسیل های بهبود را برای هر دو بانک نشان می دهد، به گونه ایی که می توان با تبیین سیاست هایی جهت تقویت سرمایه اجتماعی در بانکی که بعد خاصی از سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر مدیریت دانش نسبت به دیگری در آن ضعیف تر می باشد موجبات تقویت چرخه مدیریت دانش برای هر دو بانک را فراهم نمود.

سرعت بالای پیشرفت فناوری و اهمیت اکتساب فناوری های نوین باعث گردیده تا کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته برای برطرف کردن ضعف خود و کسب مزیت های رقابتی به دنبال انتقال فناوری از کشورهای صاحب آن باشند. در این زمینه، رویکرد کشورهای توسعه یافته که تمایل به حفظ و یا انتقال فناوری به کشورهایی که دارای منافع سیاسی- اقتصادی مشابهی هستند، سبب شده است تا انتقال فناوری و روش های موثر آن به یکی از موضوعات مهم دهه اخیر تبدیل گردد. برای کسب و انتقال فناوری های گوناگون از کشورهای توسعه یافته به کشورهای مقصد راهکارهای متفاوتی می تواند مدنظر قرار گیرد. تصمیم گیری در مورد انتخاب موثرترین روش انتقال فناوری عموما براساس معیارهای متفاوت(و گاهی متناقض) و همچنین زیرمعیارهای فراوان صورت می گیرد. در این تحقیق، با توجه به سطوح فناوری ساخت توربین های بادی در ایران و همچنین رویکرد کشورهای دیگر نسبت به آن، روش های مرسوم انتقال فناوری براساس نظرات نخبگان و شرکت های سازنده قطعات توربین های بادی تعیین گردیده است. سپس با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اهمیت نسبی معیارها، زیرمعیارها و گزینه های انتقال فناوری مشخص گردیده و در نهایت مهندسی معکوس به عنوان برترین گزینه برای پیاده سازی در صنعت انرژی باد ایران انتخاب می شود. نتایج این مطالعه می تواند مورد استفاده تصمیم گیرندگان انرژی باد کشور جهت پیشرفت فناوری در زمینه طراحی و ساخت توربین های بادی قرار گیرد.