آموزش عالی در ایران

هدف اصلی این تحقیق دستیابی به نظام آموزشی پژوهش محور متناسب با نظام تعلیم و تربیت سپاه در تحصیلات عالی و تکمیلی (دانشگاه جامع امام حسین(ع)) است. نوع تحقیق از لحاظ هدف، توسعه ای و از لحاظ روش توصیفی ـ اکتشافی است که با استفاده از بررسی اسنادی، کتابخانه ای وتحقیق میدانی انجام گرفته است. برای جمع آوری اطلاعات و آزمون سوالات از پرسشنامه محقق ساخته شامل چهار عامل اصلی استفاده شده است. پس از به دست آوردن روایی پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی و اطمینان از اعتبار آن (0.902)، داده ها از نمونه مورد مطالعه «120» نفر که شامل کارشناسان، مربیان و استادان دانشگاه جامع امام حسین (ع) بودند، جمع آوری شد. در پایان با استفاده از تحلیل عاملی (با نرم افزار لیزرل) الگوی مورد نظر در چهار عنصر پژوهشی، اداری ـ پشتیبانی، آموزشی و اخلاقی ـ فرهنگی تجلی یافت که هر یک عوامل فرعی مهمی دارد. رهبری علمی و تحول گرا، مدیریت کیفیت، سازمان مشارکتی، توانمندسازی، مسئله محوری، کار گروهی، مدیریت دانش، مشتری محوری، ارزیابی مشارکتی، شایسته سالاری و آزاد اندیشی از مهمترین عوامل این الگو است.

از ابتدای شروع نهضت اسلامی در ایران، مسئله دانشگاه و ساختن نظام مطلوب دانشگاهی یکی از اولین و مهمترین دغدغه ها بوده است. با مراجعة بی واسطه به آرا و اندیشه های رهبران انقلاب اسلامی، می توان الگوی دانشگاه تراز انقلاب اسلامی و ویژگی و کارکردهای آن را تعریف کرد؛ بدین منظور بیانات، پیامها و تدابیر امام خمینی(ره) از سال 1340 تا 1368 و آیت الله خامنه ای(دام ظله) از خرداد 1368 تا خرداد 1396، انتخاب، مطالعه و بررسی شد و با استفاده از روش کیفی «تحلیل مضمون»، الگویی جامع شامل 4335 مضمون اولیه (شناسه ) مورد شناسایی قرار گرفت که در قالب 328 مضمون سازماندهنده (شاخص) ترکیب گردید. این مضمونها پس از دسته بندی در سطوح مختلف درنهایت در 17 مضمون فراگیر (مؤلفه) در پنج بُعد «پیامدها»، «نتایج»، «خروجیها»، «فرایندها» و «سرمایه ها و زیرساختها» ساماندهی شد و الگوی نهایی به دست آمد. یکی از ویژگی منحصربه فرد الگو این است که علاوه بر جامعیت اندیشه های رهبران معظم انقلاب اسلامی به علت تناسب با الگوهای برنامه ریزی، مدیریت و ارزیابی راهبردی، امکان اجرا و رصد پیشرفت آن را فراهم می آورد.

هدف این مقاله توصیف و تفسیر تجارب زیسته دانشجویان دکتری خارجی شاغل به تحصیل در ایران از زندگی و تحصیل است. چالش ها و دشواری هایی که دانشجویان دکتری خارجی با آن مواجه می شوند، می تواند در شکل گیری هویت دانشگاهی و احساس تعلق آنان به اجتماع علمی و معرفتی و نیز فرهنگی که در آن تحصیل می کند مانع به وجود آورد. خاستگاه نظری پشتیبان این موضوع در مباحث مرتبط با «مبادلات دانشگاهی» و «مطالعات دوره دکتری»، به عنوان مباحث مهم و مرتبط با بین المللی شدن آموزش عالی است. روش تحقیق به شیوهٔ مردم نگاری است و اطلاع رسان های این پژوهش یازده دانشجوی دکتری از کشورهای افغانستان، لبنان و هند در رشته ها و دانشگاه های مختلف بودند که به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. طرحواره مفهومی مک آلپاین و نورتن (2012) برای فهم کلیت تجارب دانشجویان به کار گرفته شد. تجارب زیستهٔ دانشجویان با مد نظر داشتن سه بافت الف) رشته ای/گروه آموزشی؛ ب) نهادی؛ و ج) اجتماعی/فرااجتماعی، تفسیر شد. این بافت های تو در تو امکان شناخت لایه ها و پیچیدگی های زندگی و تحصیل دانشجویان خارجی در ایران را فراهم آورد. یافته های پژوهش ذیل نُه مقوله توصیف و تفسیر شد. نتایج حاکی از آن است که به رغم آنکه تجارب زیسته این دانشجویان از تحصیل در کشورمان در کل منفی نبوده است، اما در مجموع به گونه ای نبوده است که توانایی گفتگوی بین فرهنگی و تلفیق فرهنگ کشور میزبان در کلیت تجارب آنان را فراهم آورد یا آنان را در مسیری کم تنش و ملایم برای تکوین هویت آکادمیک شان هدایت کرده باشد.