آمریکا

تهاجم آمریکا علیه رژیم صدام در سال 2003 اگرچه سبب گردید تا این کشور در عرصه نبرد با تلفاتی اندک و سرعت زیاد، به پیروزی نظامی چشمگیر دست یابد؛ اما برای تثبیت و افزایش نفوذ خود و بهره مندی از این پیروزی نیازمند بود تا ابعاد دیگری از قدرت را علاوه بر قدرت نظامی در دستور کار قرار دهد. لذا، به اعمال بیشتر قدرت نرم در عراق خصوصاً از دوره اوباما مبادرت ورزید. در این پژوهش برای بررسی تأثیر قدرت نرم این کشور در افزایش نفوذ در عراق، این سؤال مطرح شده است که شاخص های قدرت نرم آمریکا در عراق چه بوده و کدام بُعد از قدرت نرم بیشترین جذابیت را برای مردم عراق ایجاد کرده است؟ در پاسخ به سؤال طرح شده، با استفاده از الگوی نظری قدرت نرم و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، این نتیجه حاصل شده است که واشنگتن از شاخص های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و علمی قدرت نرم همزمان بهره برده و بُعد فرهنگی قدرت نرم آمریکا بیشترین جذابیت را برای مردم عراق داشته است. کاربست قدرت نرم باعث شده که تا حدودی نگرش مردم عراق خصوصاً از سال 2014 به بعد نسبت به آمریکا مثبت گردد ولی کماکان آمریکا در کنار رژیم صهیونیستی، یک دولت نامطلوب نزد افکار عمومی خصوصاً مردم عرب زبان سنی عراق است.

پرونده هسته ای یکی از پیچیده ترین موضوعات در سیاست خارجی و داخلی جمهوری اسلامی ایران بوده است. یکی از دلایل این پیچیدگی رویکرد متضاد آمریکا و جمهوری اسلامی ایران در برخورداری کشورهای عضو ان پی تی از "حق غنی سازی" بود. سیاست رسمی آمریکا در این موضوع مبتنی بر «غنی-سازی صفر» و «تعلیق فعالیتهای مربوط به غنی سازی» بود و در مقابل، ایران با استناد به معاهده ان پی تی بر برخورداری از "حق غنی سازی" تأکید داشت. بررسی تاریخی رویکرد آمریکا در قبال پرونده هسته ای نشان می دهد این کشور با اتکای به این درک راهبردی که جمهوری اسلامی ایران در برابر فشار های بین المللی از موضع خود عقب نشینی می کند، اقدام به وضع تحریم های چندجانبه سنگین علیه ایران کرد ولی در ادامه، ناکارآمدی تحریم ها در ایجاد نارضایتی اجتماعی و تغییر اراده سیاسی جمهوری اسلامی ایران در جهت عقب نشینی از حق غنی سازی و توقف رشد توان فنی ایران در غنی سازی اورانیوم، درک راهبردی واشنگتن از منطق رفتاری جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی را تغییر داد. تغییر در درک راهبردی آمریکا منجر به تغییر رویکرد دولت اوباما از «غنی سازی صفر» به «غنی سازی محدود» شد که نقش مهمی در آغاز روند مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا در عمان در سال 1391 داشت.

آمریکا مهم ترین بازیگر بین المللی برای ایران در نیم قرن گذشته بوده است. با گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ،این کشور همواره به دنبال تغییر مناسبات خود با ایران بوده است. حسرت ایالات متحده ی در از دست دادن نزدیک ترین متحد خود در خاورمیانه ، به تلاش گسترده ی این کشور برای بازگرداندن شرایط پیش از انقلاب انجامید. برای بازگشت به شرایط پیش از انقلاب این کشور از ابتدای پیروزی انقلاب تا کنون رویکردهای مختلفی را در مواجه با ایران در پیش گرفته است. به باور بسیاری از تحلیل گران و استراتژیست های نظامی ، ناکامی  این کشور از رویکرد جنگ سخت نظیر حمله به طبس، جنگ عراق ، حمله ناو آمریکائی وینسس به هواپیمای مسافری ایران و نیز تهدید به حمله ی نظامی و یا رویکرد جنگ نرم نظیر تبلیغات ، جنگ روانی ، سبب شد تا در اواخر دهه ی چهارم و آغاز دهه ی پنجم رویکردی جدیدی را در مواجه با ایران دنبال نماید. رویکردی  که از آن در محافل سیاسی و نظامی به عنوان جنگ ترکیبی  یا هیبریدی یاد می شود. پژوهش حاضر با برشمردن شاخص  های این نوع از جنگ ، به بررسی مولفه های جنگ ترکیبی آمریکا در قبال ایران می پردازد. یافته های پژوهش موید این موضوع می باشد که غالب مولفه های جنگ ترکیبی از مصادیق بارزی در رفتار های این کشور در مواجه با ایران در اواخر دهه ی چهارم و آغاز دهه ی پنجم برخوردار است.

منطقه غرب آسیا و خاورمیانه برای دهه ها شاهد حضور نیروهای آمریکایی به عنوان بازیگر عمده و تاثیرگذار است و نظم این منطقه بر اساس حضور و نفوذ آن شکل گرفته است. آنچه مسلم است حضور منطقه ای ایالات متحده موجبات امنیت فراگیر در منطقه نشده است و روابط میان کشورها امروزه پر تنش و ناپایدار است. باتوجه به روند تحولات و رویکرد منفی برخی کشورهای منطقه از جمله ایران به این حضور و احتمال خروج نیروهای آمریکایی از منطقه این سؤال اساسی پیش می آید که با خروج نیروهای ایالات متحده، امکان شکل گیری نظم و امنیت واقعگرایانه مطلوب به چه شکل خواهد بود؟ پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از نظریه جامعه امن، این فرضیه را به آزمون می گذارد که شکل گیری نظم منطقه ای با توجه به خروج نیروهای آمریکایی در بهترین شکل آن می تواند به صورت جامعه امن نوظهور و سست پیوند باشد. در این مقاله ابتدا به نظریه جامعه امن پرداخته شده و پس از بیان پیشینه حضور نیروهای آمریکایی در منطقه، به بیان فرصت ها و چالش های تشکیل جامعه امن خواهیم پرداخت.

پس از پایان جنگ سرد و تحول کارکردی و مأموریتی ناتو، این سازمان بین المللی، در اقصی نقاط دنیا ازجمله خاورمیانه و خلیج فارس حضور پیدا نمود. ناتو در سال ۱۹۹۴ به وسیله برنامه گفت وگوی مدیترانه و در سال ۲۰۰۴ به وسیله برنامه ابتکار همکاری استانبول حضور خود را در منطقه تحکیم نمود. بر این اساس ناتو دارای علل و انگیزه های فراوانی برای حضور در منطقه است که ازجمله آن ها می توان به تأمین امنیت انرژی دنیای غرب، مبارزه با تروریسم، ارتباط با رژیم صهیونیستی و در نهایت محصور نمودن ایران اشاره نمود. در این پژوهش تلاش می شود تا اهداف و دلایلی که موجب افزایش حضور ناتو در خلیج فارس از سال ۲۰۱۱ میلادی و در پرتو سیاست تمرکززدایی آمریکا و چرخش به شرق گردیده است، بر اساس روش توصیفی تحلیلی در قالب نظریه واقع گرایی تحلیل و ارزیابی شود. در راستای تحقق هدف پژوهش این سؤال مطرح می شود که حضور ناتو در خلیج فارس به دنبال سیاست تمرکززدایی از خاورمیانه بر مبنای چه اهدافی قابل تحلیل و ارزیابی می-باشد؟، در پاسخ به این سؤال باید گفت که افزایش حضور ناتو در منطقه خلیج فارس در پرتو سیاست تمرکززدایی آمریکا از خاورمیانه در راستای تحقق اهداف مشترک آمریکا و ناتو نظیر استمرار حضور نیابتی آمریکا، احاله مسئولیت به متحدین بین المللی، مشارکت ناتو در تأمین امنیت جهانی، تضمین امنیت انرژی و حمایت از متحدین منطقه ای و قابل تحلیل و ارزیابی می باشد.

مرزهای ایران و عراق از دیرباز، محل اختلاف و درگیری بین دو کشور بوده است. وجود ده ها عهدنامه مرزی در دوران معاصر، نشان از عمق مشکلات دو کشور در این باره است. آخرین عهدنامه منعقد شده بین دو سرزمین، قرارداد الجزایر (1975) است. این قرارداد با تمام فراز و نشیب هایی که از سر گذرانده، بعد از گذشت حدود نیم قرن هنوز هم معتبر است. این عهدنامه در حالی بسته شده که به نظر می رسید که دو کشور در اوج اختلاف هستند و چشم اندازی برای صلح متصور نیست. در جهان دو قطبی آن سال ها، عراق وابسته به بلوک شرق بود و به علت جنگ با کردها و مسائل داخلی در آستانه فروپاشی. از آن سو ایران هم پیمان غرب بود و به واسطه افزایش قیمت نفت، در حال قدرت گرفتن در منطقه. بنابراین به نظر می رسید که آمریکا با هدف پشتیبانی از ایران، واسطه چنین قراردادی شده است. در شمار زیادی از تحلیل هایی که پیرامون این قرارداد انجام شده، چنین نظری غالب است. اما این مقاله تلاش دارد با روش تحلیلی_توصیفی بر طبق اسناد به جا مانده، نشان دهد که منافع ایران و آمریکا در آن مقطع در حال فاصله گرفتن از هم بود و سیاست هر دو کشور در حال تغییر. بنابراین آمریکا با توجه به منافع خود، شرایط را به گونه ای مهیا کرد تا ایران راضی به بستن قرارداد شود.

اصطلاح رابطه ویژه برای توصیف روابط بریتانیا و ایالات متحده و همکاری های گسترده اقتصادی، نظامی، و دیپلماتیک دو کشور پس از جنگ جهانی دوم به کار می رود. نهضت ملی شدن نفت ایران یکی از نخستین و توافق هسته ای برجام یکی از مهمترین مسائلی هستند که بریتانیا و آمریکا پس از برقراری رابطه ویژه با آن روبرو شده اند؛ رویدادهایی که می توانند برای درک عمیق تر از رابطه ویژه، مورد مطالعه قرار گیرند. در همین راستا، پرسش اصلی پژوهش حاضر این بود که چگونه بریتانیا و ایالات متحده، با درک متقابل از اهمیت رابطه ویژه، حتی در وضعیت تضاد منافع نیز به دنبال حفظ رابطه ویژه بوده و هستند؟ در پاسخ به این پرسش و با بهره گیری از روش اسنادی و مطالعه روابط این دو متحد استراتژیک در دوران ملی شدن نفت ایران و توافق برجام در چهارچوب تئوریک نظریه اتحاد، این فرضیه مطرح شد که عدم مخالفت ایالات متحده با سیاست های ضدایرانی بریتانیا در دوران ملی شدن نفت ایران، و متقابلا عدم مخالفت جدی بریتانیا با ایالات متحده در مسئله برجام، نشان داد که برای بریتانیایی ها و آمریکایی ها در سیاست خارجی، چیزی بالاتر از رابطه ویژه وجود ندارد و دو کشور به طور متقابل، نیاز به حفظ و تقویت رابطه ویژه را درک کرده اند.

با وقوع تحولات و دگردیسی های بزرگ در قرن گذشته و فروپاشی شوروی و دیوار برلین از یک سو، و بر هم ریزی نظم دو قطبی، ایالات متحده آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت به جا مانده درصدد هویت یابی نوینی برآمده است که در عصر جدید به جای نیروهای سرخ کمونیسم، نیروهای سبز اسلامی را به عنوان رقیب خود مفروض گرفته است. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران با نظام دینی و عقیده مندی اسلام سیاسی، هدف تهاجم استراتژیک آمریکا قرار گرفته است. بنابراین، استمرار خصومت استراتژیک آمریکا علیه انقلاب اسلامی ایران طی بیش از سه دهه را نمی توان به سادگی به عنوان یک پدیده سیاسی در نظر آورد، بلکه به یک نهاد تبدیل شده است. بدین ترتیب،آمریکا با چالش آفرینی های گوناگون برای ایران، درصدد تامین منافع خود است که این منافع در عینیت خصومت بهتر از نامعلومی صلح تمهید می یابد. بر این اساس، پژوهش حاضر به روش تبیینی در پاسخ به سئوالات مقاله به واکاوی چگونگی کنش گری آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. یافته این پژوهش، این است که، مقابله آمریکا با ایران نه وضعیتی تقلیل گرا، بلکه وجهه ای انباشتی دارد. بدین گونه که با تدبیری استراتژیک، ابعاد نرم، سخت و هوشمند قدرت را به کار می بندد که واکنش به چنین اقداماتی، استلزام تولید موازنه از درون و بیرون را برای ایران ایجاب می کند.

تشابه رویکرد دولت های دوره انتقالی ایران در پی انقلاب اسلامی و مصر در پی تحولات2011 ، نسبت به ایالات متحده آمریکا و نوع تعامل با این کشور، از موضوعات قابل توجه برای پژوهش است. مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که چرا دولت های دوره انتقالی ایران و مصر به صورت مشابهی برای نزدیکی به آمریکا و تعامل با این کشور تلاش کرده اند. دو متغیر داخلی و نظام بین الملل در شکل دهی به این موضوع، قابل بحث است که عبارت از تلاش ایالات متحده برای تاثیرگذاری بر تحولات مذکور و فقدان پایگاه اجتماعی در دولت های موقت در نتیجه احساس نیاز به حامی خارجی است. همچنین این موضوع که چرا پس از دوره انتقالی رویکرد دولت های ایران و مصر به آمریکا متفاوت می شود نیز از موضوعات دیگری است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تلاش شده تا به شیوه مطالعه تطبیقی و از رهگذر مقایسه میان دولت های انتقالی در ایران و مصر، پاسخ مناسبی به پرسش مقاله داده شود. یافته های تحقیق نیز نشان می دهد که هر دو متغیر خارجی و داخلی در تشابه رویکرد این دولت های انتقالی به آمریکا موثر بوده و تفاوت در منشا هر دو تحول موجب تفاوت در تحولات پس از دوره انتقالی در این دو کشور شده است.

محور ایران، سوریه و حزب الله تنها اتحاد مقابله جویانه در خاورمیانه است که بر منافع و اهداف ایالات متحده در این منطقه تاثیر گذاشته است. حال با توجه به گستردگی و اهمیتی که ایالات متحده برای منافع خود در منطقه خاورمیانه تعریف کرده است، مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که محور ایران، سوریه و حزب الله تا چه میزان بر منافع آمریکا در خاورمیانه پس از11، سپتامبر اثر گذاشته است؟ دستاورد پژوهش حاکی از این است که محور مذکور به عنوان تنها مخالف جدی حضور آمریکا در منطقه با در پیش گرفتن سیاست ها و اقداماتی همچون ضدیت با اسراییل، مخالفت با محافظه کاری عربی و شکل پوسیده حکومت داری آن، مخالفت با حضور آمریکا در منطقه، تکیه به ابزار نفت برای فشار بر غرب، حمایت از آرمان فلسطین، پذیرش نقش فراموش شده مردم در تعیین سرنوشت خود، قدرت گرفتن اقلیت های شیعه در دموکراسی های جایگزین و احیای تفکرات دین محور و رشد حرکت های اسلام گرایانه در قالب ترویج بیداری اسلامی در سطح افکار عمومی مردم منطقه در افزایش هزینه ها و کاهش منافع آمریکا در منطقه تاثیر بسزایی داشته است.

منطقه خلیج فارس به لحاظ ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی، یکی از مهم ترین مناطق دنیاست که به دلیل وجود منابع سرشار انرژی و موقعیت حساس جغرافیایی وسیاسی نقش و جایگاه مهمی در ساختار امنیت بین الملل داشته و فضای مناسبی را برای ایفای نقش بازیگران فراهم میکند. این موقعیت برجسته خلیج فارس سبب شده است که در طول تاریخ مورد توجه قدرتهای فرامنطقه ای قرار بگیرد. آمریکا نیز بخصوص پس از یازده سپتامبر سعی نموده است تا جایگاه قوی و با ثباتی را در ترتیبات امنیتی و سیاسی منطقه خلیج فارس پیدا کند. باتوجه به این امر سؤال اصلی پژوهش این است که علل ایفای نقش واگرایانه آمریکا در منطقه خلیج فارس پس از یازده سپتامبر تا کنون چه بوده است؟برای روشن شدن ابعاد مسأله، مقاله حاضر با کاربرد رویکرد رئالیسم تهاجمی این فرضیه را مطرح می نماید که باتوجه به موقعیت مهم ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج فارس و منافع آمریکا در این منطقه، یکی از اهداف مهم ایالات متحده، تسلط و نفوذ بر این منطقه است (برتری بر رقبا) و از آنجا که یکی از راههای افزایش قدرت و نفوذ طبق نظریه واقع گرایی، تضعیف اتحادها و ائتلاف ها در بیرون می باشد، آمریکا در پی این است که با ایجاد واگرایی در بین کشور های منطقه موازنه را در خلیج فارس حفظ نماید و مانع تسلط دولت های رقبیب بر خلیج فارس شود.

تحولات اخیر در اوکراین پرسش های بسیاری را پیش روی ناظران قرار داده و بحث در مورد علل و سرانجام احتمالی این حوادث از موضوع هایی است که توجه تحلیل گران بسیاری را به خود جلب کرده است.هدف این مقاله بررسی چرایی وقوع تحولات اخیر(2014) اکراین است که منجر به سرنگونی دولت یاناکویچ در این کشور شد. جهت نیل به این مقصود، نوشتار حاضر با بهره گیری از نظریه پیوستگی جیمز روزنا به شناسایی عوامل نقش آفرین در این تحولات پرداخته است. فرضیه اصلی پژوهش در پاسخ یه این سئوال این است که مجموعه ای از متغیرهای داخلی (فردی، سیاسی– دیوانسالاری ، اجتماعی و اقتصادی) و همچنین متغیر بین المللی (رقابت روسیه و آمریکا، نقش اتحادیه اروپا و ناتو) در شکل گیری این بحران نقش داشته است.بدین ترتیب، پژوهش نخست به معرفی چارچوب نظریه پیوستگی جیمز روزنا و سپس بررسی مختصر پیشینه تاریخی این کشور می پردازد و سپس تحولات زمانی رخ داده را همراه با علت های آن مورد برررسی قرار می دهد.

روابط آذربایجان با ج. ا. ایران تحت تأثیر وجهه آن به عنوان کشوری شیعی و تحت حاکمیت یک دولت سکولار فعال شکل گرفته است. در این میان، بیش از آنکه عوامل جغرافیا، مذهب و قومیت باعث تقویت روابط شده باشد، از آن ممانعت کرده است. این کشور در اغلب مواقع، نقش مخالف ایران را در منطقه ایفا می کند و به رغم جمعیت عمدتاً شیعه، حکومتی غربگرا دارد و شدیداً تلاش می کند تا به آن چیزی که ایران نیست، تبدیل شود. بررسیِ کلیِ روابط خارجی آذربایجان در ارتباط با ایران نشان می دهد که این روابط عموماً مبتنی بر حسن همجواری بوده و از نظر تجاری در سطحی نه چندان مطلوب قرار دارد؛ اما در کنار آن، به لحاظ سیاسی و همچنین از بعد امنیتی دارایِ چالش هایی بوده است. عوامل و دلایل متعددی در این ارتباط دخیل و موجبات واگرایی دو کشور را در قالب یک نظام معنایی منفی فراهم آورده است. اما در این مقاله، مشخصاً از «زاویه دید ایران» به این روند نگریسته می شود و در این راستا، مسائلی همچون قوم گرایی، برخی تحرکات ضدایرانیِ باکو، چالش های رژیم حقوقی و نظامی گری در قلمرو خزر، و همکاری های پر ابهام آذربایجان با اسرائیل و همچنین آمریکا از جمله عوامل مؤثر در این قضیه محسوب می شوند که ایران نیز نسبت به آنها حساسیت ویژه ای دارد. نظر به این مهم، مقاله حاضر، ضمن بررسیِ متغیرهای اثرگذار در ناکامی روابط دو کشور، به گونه ای توصیفی - تحلیلی به واکاوی و تبیین مجموعه عوامل مورد ادعا در این خصوص می پردازد

امریکا  به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین اقتصاد پیشرفته در جهان معرفی شده است، اما در چند سال گذشته و با توجه به ناپایداری  وضعیت اقتصادی در جهان و به دنبال آن مواجهه امریکا با کسری بودجه و بدهی خارجی و همچنین ظهور اعتراضات مردمی در این کشور به شرایط نابرابر اقتصادی حاکم بر جامعه امریکا، اعمال سیاست خارجی یک جانبه گرایانه این کشور در جریان جنگ های عراق و افغانستان و نیز مداخله گری امریکا در بحران های خاورمیانه موجب شد تا برخی از نظریه پردازان، قدرت امریکا را در حوزه نرم به چالش کشیده و زمینه های افول آن را تبیین کنند. این نوشتار در پاسخ به این پرسش که شاخص ها و دلایل افول قدرت نرم امریکا چیست، بر اساس نظریه قدرت نرم جوزف نای این فرضیه را دنبال می کند که اگرچه امریکا از پتانسیل های بالقوه و بالفعل خود در اجرای سیاست هایش استفاده کرده و در پی افزایش نفوذش در شکل اقناع دولت ها و ملت های جهان است، اما اجرای سیاست های داخلی و خارجی ناسازگار با اولویت های ارزشی و فرهنگی مورد ادعای این کشور، قدرت اقناع کنندگی آن را رو به افول کشانده است. نگارندگان با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از آمار در صدد بررسی فرضیه مورد نظر می باشند.

جمهوری گرجستان یکی از کشورهای قفقاز جنوبی است که با ایران دارای مرز مشترک نیست اما به جهت ویژگی ژئوپلیتیکی برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران نیز در سال های پس از استقلال گرجستان از شوروی سابق توانسته است روابط نزدیکی در حوزه های اقتصادی با این کشور برقرار کند. هرچند در کنار وجود مؤلفه های فراوان در سال های گذشته از جهت همگرایی میان دو کشور، زمینه هایی برای واگرایی در روابط میان ایران و گرجستان ممکن است در سال های آتی به وجود بیاید؛ اما آنچه در سال های 2000 تا 2016 نسبت به دهه 1990 زمینه های واگرایی دو کشور را فراهم کرده است بیشتر در تأثیر همگرایی اسرائیل و گرجستان در کمرنگ شدن مناسبات تهران-تفلیس، رویکرد غرب محوری گرجستان، حضور فعال کشورهای غربی در این منطقه و تنش های مداوم واشنگتن- تهران، روابط و همکاری نزدیک تفلیس تل آویو، به ویژه در حوزه های امنیتی و نظامی و سیاست خارجی قفقازی ایران با درنظرگرفتن ملاحظات روسیه، جای گرفته است که سبب شده مناسبات و همکاری های ایران و گرجستان در پایین ترین سطح خود باقی بماند. سؤال اصلی: در میان سال های 2000 تا 2016 چه عواملی بر واگرایی روابط ایران و گرجستان مؤثر بوده است؟ فرضیه پژوهش: مهم ترین عوامل مؤثر بر واگرایی روابط دو کشور را باید در عوامل داخلی و خارجی بررسی کرد که در دو حوزه امنیتی-سیاسی و اقتصادی خود را نشان می دهند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بر اساس داده های معتبر اسنادی و آرشیوی سعی دارد عوامل مؤثر بر واگرایی روابط دو کشور را تجزیه وتحلیل کند تا آسیب شناسی لازم را جهت شناساندن عوامل مؤثر بر واگرایی برای سیاست خارجی ایران نشان دهد.

برنامه هسته ای کره شمالی در دو دهه اخیر به یکی از تهدیدات جدی صلح جهانی تبدیل شده است؛ به گونه ای که نه شورای امنیت سازمان ملل و نه هیچ یک از روسای جمهور آمریکا نتوانسته اند راه حل جامعی برای آن بیابند. توافق ژوئن 2018 بین آمریکا و کره شمالی درخصوص آغاز مذاکرات بر سر برنامه هسته ای این کشور، یک بار دیگر جهانیان را امیدوار، و همه نگاه ها را معطوف به شرق آسیا ساخته است. سوال اصلی پژوهش این است که رویکرد ترامپ در قبال بحران هسته ای کره شمالی چیست؟ و چه اهداف و برنامه هایی را پیگیری می کند؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که آمریکا خلع سلاح کامل هسته ای و تبدیل کره شمالی به بازیگری مورد پذیرش جامعه جهانی را دنبال می کند. برای این منظور سیاست افزایش فشار منطقه ای و جهانی بر کره شمالی و ناکارآمد نشان دادن کسب سلاح هسته ای برای تامین امنیت، در دستور کار ترامپ قرار داد. یافته های پژوهش نشان می دهد خلع سلاح هسته ای کره شمالی مقدمه افزایش فشارها بر این کشور در سایر حوزه های سیاسی و حقوقی برای تغییر رفتار آن در آینده است. پیونگ یانگ در صورت ادامه دادن به مذاکرات با دو وضعیت روبرو خواهد شد یا تغییر رفتار کامل و تبدیل شدن به رژیمی مشابه کره جنوبی و ژاپن و یا انتظار تغییر رژیم در آینده همانند عراق و لیبی.

نظم بین الملل روابط بین قدرت ها و بازیگران عرصه جهانی را با قواعد و الگوهایی هدایت و ساماندهی نموده و یکی از مهم ترین مقوله های روابط بین الملل بعد از جنگ جهانی دوم و جنگ سرد بوده که به شدت تحت تأثیر سیاست های حاکم بر دولت های ایالات متحده آمریکا قرار داشته و در همین راستا این پژوهش خصوصیات رهیافت سیاسی دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده و تأثیر آن بر نظم بین الملل را از سال 2016 تا 2018م موردبررسی قرار داده است. روش پژوهش از نوع کیفی و رویکرد توصیفی_تحلیلی می باشد، همچنین گردآوری منابع به صورت کتابخانه ای صورت گرفته است. سؤال پژوهش حاضر این است که چگونه پوپولیسم در نظام سیاسی ایالات متحده آمریکا نظم بین الملل را در ابعاد سیاسی-امنیتی، اقتصادی، تجاری و حقوق بشر تضعیف کرده است؟ به نظر می رسد که روی کار آمدن ترامپ نظم بین المللی را که دولت های ایالات متحده آمریکا طی هفت دهه مستقر کرده بودند، زیرورو می کند. نتایج تحقیق درباره خصوصیات راهبرد ترامپ نشان داد که رویکرد او شامل دودسته خصوصیات شکلی و معرفتی است. در بخش خصوصیات شکلی، استفاده از ادبیات ساده، زبان تحقیر آمیز، مغلطه زبانی، توصیف اغراق آمیز، ذهنیت همیشه برنده، ذهنیت ما در مقابل آن ها در رویکرد سیاسی ترامپ وجود داشت. خصوصیات معرفتی رویکرد او شامل عقلانیت مردم، بازگشت شکوه به آمریکا، شکل دهی هویت کاریزماتیک، ضدیّت با نخبگان و روایت تهدیدآمیز علیه زنان بود. مجموعه این خصوصیات نشان داد که ترامپ یک سیاست مدار پوپولیست ناسیونالیست می باشد که دکترین «خروج از نهادهای بین المللی » را در دستور کار قرار داده و از این طریق مهم ترین نهادهای جامعه جهانی را دچار اختلال نموده است.

«باراک اوباما» با اعتقاد به سنت جفرسونی در سیاست خارجی، حفظ اصول انقلاب استقلال آمریکا را در گرو این می دانست که سیاست خارجی آمریکا کمتر فعال باشد تا آزادی و امنیت شهروندان آمریکایی در داخل به خطر نیفتد. بنابراین با انتقاد از سیاست مداخله گرانه جرج بوش استراتژی تغییر را انتخاب نمود. اوباما در دوران ریاست جمهوری خود  با چندین مشکل تثبیت شده مانند تبعات حضور آمریکا در جنگ عراق و افغانستان و رکود بزرگ سال 2008 به عنوان مشکلات قدیمی و با موارد جدیدی مانند مداخله در لیبی، شورش های عربی و قدرت افزایی ایران در خاورمیانه مواجه بود.با توجه به تبعات رکود بزرگ در داخل آمریکا و تقویت نابسامانی های داخلی توسط آسیب های ناشی از استراتژی جنگ پیشگیرانه و مداخله های نظامی دولت جورج بوش، اوباما تصمیم گرفت تا با تأکید بر اولویت های ملی به جای اولویت های بین المللی تلاش نماید تا ضمن کاهش تعهدات آمریکا در خارج هم به مسائل داخلی آمریکا بپردازد و هم به احیای قدرت و نفوذ جهانی آمریکا مبادرت نماید.در این راستا پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که اوباما استراتژی تغییر خود را چگونه عملیاتی نمود؟ در پاسخ به پرسش مذکور این فرضیه محوری مطرح می شود که تاکتیک های موازنه از راه دور، تأکید بر آسیای اقتصادی،چندجانبه گرایی، تعامل و مشارکت عمیق استراتژیک و به کار گیری منطق «دیپلماسی اول» شیوه های عملیاتی نمودن استراتژی تغییر اوباما بود. مفصل بندی دو نظریه بین المللی گرایی لیبرال و نهادگرایی می تواند حامی نظری مناسبی برای پژوهش حاضر باشد و سیاست خارجی اوباما را تبیین کند.

در عصر جهانی شدن، قدرت نرم همگام با قدرت سخت در تامین منافع ملی کشورها تاثیر گذار است. ماحصل ترکیب این دو نوع قدرت بر اساس نظریه جوزف نای قدرت هوشمند است. لذا روسیه و آمریکا ضمن رقابت های سخت افزاری، در حوزه قدرت نرم نیز رقیب محسوب می گردند. رقابت مذکور اگرچه منحصر به ناحیه ای خاص نمی گردد اما در مناطق ژئواستراتژیکی چون قفقاز جنوبی حائز اهمیتی دوچندان است. زیرا با گسترش نفوذ نرم امکان بهره برداری بلند مدت از منافع سیاسی و اقتصادی برای قدرت های بزرگ آسان تر خواهد شد. با چنین وصفی، بدیهی است که روسیه و آمریکا در صدد اعمال قدرت نرم خویش در قفقاز باشند. مقاله پیش رو با استفاده از روش مقایسه ای به این سئوالات پاسخ می دهد که مسکو و واشنگتن جهت اعمال قدرت نرم خود در قفقاز جنوبی از چه ابزارهای استفاده می کنند؟ و چه تفاوت ها و شباهتهایی با یکدیگر دارند؟ برای پاسخ به این پرسش ها از نظریه قدرت نرم جوزف نای استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که «قدرت نرم آمریکا دارای عناصر سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با ابعاد جهانی است ولی قدرت نرم روسیه بیشتر دارای ابعاد فرهنگی-تاریخی و با شعاع منطقه ای است. قدرت نرم در آمریکا صبغه مدنی داشته، ولی در روسیه بیشتر ماهیت دولتی دارد.» لذا نحوه اعمال قدرت نرم این دو کشور در قفقاز جنوبی متفاوت است. روش گردآوری داده ها در  این مقاله به صورت منابع کتابخانه ای و اسنادی است

پاسخ فوری ایران به خروج آمریکا از برجام، نه از سرگیری کامل برنامه هسته ای بلکه تلاش برای نجات برجام بود. این رفتار با سیاست هسته ای ایران در فاصله زمانی 1384 تا 1392 مبتنی بر پیشبرد حداکثری برنامه هسته ای علیرغم تحریم ها متفاوت است. در این مقاله، این پرسش مطرح شده است که «چرا در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ایران بر پیشبرد حداکثری برنامه هسته ای خود اصرار داشت، اما در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی به صورت جدی در پی مصالحه برآمد و با خروج آمریکا از برجام سعی کرد این توافق را زنده نگاه دارد؟» برای پاسخ دادن به این پرسش، با استفاده از روش تحلیلی-تبیینی از مجموعه ای از نظریه های شناختی بهره گرفته شده است. نگاه شناختی نشان می دهد ادراک سیاستگذاران ایران در دوران احمدی نژاد، به ویژه چهار سال نخست، نسبت به قرار داشتن در دامنه برد، موجب می شد کوتاه آمدن از اهداف هسته ای را خسارتی تلقی کنند که امتیازهای دریافتی قادر به جبران آن نیست. تغییر ادراک سیاستگذاران ایران مبتنی بر قرار گرفتن کشور در دامنه خسارت، به آمادگی برای توافق و تلاش برای حفظ برجام منجر شد. به همین ترتیب، عدالت طلبی حاکم بر شناخت محمود احمدی نژاد از محیط بین المللی از یک سو و ناعادلانه بودن طرح های پیشنهادی قدرت های بزرگ از سوی دیگر، رد پیشنهادها برای مصالحه را به همراه داشت و در مقابل، تعامل گرایی حسن روحانی در کنار آمادگی قدرت های بزرگ برای رعایت میزانی از انصاف در تأمین حقوق ایران، به تلاش دولت وی برای رسیدن به توافق هسته ای و حفظ آن منجر شد.