نظام الدین اولیا

آسیای جنوبی از نظر زبانشناسی و فرهنگی یک ناحیه چند گرایانه یا بعبارت دیگر کثرت گرا است که در آنجا نه تنها زبانهای گوناگون آن ناحیه با هم همزیستی دارند و متاثر از همند بلکه حتی زبانهای بیگانه هم بر هم تاثیر متقابل دارند و در دورانهایی بسیار شکوفا تر و والاتر بوده اند. ادبیات فارسی اولیه که به هندوستان آمد متاثر از عرفان و تصوف بود و مایه های عرفان و تصوف داشت. یکی از آثار مهم آن زمان فواید الفواد است که شامل گفتمانهای صوفی بزرگ شیخ نظام الدین اولیاست. این نوشته که پیام آور انسانیت و عشق و احسان است نه تنها مورد تحسین و ستایش سلاطین دهلی بلکه مورد ستایش ملتهای مسلمان و غیر مسلمان هم قرار گرفته است.این اثر، بطور غیر مستقیم، از طریق حکایت و تمثیل هم با جهان اسلام و هم با جهان هندوها ارتباط برقرار می کند.تحقیق حاضر بر عناصر تصوف و عرفان هندو – ایرانی تاکید دارد و با توجهی خاص به بررسی ترجمه انگلیسی فواید الفواد نظام الدین اولیا می پردازد.این پژوهش خواهد کوشید تا نگاهی داشته باشد بر داستانگویی ، استفاده از مدیم ( عامل ) شعر و غیره آنگونه که این عوامل در ترجمه های انگلیسی اینگونه متون از جمله فواید الفواد بکار گرفته شده اند. بیشترین توجه به ماهیت و کارکرد این عوامل در اینگونه آثار است. در تاکید بر شعر ، این بررسی ، می کوشد ساختارهای ادبی بکار رفته در آثار را ، با نگاهی به برخی از مشکلاتی که در ترجمه ها پیش می آیند، نیز به کاوش بنشیند. تلاش اصلی پژوهش در جهت بررسی میزان تاثیر متقابل سنن، آداب و رسوم هندی و ایرانی بر یکدیگر است که منجر به خلق قالبهای پرشوری در هند شد که نسلها را تحت تاثیر قرار داد و هنوز هم این تاثیر پابرجاست.

در اواخر قرن ششم قمری هنگامی که بیشتر طریقه های صوفیانه بزرگ در نواحی مختلف جهان اسلام در حال شکل گیری بودند، طریقه چشتیه نخست در هند پا گرفت. خاستگاه طریقه چشتیه، شهر چشت در افغانستان بود. به مرور، تعالیم شفاهی چشتیان، آنگونه که در «ملفوظات» بروز یافته است، قالب مکتوب معتبری یافت. گذر از قالب شفاهی به قالب مکتوب در سبک های ادبی گوناگونی انعکاس یافت که با مخاطبان متفاوت تناسب داشت. دلیل اصلی رواج آغازین متون ملفوظات، توفیقی است که در شرح تعالیم صوفیه داشته اند. نویسنده در نوشتار حاضر ابتدا بحث گذر از تعالیم شفاهی به متن مکتوب در تصوف را مورد واکاوی قرار می دهد. سپس در خصوص گسترش بنیان ادبیات ملفوظات چشتی مطالبی ارائه می نماید. در این زمینه، به وصف گفتارهای نظام الدین اولیا و مقایسه آن ها با گفتارهای دو تن از مریدانش، چراغ دهلی و برهان الدین غریب می پردازد. از این رو، با تحلیل این متون (ملفوظات اصیل) به فهم بیشتر پیرامون گسترش ادبیات ملفوظات، یاری می رساند.