سلامت باروری

مقدمه: استفاده ی مؤثر از نیروی انسانی یکی از عوامل کلیدی در کارآمدی نظام های سلامت شمرده شده است. همچنین دسترسی عادلانه ی افراد به خدمات قابل پرداخت، بر حسب نیاز نیز نشانه ی عادلانه بودن نظام ارایه ی خدمات بهداشتی و درمانی تلقی می گردد. ارایه ی خدمات سلامتی، به ویژه سلامت باروری، به زنان به عنوان یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه، یکی از اولویت های اصلی سیاست گذاران سلامت محسوب می شود. متخصصان زنان و کارشناسان مامایی برای ارایه ی برخی از خدمات سلامت باروری، توانمندی ها و مهارت های مشترکی دارند. این مقاله با هدف بررسی هزینه- خدمت این خدمات، از منظر کارآمدی طراحی گردید. روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی– تحلیلی در سال 1390 در سه گام انجام شد. ابتدا برنامه ی درسی کارشناسان مامایی و متخصصین زنان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. سپس پرسش نامه ی محقق ساخته ای، حاوی 20 سؤال طراحی و روایی و پایایی آن تأیید گردید. در مرحله ی آخر، اطلاعات پرسش نامه ها به صورت تصادفی توسط 261 خانم در سنین باروری در 9 دفتر کار مامایی و 15 مطب پزشک متخصص زنان از فهرست مطب های سراسر شهر اصفهان جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری 18SPSS تحلیل گردید. یافته ها: 14 خدمتی که هر دو گروه قابلیت و مهارت ارایه ی آن را داشتند، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفتند. 65 درصد از زنان مورد مطالعه، تحت پوشش بیمه های تأمین اجتماعی و خدمات درمانی بودند و میانگین سنی آنان 28 سال بود. عفونت های دستگاه تناسلی و مراقبت های دوران بارداری، شکایت شایع زنان برای مراجعه به متخصصان زنان و دفاتر مامایی بود. شایع ترین دلیل مراجعین در انتخاب متخصص زنان، اطمینان از مهارت آن ها و برای مطب های مامایی، هزینه ی قابل پرداخت خدمات بود. مراجعین دفاتر کار مامایی، زمان انتظار کمتر و طول ملاقات بیشتری داشتند و در کلیه ی 14 خدمت هزینه ی کمتری پرداخت نموده بودند. نتیجه گیری: اختصاص وقت متخصصان زنان به مراقبت های قابل انجام توسط کارشناسان مامایی با پرداخت هزینه های بیشتر و زمان انتظار طولانی تر می تواند نشانه ای از ناکارآمدی خدمات سلامت باروری تلقی گردد. از این رو، استفاده از سیستم ارجاع و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات قابل ارایه توسط کارشناسان مامایی، می تواند سالانه بیش از 250 میلیارد تومان صرفه جویی در بر داشته باشد و کارآمدی نظام ارایه ی خدمت سلامت باروری کشور را بهبود بخشد.

اهداف: اخیراً سلامت جنسی به جای جزئی از سلامت باروری، پایه گذار و شرط لازم برای دست یابی به سلامت باروری در نظر گرفته شده است. مطالعه حاضر با هدف تبیین دیدگاه های سیاست گزاران و صاحب نظران درباره چالش های سلامت جنسی در کشور و فرصت های بهبود آن انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوی، برای جمع آوری داده ها از مصاحبه های فردی نیمه ساختارمند استفاده شد. انتخاب شرکت کنندگان به صورت هدفمند از بین متخصصین مرتبط صاحب تجربه صورت گرفت. ابتدا فهرست اولیه از متخصصین صاحب نظر تهیه شد و ادامه نمونه گیری به شیوه گلوله برفی صورت پذیرفت. پس از مصاحبه فردی با 16 نفر از صاحب نظران و اشباع نظری داده ها، تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. یافته ها: در این مطالعه پنج مضمون اصلی تابو بودن مسائل جنسی و کمبود آگاهی عموم؛ رفتارهای جنسی غیرمتعارف و آسیب های اجتماعی نوپدید؛ انگ و تبعیض؛ عدم تعهد سیاسی حاکمیت؛ فقدان شاخص های آماری و عدم بهره برداری از ظرفیت های موجود به عنوان چالش های سلامت جنسی کشور پدیدار شده و فرصت ها و راهکارهای رسیدگی به آن ها شامل جلب حمایت سیاسی حاکمیت؛ اتخاذ سیاست ها و بازنگری قوانین مرتبط متناسب با تغییرات اجتماعی؛ جمع آوری شاخص ها و طراحی مداخلات با بهره برداری از منابع انسانی و ظرفیت های موجود؛ آموزش و توانمندسازی عموم با تمرکز ویژه بر نوجوانان و جوانان؛ ترویج اخلاق حرفه ای و عدالت جنسیتی شناسایی شد. نتیجه گیری: رسیدگی به چالش ها و دست یابی به شاخص های برتر سلامت جنسی کشور، مستلزم تعهد سیاسی حاکمیت، بازنگری قوانین و همکاری بین بخشی برای طراحی و اجرای مداخلات چندسطحی و چندگانه است.