رفتارهای مقابله ای

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله تاب آور و ترکیب مثبت نگر و تاب آور در کاهش اهمال کاری تحصیلی و تنیدگی تحصیلی و بهبود بهزیستی روان شناختی و راهبردهای مقابله ای مؤثر دانش آموزان دختر نوجوان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری بود. 60 دانش آموز 14 تا 16 ساله به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش های تاب آور و ترکیب مثبت نگر و تاب آور طی 9 جلسه دو ساعته، به دو گروه آزمایش ارایه گردید. از پرسش نامه های اهمال کاری تحصیلی سواری، تنیدگی تحصیلی Ang و Huang، بهزیستی روان شناختی Ryff و راهبردهای مقابله ای Endler و Parker در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آموزش های تاب آور و ترکیب مثبت نگر و تاب آور، باعث کاهش معنی دار اهمال کاری تحصیلی و تنیدگی تحصیلی و افزایش معنی دار بهزیستی روان شناختی و راهبردهای مقابله ای مؤثر گردید، با این تفاوت که برنامه آموزشی ترکیبی در ارتقای بهزیستی روان شناختی، راهبردهای مقابله ای مؤثر و کاهش تنیدگی تحصیلی موفق تر از برنامه آموزشی تاب آور بود. همچنین، برنامه آموزشی تاب آور در کاهش اهمال کاری تحصیلی تأثیر بهتری داشت. نتيجه گيري: برنامه های آموزشی که از تلفیق چند رویکرد و نظریه برای طراحی بسته های آموزشی بهره می گیرند، تأثیرات معنی دار بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از نتایج پژوهش در طراحی برنامه های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی مؤثر باشد.

مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس، شایع ترین بیماری نورولوژی ناتوان کننده در سنین جوانی است که عوارض روانشناختی مختلفی نیز به همراه دارد. در سالیان اخیر، میزان شیوع MS، روند فزاینده ای داشته است. هدف از انجام این پژوهش، تبیین مشکلات روانشناختی و رفتارهای مقابله ای زنان مبتلا به MS بود. روش: این پژوهش به روش کیفی انجام گردید. 15 بیمار زن مبتلا به MS به روش نمونه گیری دردسترس در این پژوهش شرکت کردند. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری به دست آمد و به روش تحلیل محتوای مرسوم، تحلیل گردید. یافته ها: مشکلات اصلی بیماران شامل ضعف مهارت های زندگی، راهبردهای مقابله ای ناکارآمد و آسیب زا، افسردگی و ضعف عملکرد شناختی و هیجانی، باورهای فرهنگی و انگ بیماریMS ، عدم تنظیم هیجانات، مشکلات ارتباط زناشویی و اختلال در روابط اجتماعی به دست آمد. 5 مضمون اصلی رفتارهای مقابله ای بیماران نیز عبارت بودند از: مقابله مذهبی-معنوی، اعتماد به قدرت برتر الهی، اعتقاد به ادامه حیات پس از مرگ، هدفمندی و جستجوی معنای زندگی و مهارت های مقابله ای کارآمد. نتیجه گیری: به منظور غلبه بر مشکلات زنان مبتلا به MS، تدوین یک مداخله جامع مراقبتی و راهکارهای مقابله ای با توجه ویژه به مهارت های مقابله ای کارآمد (مسئله مدار) و نیز راهبردهای مقابله معنوی-مذهبی موردنیاز است.

زمینه و هدف: بازی درمانی، روشی خلاقانه در روان درمانی کودک است و این درمان متناسب با سن، نیازهای کودکان در زمینه های سنی مختلف را برآورده کرده و بر تغییر رفتار، سازش یافتگی، و مهارت های اجتماعی آنها، اثر مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر رفتارهای مقابله ای در دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی انجام شد. روش: طرح این پژوهش، تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که تعداد 60 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 20 دانش آموز) جایدهی شدند. گروه های آزمایش تحت بازی درمانی انفرادی (10 جلسه 45 دقیقه ای) و بازی درمانی گروهی (10 جلسه 60 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه رفتارهای مقابله ای فلاحی و همکاران (1396) و پرسشنامه تشخیصی اختلال فزون کنشی - نارسایی توجه کانرز (1999) استفاده شد و در پایان داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که بازی درمانی به هر دو شیوه انفرادی و گروهی بر افزایش مؤلفه کنارآمدن با مشکل (217/93F=) و کاهش مؤلفه های انحراف از مشکل (1153/09F=)، و کنارآمدن ویرانگر (317/57F=) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی مؤثر است (0/01p<). همچنین بر اساس نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، بازی درمانی به شیوه گروهی مؤثرتر از بازی درمانی انفرادی در افزایش مؤلفه کنارآمدن با مشکل(3/61-=MD)، و کاهش مؤلفه های انحراف از مشکل (4/65=MD) و کنارآمدن ویرانگر (3/63=MD) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بود (0/01p<). نتیجه گیری: بازی درمانی انفرادی و گروهی بر افزایش رفتارهای مقابله ای دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی اثربخش است، اما بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه باید توجه داشت که اجرای این شیوه به صورت گروهی می تواند تأثیرات بیشتری بر بهبود وضعیت روانی و رفتاری کودکان داشته باشد.

پژوهش حاضر باهدف آزمون کفایت روان سنجی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای دانشجویان دختر به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در تهران بود که تعداد 398 نفر از ایشان با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات بااستفاده از مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و نسخه کوتاه مقیاس مقابله مذهبی جمع آوری شد. به منظور تعیین روایی عاملی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از روش های آماری تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی و برای بررسی همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین روایی سازه با استفاده از ضریب همبستگی بین مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و مقیاس مقابله مذهبی بررسی شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس نشان داد که مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از چهار عامل ساختار، احساس تعلق اجتماعی، رابطه شخصی با قدرت بالاتر و جهان بینی تشکیل شده است و شاخص های برازش تحلیل عاملی تأییدی (برپایه نرم افزار LISREL) وجود این عوامل چهار گانه را تأیید کرد. نتایج مربوط به همبستگی بین ابعاد باورها و رفتارهای مقابله ای با ابعاد مقابله مذهبی مثبت و منفی به طور تجربی از روایی سازه سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای حمایت کرد و مقادیر ضرایب همسانی درونی مقیاس مطلوب گزارش شد. در مجموع، یافته های پژوهش نشان داد که این مقیاس برای سنجش نقش مذهب در مواجهه با رویدادهای استرس زای زندگی در دانشجویان دختر ابزاری معتبر است.