زنان

ساختار آموزش در دوره قاجار به صورت سنتی و براساس نوعی قرایت از اصول مذهبی بود. سه مؤلفه اساسی روند تغییر در ساختار آموزشی در حوزه جنسیت زنانه را رقم زد: الف) توجه دانش آموختگان اروپایی و روشنفکران دو دهه واپسین سلطنت ناصری به مسیله «آموزش» زنان؛ ب) تأسیس مدارس دخترانه توسط میسیونرهای مذهبی آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی در ایران؛ ج) طرح مفهوم برابری در انقلاب مشروطیت. واقعیت امر این است که توانمندسازی زنان یکی از دغدغه ها و کنش های اصلی روشنفکران مشروطه خواه بود؛ از آنجایی که روابط اجتماعی دوره قاجار اجازه طرح مسیله برابری در حوزه زنان را نمی داد، اندیشیدن و کاربست مفاهیم دینی و اجتماعی در حوزه های آموزشی و بهداشتی می توانست تغییرات اولیه را در نگاه به مسیله جنسیت زنانه به وجود آورد. بنابراین توجه به بهبود موقعیت اجتماعی زن ایرانی و نفع همگانی حاصل از آن، به صورت دغدغه اصلی مشروطه خواهان در حوزه زنان درآمد. با این حال، تغییر در سنت های اجتماعی، باعث واکنش شدید حامیان گفتمان سنتی بر سر موضوع آموزش زنان و تاسیس مدارس دخترانه شد؛ بر همین مبنا کشمکش های بسیاری صورت گرفت که در محافل گوناگون نظیر مجلس، دولت، انجمن های شهری، جراید و غیره تبلور یافت. در واقع طرح مفاهیم اصلی مشروطیت نظیر آزادی، قانون و برابری، که به نوعی با مسیله زنان نیز پیوند یافت، نقطه کانونی تعارض بین گفتمان های سنت و تجدد قرار گرفت.

امروزه جامعه اسلامی ایران شاهد حضور بانوان در اجتماع است. آنان با داشتن مسئولیت خانه علاقه مندند که رفتارهایشان در زندگی اجتماعی بر اساس ارزش های اسلامی باشد. جامعه نیازمند حضور زنان و مردان در عرصه های اقتصادی، علمی، اداری و... است. تمایزات گوناگون زن و مرد از نظر جسمی و روحی، برای زنان موقعیتی فراهم آورده است که آنان باید متناسب با آن به وظایف خود بپردازند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با به کارگیری شیوه توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. براین اساس، ضمن بررسی آیات قرآن و تفاسیر، تحلیل های عقلی متناسب با جایگاه و وظایف زنان در خانواده و سازمان، مورد توجه بوده است. با استفاده از منابع اسلامی و دانش مدیریت، شناسایی زمان بندی حضور زنان در محیط خانه و سازمان، به تناسب شخصیت خانوادگی زنان و شخصیت اجتماعی آنان تحلیل شده است. زنان به تناسب ویژگی ها و توانایی های خود در انجام وظایف خانوادگی و اجتماعی باید فعالیت های خود را اولویت بندی کنند. این تحلیل ضمن ارائه چهارچوب متناسب با جایگاه زنان، تلاش دارد، سطح انتظارات جامعه از زنان را نیز معین کند.

شیرکو از شاعران نامدار است که بیش از چهل اثر ادبی را در طول پنجاه وپنج سال حیات ادبی خویش تقدیم جامعه کرده است. شعر او شرح داستان زندگی اجتماعی و رنج زیستن در جامعه زمان خویش است. او در این اشعار به موضوعات مختلفی پرداخته است که یکی از این موضوعات زن و مسئله زنان است. هدف این تحقیق جستجوی نوع بازنمایی زن در شعر این شاعر است. مبانی نظری تحقیق ریشه در دیدگاه بازنمایی دارد. روش انتخاب شده در این پژوهش تحلیل محتوی کیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل مجموعه دواوین شاعر در هشت جلد چاپ 2009 است. برای اطمینان از درک درست محتوی دو جلد کتاب "خاطرات شیرکو " و کتاب "955 دقیقه مصاحبه با شیرکو" نیز بررسی شده است. محتوی آثار نشان می دهند که زن یکی از موضوعات پایدار در شعر این شاعر است. در آثار شاعر زن در هفت مقوله و به عنوان مادر، همسر، معشوق، ،رفیق، انقلابی، مسئله اجتماعی و انسان بازنمایی شده است. شعر او و زبان او سرشار از احساس زیبایی و درعین حال درد و رنج زنان است. تصویر زن از نگاه شاعر در تمام موارد مثبت و انسانی است. او یکی از وظایف هنر را جهت گیری نسب به حق زنان تعریف می کند و در عین خال معتقد جایگاه زن شاخصی از روند یک جامعه است.