اشتراکات فرهنگی

سه مرحله اساسی در حیات زیست فرهنگی انسان وجود دارد که شامل تولد، ازدواج و مرگ است. این مراحل در همه جوامع و سرزمین های مختلف آیین های مخصوص به خود را دارد که نیازمند بررسی و پژوهش از جهت میراث و فرهنگ مشترک ملل مختلف است. با توجه به اینکه در خصوص بررسی مردم شناختی و تطبیقی آیین های ازدواج در دو سرزمین ایران و هند، تاکنون پژوهش مستقلی صورت نگرفته، این مقاله سعی در انجام آن دارد. سیوال اصلی تحقیق این است که وجوه اشتراک در آیین های ازدواج در ایران و هند تا چه میزان است و ریشه اشتراک در کجاست؟ بر این اساس با هدف پاسخ به وجوه اشتراک و جستجوی ریشه های همسانی آیین های ازدواج در دو سرزمین ایران و هند و تجزیه و تحلیل مردم شناختی آنها با بهره گیری از مشاهدات نویسندگان و استفاده از منابع معتبر موجود و نیز جمع آوری اطلاعات به روش توصیف مقایسه ای به انجام پژوهش حاضر پرداخته خواهد شد. به طور کلی شباهت ها و اشتراکات بسیاری بین آیین های ازدواج در ایران و هند مانند اهمیت تشکیل خانواده، آداب و رسوم مربوط به مراسم ازدواج، هدایا، مهمانی ها و بزرگداشت مراسم وجود دارد که دلایل این وجوه مشترک را باید در ریشه های قومی، نژادی، سرزمینی، تاریخی، اساطیری و باورهای دینی آنها یافت.

تأسیس کشور عراق در دهه سوم قرن بیستم و منضم شدن مناطق کردنشین به این کشور باعث ناامیدی کردها از وعده های انگلستان و جامعه ملل برای ایجاد کشوری مستقل در مناطق کردنشین امپراتوری عثمانی شد. از این رو، زمینه های شکل گیری جنبش ها و انجمن های ناسیونالیستی در میان کردها برای کسب خودمختاری و استقلال فراهم گردید. «کمیته زردشت» یکی از این انجمن ها بود که به همت برخی از روشنفکران کرد در شهر سلیمانیه عراق تأسیس شد. در مقاله حاضر تلاش شده است ضمن اشاره به زمینه ها و چگونگی شکل گیری انجمن زردشت، رابطه آن با کشور ایران بررسی گردد و به این سؤال پاسخ داده شود که انجمن زردشت برای جلب حمایت ایران چه اقداماتی کرد و در مقابل کشور ایران چه واکنشی از خود نشان داد؟ یافته های پژوهش نشانگر آن است که انجمن زردشت با تأکید بر پیشینه مشترک تاریخی و اشتراکات فرهنگی کردها و ایرانیان سعی در جلب حمایت ایران در دوره رضاشاه داشت. در مقابل، دولت ایران در ابتدا از کمیته زردشت پشتیبانی کرد، اما کمی بعد بنا به دلایل سیاسی از حمایت خود دست برداشت.

هدف از این پژوهش توصیفی و کاربردی ارائه مدلی برای توسعه دیپلماسی فرهنگی ایران و ایتالیا است. جهت دستیابی به مولفه های موثر بر آن، در دو مرحله ، نظر کارشناسی 29 نفر از خبره گان امور فرهنگی در حوزه ایران و ایتالیا – شامل دیپلمات ، سفیر، استاد دانشگاه و فعال فرهنگی- استخراج شد و سپس از ایشان خواسته شد به سوال های پرسشنامه ای براساس سه حوزه قابلیت ها و ظرفیت ها و اشتراکات فرهنگی در شرایط موجود و مطلوب پاسخ دهند. در حوزه قابلیت ها مولفه ها و شاخص هایی چون ارزش های معنوی، مبانی قانونی، همکاری سازمان های مردم نهاد، سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی، نقش سفارت خانه ها و عضویت در سازمان های بین المللی مد نظر قرار گرفت. در حوزه ظرفیت ها محصولات فرهنگی، هنری و رسانه ای، آموزش فرهنگ و زبان، میراث فرهنگی، هنری، گردشگری و کتابخانه ای، نمایشگاه ها و جشنواره ها، شبکه سازی اجتماعی و تالارهای گفتگوی مجازی، مراکز علمی و پژوهشی و ورزش؛ و در اشتراکات: جغرافیای فرهنگی، قرابت های تمدنی و تاریخی، گفتمان های صلح طلب و منافع مشترک. پس از دستیابی به اتفاق نظر مطلوب و تجزیه و تحلیل اطلاعات، نتایج ذیل به دست آمد: در شرایط موجود تنها حوزه ای که بر توسعه دیپلماسی فرهنگی دو کشور موثر بوده، حوزه اشتراکات فرهنگی است. این در حالی ست که در شرایط مطلوب، دو حوزه دیگر یعنی قابلیت ها و ظرفیت های فرهنگی، نیز حائز اهمیت هستند و از همین رو در تدوین مدل توسعه دیپلماسی ایران در رابطه با ایتالیا باید مدنظر قرار بگیرند.

امروزه یکی از اساسی ترین روش ها در جهت بالا بردن ارتباط سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ، یافتن مشترکات بین کشورها مخصوصاً فرهنگ ، زبان و ... است ایران و تاجیکستان در آسیای مرکزی دارای مشترکات فراوانی در تاریخ ، فرهنگ ، زبان و دین هستند ، از این رو علایق و پایبندی به آداب و رسوم اجداد و نیاکان موجب افزایش میزان همبستگی بین ساکنان هر دو کشور گردیده است . جشن نوروز و عشق به ادبیات مشترک و شعرای بزرگ فارسی زبان پیوند دیرینه ای را بین مردم هر دو کشور بوجودآورده است که در صورت توجه به آن می تواند در اشاعه فرهنگ ایرانی ، اسلامی با حفظ هویت ملی ، بصورت منطقه ای تأثیر مناسبی داشته باشد لذا در این باب ایجاد ظرفیت های لازم فرهنگی ، هنری با تشکیل انجمن های ادبی و برگزاری برنامه های فرهنگی به همراه آموزش زبان فارسی زمینه و فرصت جدیدی در منطقه آسیای مرکزی برای ایران ایجاد خواهد نمود ، که شاید از عمده ترین تأثیرات آن بتواند موجب حیات مجدد جاده ابریشم در منطقه گردد چرا که وضعیت جغرافیایی این کشورها و دوری از آب های آزاد دنیا ایران را به عنوان امن ترین کشور در انتقال انرژی و بازرگانی منطقه ای معرفی خواهد کرد .