فرایند تدریس

از آنجا که دانش و تجربه معلمان نقش عمده ای در فرایند یادگیری دارد، هدف از انجام این تحقیق تعیین رابطه دانش تصریحی و ضمنی معلمان از نظریه های یادگیری و بررسی تاثیر عوامل جمعیت شناسی بر آن بود. این تحقیق از نوع توصیفی و به روش زمینه یابی بر روی 266 معلم (146 زن و 120 مرد)، که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند، انجام شد. دانش تصریحی و ضمنی معلمان با دو پرسش نامه محقق ساخته سنجیده شد و داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که میزان دانش تصریحی و ضمنی معلمان از نظریه های یادگیری در بعضی سؤالات نظریه ها پایین بود. بین میانگین مشاهده شده نمرات دانش تصریحی(33/0) و دانش ضمنی (61/3) از نظریه های یادگیری تفاوت معنا داری وجود داشت (05/0<p) . بین دانش تصریحی و ضمنی معلمان از نظریه های یادگیری رابطه معناداری وجود داشت (0/019= P) و همبستگی بین دو متغیر بسیار ضعیف بود (0/144= r) . بین دانش تصریحی و دانش ضمنی معلمان با متغیرهای مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و جنسیت تفاوت معنا دار و جود داشت . بین دانش معلمان و آموزش ضمن خدمت تفاوت معنا دار نبود (05/0≤p) . نتیجه آن که تقویت دانش تصریحی معلمان از نظریه های یادگیری و توجه خاص به دانش ضمنی آنان باید مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد. 

هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه نگرش معلمان نسبت به کاربرد فناوری های آموزشی در فرآیند تدریس با انگیزه تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و از نوع مطالعات کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره اول متوسطه شهر میرجاوه به تعداد 286 نفر بود. نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 164 نفر و به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند جهت جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه پیشرفت تحصیلی اسدی گنجی(1389)، انگیزه تحصیلی رشید(1391) و کاربرد فناوری های آموزشی ستاری(1390) استفاده شده است. روایی صوری ابزار توسط صاحب نظران و متخصصان مورد تأیید قرار گرفته است. پایایی با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب برابر 75/0، 78/0 و 71/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T با دو گروه مستقل و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج نشان داد که بین نگرش معلمان نسبت به کاربرد فناوری های آموزشی در فرآیند تدریس با انگیزه تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و بین انگیزه تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد و بین نگرش معلمان نسبت به کاربرد فناوری های آموزشی در فرآیند تدریس سابقه تدریس تفاوت معنی داری دارد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های تدریس آنلاین و ارتباط آن ها با عوامل جمعیت شناختی معلمان انجام شد. برای این منظور از روش پژوهش آمیخته، طرح اکتشافی متوالی از نوع ابزارسازی استفاده گردید. پژوهش در دو بخش کیفی و کمی به صورت متوالی به اجرا در آمد. در بخش کیفی روش پژوهش تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی کلیه معلمان دوره اول و دوم متوسطه شهر تهران و منابع نظری و پژوهشی در حوزه آموزش آنلاین و شایستگی های حرفه ای معلمان بود. در انتخاب نمونه معلمان، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری، معلمان دوره اول و دوم متوسطه با تجربه تدریس و یادگیری آنلاین و منابع مرتبط با تدریس آنلاین به عنوان نمونه انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس اصل اشباع نظری مشخص شد. به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با معلمان و برای استخراج عوامل از کدگذاری مصاحبه ها و منابع نظری و پژوهشی و همسوسازی داده ها استفاده شد. در گام بعد پرسشنامه شایستگی های تدریس آنلاین با استفاده از عامل های استخراج شده و بر مبنای نظریه فعالیت تدوین گشت. در بخش کمی، روش پیمایش مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه معلمان دوره اول و دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی (1399-1400) بود که از میان آن ها 261 نفر بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی مجازی بر مبنای جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. همه اعضای نمونه تجربه تدریس و یادگیری آنلاین داشتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد پرسشنامه شایستگی های تدریس آنلاین مبتنی بر نظریه فعالیت به خوبی با تمرین ها و تکالیف کلاسی سازگار است و ازنظرویژگی های روان سنجی روا و معتبرمی باشدوشایستگی های تدریس آنلاین معلمان به ویژه درانتخاب ابزارهای مناسب وارزیابی مناسب از یادگیری دانش آموزان نیازمندتقویت است.دربررسی ویژگی های جمعیت شناختی نیز جنس، سن و سطح تحصیلات معلمان تأثیر معنی داری بر شایستگی های تدریس آنلاین نداشت اما تأثیر تجربه تدریس و یادگیری آنلاین معنی دار بود. یافته های پژوهش حاضر می تواند در تدارک هدفمند برنامه های جذب و آماده سازی دانشجومعلمان مبتنی برموضوعات کنشگری تدریس آنلاین و طراحی برنامه های آموزشی جهت توانمندسازی معلمان دربرنامه های ضمن خدمت درحوزه شایستگی های تدریس آنلاین مورداستفاده قرارگیرد.

هدف اصلی این پژوهش طراحی و تدوین استانداردهایی جهت کیفیت بخشی به فرایند تدریس در دوره های فنی و حرفه ای الکترونیکی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه اساتید متخصص در حوزه فنی و حرفه ای، تکنولوژی آموزشی و یادگیری الکترونیکی تشکیل می دهند که از بین آنها 20 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای دستیابی به هدف پژوهش از ابزار مصاحبه استفاده شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش تحلیل دلفی انجام شده است. نتایج به دست آمده معیارهای حیطه فرایند یاددهی- یادگیری را در سه حیطه محتوا، روش های تدریس و ارائه وحفظ ارزشهای اخلاقی و فرهنگی حین تدریس دسته بندی کرده اند و 53 شاخص را برای کیفیت فرایند تدریس در دوره های فنی حرفه ای الکترونیکی معرفی کرده اند. با رشد آموزش الکترونیکی در سراسر جهان، این شاخص ها میتواند به برنامه ریزان آموزشی، اساتید، فراگیران و مسئولان و ارزیابان دوره های الکترونیکی جهت ایجاد دوره های فنی و حرفه ای الکترونیکی با کیفیت کمک کند.