فرهنگسرا

توجه به مصرف کالاهای فرهنگی به عنوان یکی از عوامل مهم داوری های زیباشناختی و یکی از مولفه های ذایقه عمومی جامعه رو به فزونی است.در این مقاله، گروه نوجوان و جوان (29-15 ساله) در شهر تهران به عنوان شهر پیشرو در حوزه فرهنگی به عنوان گروه هدف مورد توجه قرارگرفته و عوامل جمعیت شناختی تاثیرگذار برذایقه مصرفی آنها مورد مطالعه قرار می گیرد. در کشور ما، سهم جمعیتی این گروه بیش از هر گروه دیگری است. نظریات مختلفی در مورد مصرف فرهنگی و عوامل موثر بر آن طرح و بسط داده شده است از جمله بوردیو در این حوزه جزو صاحب نظران مهم به شما می رود. وی از انواع سرمایه ها و نوع مصرف کالای فرهنگی را مرتبط با برخی از عوامل به ویژه پایگاه طبقاتی و اجتماعی می داند. در همین ارتباط، توجه به سبک زندگی جای مهمی را به خود اختصاص می دهد. با عنایت به مباحث نظری و جهت بررسی موضوع، نمونه ای به تعداد 366 نفر از دو مراجعه کنندگان به دو فرهنگسرای اشراق و بهمن انتخاب شده و پرسشنامه طراحی شده جهت برآورد نظرات پاسخگویان به آنها ارایه شد.نتایج نشان داد که عوامل جمعیتی از جمله جنس، سطح تحصیلات فرد و والدین، رتبه فرزند و موارد مشابه تاثیر قابل توجهی بر مصرف کالاهای فرهنگی مورد استفاده دارد.

هدف از انجام این تحقیق شناسائی مولفه های کلیدی حاصل از تجارب صاحب نظران و شهروندان شهر تهران که امکان ارتقاء فرهنگ شهروندی محلات را از طریق فرهنگسراها و خانه های فرهنگ محلات شده اند و ارائه مدل مفهومی آن مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری، برمبنای رویکرد آمیخته اکتشافی طراحی مدل بود. این تحقیق به روش آمیخته انجام شد که در بخش کیفی، از روش پدیدارشناسی و در بخش کمی از روش توصیفی، همبستگی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی مشتمل بر صاحب نظران حوزه فرهنگی مدیریت شهری، مدیران فرهنگسراها و خانه های فرهنگ محلات و شهروندان شهر تهران عضو این فرهنگسراها بودند که با مشارکت کنندگان در تحقیق انتخاب شدند و پس از 24 مصاحبه پیش اشباع شده حاصل شد. به منظور بررسی روایی داده های کیفی از روایی سازه، روایی بیرونی، توصیفی و تفسیری استفاده شد و به منظور بررسی قابلیت اعتماد از رویکرد سه گانه رائو و پری (2003) استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق کیفی در قالب 3 گروه مولفه ارتقاء دهنده فرهنگ شهروند، مولفه های تعدیل کننده و پیامدهای حاصل از ارتقاء فرهنگ شهروندی طبقه بندی شدند که عبارت بودند از: مقوله فرهنگ شهروندی، اعتماد اجتماعی، مدیریت آسیبهای اجتماعی، توسعه ارزشهای شهروندی، بهبود رفتار شهروندی، تقویت سبک زندگی، بهبود ارتباط شهروندان با دولت، ارتقاء و توسعه فردی شهروندان، مدیریت شکاف بین نسلی اشاره نمود. پس از استخراج مولفه ها بخش کمی تحقیق بررسی شد که برای بررسی روایی از روایی عاملی و محتوائی استفاده گردید. از سوی دیگر قابلیت اعتماد ابزار با روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای عوامل ارتقاء فرهنگ شهروندی، محیطی، جمعیت شناختی و پیامدهای ارتقاء فرهنگ شهروندی 950/0، 758/0، 773/0 و 962/0 برآورد شد و با روش نمونه گیری طبقه ای 1290 نمونه محاسبه گردید. نتایج تجزیه و تحلیل داده های کمی نشان داد که برنامه ریزی امور فرهنگی، آموزش شهروندان، ترویج سمبلها و نمادهای فرهنگی و ارزشهای فرهنگی و مدیریت فرهنگسراها به ترتیب با ضرایب تاثیر 310/0، 338/0، 333/0 و 372/0 بر توسعه اعتماد اجتماعی، تقویت ارزشهای شهروندی، بهبود رفتار شهروندی و تقویت ارزشها و هنجارهای اجتماعی تاثیرگذار است. از سوی دیگر نتایج کمی این تحقیق نشان داد که متغیرهای محیطی بیشترین اثر تعدیلی را بر رابطه بین مولفه های ارتقاء فرهنگ شهروندی با توسعه فرهنگ شهروندی و توسعه اعتماد اجتماعی با ضریب تاثیر 130/0 و 124/0 دارند. در نهایت با توجه به مدل استخراج شده و نحوه ارتباط متغیرها در مدل تحقیق راهکارهایی جهت ارتقاء فرهنگ شهروندی ارائه شده است.

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه ی پایدار به معنای تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برای حداکثرسازی رفاه و سلامت انسان فعلی بدون آسیب رساندن به توانایی نسل های بعدی جهت کاهش مسائل، رنج های انسانی و برآوردن نیازهای او می باشد؛ و زمانی این هدف میسر می شود که ذخایر سرمایه ای سرمنشاء کاهش نیابد. بدین ترتیب سرمایه در مفهوم توسعه پایدار، انسان، گروه های اجتماعی، محیط زیست، فرهنگ و تاریخ را شامل می گردد. امروزه فرهنگسراها با وجود امکانات زیرساختی، معماری و فضای مناسب کمتر متناسب با اهداف توسعه ای خود پیش می روند و خلاء هایی در حوزه برنامه ریزی توسعه ای دارند که قابل تامل و بررسی است. پژوهش حاضر از نظر نوع هدف، توسعه ای و راهبردی بوده و از نظر روش گردآوری داده ها، اکتشافی محسوب می شود. روش پژوهش: به کمک روش تحقیق کیفی مدل تحلیلی SWOT[i]<!--[endif]--> نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای فرهنگسراها در حوزه توسعه پایدار در بین 103 نفر از کارکنان فرهنگسرای شهر تهران، از جمله فرهنگسراهای برخوردار مانند فرهنگسرای خاوران (منطقه 15)، فرهنگسرای بهمن (منطقه 16)، فرهنگسرای اشراق (منطقه 4) و فرهنگسرای فردوس (منطقه 5) و نیز فرهنگسراهای کم برخوردار مانند فرهنگسرای مهر (منطقه 19) و فرهنگسرای دانش (منطقه 21) کسب و تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام شده است. یافته ها: به لحاظ مسایل درونی، بیرونی و کارکرد فرهنگسرا در توسعه ی پایدار، کمک به جامعه شهری به واسطه ترویج گرایش هنجاری به مشارکت و اعتماد به مثابه دو جریان مهم فرهنگی در کنش اجتماعی شهروندان؛ از طریق توانمندسازی و آموزش موثر و گسترش سرمایه اجتماعی میسر است. نتیجه گیری: از این رو استراتژی ها و پیشنهادهای چون سیاستگذاری واحد، ادغام معاونت اجتماعی و سازمان فرهنگی شهرداری، توجه به نیاز مخاطب و جذب جوانان، کیفی سازی نیروی انسانی و ظرفیت برنامه ها و امکانات فرهنگسرا در حوزه بهبود روند و مدیریت توسعه پایدار جهت بهره برداری از توسعه ی پایدار پیشنهاد شده است.