دروغگویی

مقاله حاضر با تمسک به روش تحلیلی و اسنادی نشان میدهد قاضی عبدالجبار به ویژگیهایی در شهود اخلاقی قائل است که مبنای دریافت اصول اخلاقی هستند. وی از این منظر معنای شر را شناسایی کرده و برای آن تعریف حقوقی ارائه نموده است. از این رو، هدف مقاله ارائه مبانی و اصول «شر»، از دیدگاه قاضی عبدالجبار است. در این زمینه، بیهودگی و دروغ گویی به عنوان مبانی ظهور شر معرفی شده، جایگاه خداوند و نسبت او با شر نیز مورد تحلیل قرار میگیرد. عبدالجبار در راستای نظر به اصل موضوع نیز سه دسته دلیل فلسفی، کلامی و وحیانی ارائه کرده تا نشان دهد خداوند نیز قادر به انجام شر میباشد.

دروغگویی امری اجتماعی است؛ زیرا در روابط انسانی و اجتماعی تحقق می یابد. ما همیشه با تصور حضور و وجود دیگری دروغ می گوییم. دروغگویی پدیده فرهنگی و منفی اجتماعی از صفات ناپسند اخلاقی است که متأسفانه امروزه بین افراد جامعه به طور شایع مشاهده می شود. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین سرمایه ها و کنش ارتباطی با گرایش به دروغگویی است. روش پژوهش، توصیفی همبستگی و جامعه آماری آن دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با حجم نمونه 375 نفر است که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه ای که اعتبار آن به روش محتوایی و صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ محاسبه شد، گردآوری شدند. در چارچوب نظری پژوهش از نظریه های بوردیو و هابرماس.بهره گرفته و برای تحلیل داده ها از نرم افزار Spss و Amos استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین گرایش به دروغگویی با سرمایه اجتماعی (r=-0/179 و p=0/001) و کنش ارتباطی (e=-0/119 و p=0/021) رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد و بین متغیرهای زمینه ای (جنس، سن، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات) پاسخگویان و گرایش به دروغگویی رابطه معنی داری وجود ندارد (05/0>P).

زندگی روزمره اجتماعی انسان ها همواره در مسیری مستقیم و مطابق با انتظارات افراد جامعه از یکدیگر پیش نمی رود. یکی از نمودهای فراز و نشیب در این زندگی روزمره، پدیده دروغگویی است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی دروغگویی در زندگی روزمره اجتماعی و عوامل روان شناختی و اجتماعی مؤثر بر آن در بین شهروندان 18 تا 65 سال شهر یاسوج است. پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری را شهروندان 18 تا 65 سال شهر یاسوج در سال 1400 تشکیل می دهند که تعداد 365 نفر به عنوان نمونه آماری به دست آمد. شیوه نمونه گیری، خوشه ا ی تصادفی چند مرحله ای بود. برای سنجش اعتبار ابزار تحقیق از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی، از همسانی درونی به روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد هرچه میزان احساس امنیت اجتماعی افزایش پیدا می کند، میزان دروغگویی کمتر می شود. بین دو متغیر عزت نفس و میزان دروغگویی در بین شهروندان شهر یاسوج رابطه معکوس و معناداری وجود داشت. به علاوه اینکه با استفاده از تحلیل مسیر، مشخص شد احساس امنیت اجتماعی ازطریق عزت نفس نیز با دروغگویی رابطه معناداری دارد. همچنین هرچه میزان مواجهه با دروغ در دوران کودکی بیشتر باشد، میزان دروغگویی نیز بیشتر می شود. بین متغیرهای باورهای دینی، سن و میزان دروغگویی در بین شهروندان شهر یاسوج رابطه معکوس و معناداری وجود داشت؛ اما بین دروغگویی برحسب متغیرهای جنسیت و تحصیلات پاسخگویان تفاوت معنی داری وجود نداشت و میانگین دروغگویی در افراد مجرد بیشتر از متأهلین نشان داده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد متغیرهای امنیت اجتماعی، مواجهه با دروغ، باورهای دینی و عزت نفس به طور هم زمان توانستند 5/32درصد از متغیر وابسته را تبیین کنند.

در مقاله حاضر با انجام بررسی هایی در فرااخلاق، سعی شده تا به بررسی مسئولیت اخلاقی ارتکاب به ارائه عمدی اطلاعات کاذب پرداخته شود. برای انجام این پژوهش، از دو روش تحلیل مفهومی و موازنه متأملانه استفاده شده است. ابتدا ذکر شد که مهم ترین مصداق اطلاعات کاذب عمدی، گزارش های سازمانی غلط است و سپس بررسی گردید که این امر در چه شرایطی اتفاق می افتد. بنابراین، در گام نخست بررسی شد که آیا ارائه اطلاعات کاذب عمدی از نوع دوراهی (تنگنای) اخلاقی هست یا نه، و سپس بررسی شد که آیا دوراهی های اخلاقی منطقاً به تناقض می رسند یا خیر. در گام دوم بررسی شد که آیا ارائه اطلاعات کاذب در شرایط فشار اتفاق می افتد یا خیر و لذا شرایط امکان تصمیم اخلاقی تحت فشار مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که عمل به اخلاق مراقبت گرا و تبعیت از بهترین رویه ها بر اساس «آزمون حجاب نارک جهل»، «آزمون شفافیت»، و «آزمون سکونت پذیری»، درست ترین کار است به شرطی که عمل از زیر «کمک به رفع فقر و فاصله طبقاتی و اجتماعی بین فقیر و غنی» نگریزد. در گام سوم بررسی شد که آیا ارائه اطلاعات کاذب عمدی به دلیل ضعف اراده است یا خیر. در انتهای بررسی، دو عامل مهم اراده و میل مطرح شد و بر اساس نظریه «خود کامل»، هشت گزاره برای تعیین مسئولیت اخلاقی ارائه گردید و در انتها ذکر شد که اگر با مسئله «میل مقاومت ناپذیر» روبه رو بودیم، مسئولیت اخلاقی باید بر اساس قاعده «واکنش متعادل به براهین» تعیین شود. 

چکیده دروغ گویی یعنی، کتمان واقعیت و بیان سخنی که واقعیت خارجی ندارد. این خصوصیت بااینکه در همه فرهنگ ها، ادیان و مکاتب، قبیح و ضدارزش بوده و در اسلام نیز به شدت مذمت شده است در بسیاری از کودکان به دلایل مختلف به صورت مکرر مشاهده می شود. باتوجه به تأثیر ویژه دوران کودکی در شکل گیری شخصیت در بزرگسالی، پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی با بررسی منابع روان شناسی و اسلامی، چیستی و چرایی (علت های) بروز و یا تثبیت این رفتار غیرارزشی در کودکان را بررسی می کند. با بیان مختصری از انواع دروغ گویی، شرح علت هایی دروغ گویی مانند ترس از تنبیه، تقلید از والدین، کم رویی، جلب توجه، رهایی از فشار و سرزنش و... اشاره به آثار دروغ گویی مانند ایجاد شخصیت کاذب برای دروغ گو، رسوایی و بی آبرویی، بی ارزش شدن دروغ گو، فریب خوردن دیگران، بی اعتمادی و... روش هایی برای پیشگیری و یا درمان این رفتار مذموم توصیه شده است.