هیپنوتراپی

پیچیدگی وجود انسان و خلقت شگفتانگیز او، مؤدی به این حقیقت شده تا هر روز چشمانتظار اکتشاف قابلیتهای نوینی نسبت به وجود او باشیم. هیپنوز، یکی از این اکتشافهاست که در دهههای اخیر رشد قابل ملاحظهای پیدا کرده و در عرصههای گوناگون پزشکی، حضور فعال یافته است. یکی از کاربردهای این پدیدار، درمان درد بیماران است. در جهان امروز، از این پدیدار در سطح گسترده برای کاهش مصرف داروهای شیمیایی و مخدرها و همچنین پایین آوردن هزینه درمان و کاستن از فشار هزینه بر سازمانهای بیمهگر استفاده میگردد. مقاله حاضر، این پدیدار را معرفی نموده، جایگاه برجسته امروزین آن را در پزشکی مدرن (در مقایسه با گذشتهها) تشریح کرده و مبتنی بر پژوهشهای بومی در داخل کشور بر این فرضیه مهر تایید گذارده است که هیپنوتراپی میتواند به عنوان یک رهیافت مؤثر در درمان درد، مورد توجه نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری قرار گیرد. مقاله در پایان پیشنهادهایی را در راستای تحقق بهینه امر مذکور، مطرح مینماید.

مقدمه: بر اساس مطالعات بشر، مشکلات روحی و روانی تأثیرات جبران ناپذیری در جسم انسان می گذارد. امروزه هیپنوتیزم یکی از روش های درمانی در بسیاری از حیطه های علوم پزشکی و روانشناسی است. متخصصان این رشته از این شیوه درمان جهت بهبود بیماران استفاده کرده اند . هدف: از پژوهش حاضر بررسی روند تأثیر هیپنوتیزم بر کاهش مشکلات روانی و جسمی است. روش: پژوهش به شیوه مروری- تحلیلی است. در این مقاله به بررسی مجموع پژوهش های انجام شده در زمینه اثر هیپنوتیزم بر کاهش مشکلات و بیماری های روانی و جسمی پرداخته شده است. یافته ها: نتایج حاکی از آن بوده است که هیپنوتراپی قابلیت اثرگذاری به منظور کاهش مشکلات در زمینه های مختلف را دارد و می توان جهت بهبود روند بیماری و کاهش اضطراب و استرس بیمار از آن استفاده نمود. نتیجه گیری: به نظر می رسد هیپنوتیزم به عنوان یکی از درمان های مؤثر در زمینه اختلالات می تواند مورد توجه قرار گیرد.

زمینه: مطالعات متعددی به اثر بخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادراک شده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو پرداخته اند. اما پژوهشی که به مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادارک شده بیماران مبتلا به دیابت نوع II پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادراک شده، بیماران به دیابتیک II بود. روش: تحقیق حاضر طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مردان 40-68 ساله مبتلا به دیابت نوع 2 در شهر تهران در سال 1398 بودند. 45 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و مبتنی بر هدف به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (برای هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از: مقیاس استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و پروتکل های درمانی ذهن آگاهی (کابات زین، 2015) و هیپنوتراپی (آلادین و آلیب های، 2015) بود. جهت تحلیل آماری داده ها، از تحلیل واریانس آمیخته استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که دو شیوه درمان ذهن آگاهی و هیپنوتراپی بر استرس ادارک شده، در پس آزمون معنی دار است و بین تأثیر دو درمان تفاوتی وجود نداشت (0/001 P< ). همچنین تأثیر عامل زمان بر نمرات پیروی از درمان در مرحله پیگیری معنی دار است (0/001 P< ). بین نمرات استرس ادراک شده در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری صرف نظر از گروه، تفاوت وجود دارد (001/0 P< ). نتیجه گیری: دو شیوه درمان ذهن آگاهی و هیپنوتراپی استرس ادراک شده را در بیماران مبتلا به دیابت II بهبود بخشید.

زمینه و هدف: عشق یکی از حیرت انگیزترین هیجان هایی است که انسان می تواند تجربه کند و شکست عاطفی یکی از دردآورترین مشکلاتی است که ممکن است در طول یک رابطه عاشقانه برای هر فردی پیش آید. پژوهش حاضر، با هدف تعیین اثربخشی هیپنوتراپی بر عاطفه مثبت و منفی و خودکارآمدی زنان دارای سابقه شکست عاطفی انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه ی آماری، تمامی زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان آمل با سابقه شکست عاطفی در سال ۱۳۹۶ بود. تعداد ۳۰ آزمودنی با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و گواه گمارده شدند. به منظور اجرای پژوهش، از پرسش نامه های آسیب عاطفی راس (۱۹۹۹)، مقیاس عاطفه مثبت و منفی پاناس (۱۹۸۸) و پرسشنامه خودکارآمدی (شوآرتزر و جروسلم، ۱۹۹۵) استفاده شد. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه ۲ ساعته به صورت هفتگی تحت مداخله هیپنوتراپی قرار گرفتند ولی گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق با استفاده از آزمون آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر و تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج آزمون آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد ۸ جلسه آموزش هیپنوتراپی موجب افزایش معنادار در عاطفه مثبت (۰۰۱/۰p<) و خودکارآمدی (۰۰۱/۰p<) و کاهش معنادار عاطفه منفی (۰۰۱/۰p<) در گروه آزمایش به نسبت گروه گواه گردید که حاکی از تأثیر معنادار هیپنوتراپی بر بهبود افراد با سابقه شکست عاطفی بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان از هیپنوتراپی برای بهبود کیفیت زندگی و افزایش امید به آینده در افراد با سابقه شکست عاطفی استفاده کرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی هیپنوتراپی برآشفتگی روان شناختی، ناتوانی کارکردی، و اضطراب مرگ در افراد وابسته به هروئین بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل همه مصرف کنندگان هروئین مراجعه کننده به کمپ ترک اعتیاد در شهرستان قائم شهر در سال 1399 بود. از این بین، 32 فرد وابسته به هروئین به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و کنترل (16 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش، هیپنوتراپی را به مدت 8 جلسه 75 دقیقه ای دریافت کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ارزیابی ناتوانی کارکردی سازمان جهانی بهداشت، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس، و پرسشنامه اضطراب مرگ بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشت و هیپنوتراپی باعث کاهش معنادار نمرات آشفتگی روان شناختی، ناتوانی کارکردی، و اضطراب مرگ در افراد وابسته به هروئین شد. نتیجه گیری: هیپنوتراپی می تواند به عنوان یک روش مداخله ای مفید جهت کاهش آشفتگی روان شناختی، ناتوانی کارکردی و اضطراب مرگ به کار رود .

زنان سرپرست خانوار به دلیل دشواری ها فراوان و تعدد نقش، یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه به شمار می آیند و در معرض ابتلا به اختلالات روانی مانند افسردگی قرار دارند. بنابراین نیازمند پشتیبانی های بیشتر، ازجمله درمان های روان شناختی و برنامه های توانمندسازی هستند. هیپنوتراپی بر پایه نیرومندسازی ایگو می تواند راهبرد کارآمدی هم به عنوان برنامه توانمندسازی و هم به عنوان شیوه ای برای کاهش نشانه های افسردگی باشد. بنابراین، این پژوهش که از نوع آزمایشی است با هدف شناخت تأثیر هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو بر افسردگی زنان سرپرست خانوار انجام شد. شرکت کنندگان در این پژوهش 30 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی بودند که به طور تصادفی در گروه آزمایشی و گروه گواه قرار گرفتند. برای گروه آزمایش هشت جلسه هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو انجام شد. میزان افسردگی و نیرومندی ایگو به وسیله مقیاس افسردگی بک و مقیاس روان شناختی نیرومندی های ایگو اندازه گیری شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری های مکرر که به وسیله SPSS نسخه 20 انجام گرفت نشان داد در گروه آزمایش تفاوت معنی داری بین پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری از نظر نیرومندی ایگو و افسردگی وجود دارد (01/0 > p)؛ اما در گروه گواه تفاوتی دیده نشد. این پژوهش نشان می دهد که هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو می تواند در درمان افسردگی و افزایش نیرومندی ایگو مؤثر باشد.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی هیپنوتراپی در افزایش خودکارآمدی تحصیلی و کاهش نشانه های اضطراب امتحان نوجوانان کنکوری بود.روش پژوهش: در این پژوهش از طرح آزمایشی تک آزمودنی یا تک موردی  و طرح A-B استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ی نوجوانان کنکوری در شهر تهران و در سال تحصیلی 1400-1399 بود. نمونه آماری شامل چهار نوجوان بود که به یکی از کلینیک های شهر تهران مراجعه کرده بودند. نمونه گیری به صورت دردسترس و داوطلبانه انجام شد. پس از کسب رضایت و آموزش، این نوجوانان وارد طرح پژوهشی شدند و هفت جلسه یک ساعته درمان دریافت کردند. ملاک ورود به پژوهش پیش رو داشتن آزمون ورودی دانشگاه ها و ملاک خروج نیز دارا بودن اختلالات روانی بود.یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که هیپنوتراپی موجب افزایش خودکارآمدی تحصیلی و کاهش نشانه های اضطراب امتحان نوجوانان کنکوری شد.نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که هیپنوتراپی می تواند به عنوان درمانی موثر در افزایش خودکارآمدی تحصیلی و کاهش نشانه های اضطراب امتحان نوجوانان به کار گرفته شود.