دانش حسابداری

هدف: این پژوهش نحوه به کارگیری هزینه یابی بر مبنای فعالیت عمل گرا و الگوی فازی آن را معرفی و برای محاسبه درآمد و بهای تمام شده پیمان های بلندمدت ساخت استفاده می نماید سپس، به مقایسه اطلاعات آن ها با نظام بهایابی سنتی به صورت تجربی می پردازد. روش: در این پژوهش دو نظام بهایابی بر مبنای فعالیت عمل گرا و نوع فازی آن در یک پروژه بلندمدت ساختمانی پیاده سازی و با اطلاعات نظام بهایابی سنتی مقایسه شد. نه فرضیه پژوهش به مقایسه روش های محاسبه درآمد، بهای تمام شده و سود پرداخته اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری سنجیده شد. یافته ها: نتایج نشان داد تفاوت معنا داری بین بهای تمام شده و سود پیمان بلندمدت به روش هزینه یابی سنتی و روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت عمل گرا و نوع فازی آن وجود دارد؛ اما بین بهای تمام شده و سود پیمان بلندمدت به روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت عمل گرا و هزینه یابی بر مبنای فعالیت عمل گرای فازی، به دلیل دقیق بودن داده ها در صنعت ساخت و ساز تفاوت معنا داری وجود ندارد. همچنین، درباره شناسایی درآمد در تمام روش ها تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: نظام بهایابی بر مبنای فعالیت عمل گرای فازی به مراتب بهتر از نظام بهایابی سنتی برای شناسایی و کنترل انحرافات هزینه های پروژه های عمرانی عمل می کند. همچنین، به عنوان یک نظام کنترل پروژه در اختیار مدیران قرار می گیرد.

هدف: مطالعه بسترسازی حسابداری روایتی از طریق اقدام پژوهی به منظور طبقه بندی شناختی در شرکت های بازار سرمایه. روش: این مطالعه به لحاظ روش شناسی از الگوی کلایزی (1978) برای پیاده سازی گام های اقدام پژوهی بهره برده است. لذا، براساس این الگو، ابتدا از طریق مصاحبه با خبرگان و کدگذاری باز، تلاش گردید تا گزاره های حسابداری روایتی در بستر عملکردهای واقعی شرکت ها مشخص شوند. سپس به منظور روایی سازی گزاره ها، از طریق ارزیابی انتقادی نسبت به تطبیق گزاره ها با پژوهش های مشابه اقدام گردید تا امکان ورود گزاره ها به مرحله تشکیل گروه کانونی جهت بحث و تبادل نظر برای تفکیک شناختی هریک از گزاره ها در قالب یک مقوله مهیا شود. سپس از طریق چک لیست ارزیابی کیو، هریک از گزاره ها  در حد فاصل 5+ تا 5- امتیازبندی شدند و در نهایت ماتریس 4 طبقه ای باهدف بسترسازی زمینه های پیاده سازی حسابداری روایتی در سطح شرکت های بازار سرمایه ایجاد گردد. یافته ها: نتایج نشان داد، از مجموع 12 مصاحبه و 275 کد باز ایجاد شده، مجموعاً 28 گزاره شناسایی شدند. از طرف دیگر در بخش کمی مشخص شد، 28 معیار شناسایی شده حسابداری روایتی در 4 مقوله با 7 گزاره در چارچوب یک ماتریس چهاربعدی حاصل گردید. نتیجه گیری: در واقع نتیجه کسب شده در این مطالعه نشان می دهد حسابداری روایتی به عنوان یک بخش نوظهور در دانش حسابداری، می تواند ظرفیت های استراتژیک و قابلیت های رقابتی شرکت ها در جلب اعتماد ذینفعان را برای شرکت ها به همراه داشته باشد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر مالکیت دولتی بر رابطه بین حمایت از نیروی کار و کارایی سرمایه گذاری نیروی انسانی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.  روش: نمونه آماری این پژوهش شامل 141 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در بازه زمانی 1395 تا 1399 موردبررسی قرار گرفت. در این پژوهش، داده ها از نرم افزار ره آورد نوین 3 استخراج و توسط نرم افزار اکسل تلخیص و طبقه بندی شده و پس از محاسبه متغیرها، درنهایت با استفاده از رگرسیون چندمتغیره به روش داده های ترکیبی فرضیه های پژوهش مورد آزمون قرار گرفت.  یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد بین حمایت از نیروی کار و کارایی سرمایه گذاری نیروی انسانی رابطه منفی و معناداری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. در واقع، بهبود حمایت از نیروی کار منجر به کاهش کارایی سرمایه گذاری نیروی انسانی می شود. همچنین، مالکیت دولتی منجر به برجسته تر شدن رابطه منفی بین حمایت از نیروی کار و کارایی سرمایه گذاری نیروی انسانی می شود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که حمایت از نیروی کار پیامدهای اقتصادی متفاوتی برای دگرگونی ساختارهای سرمایه انسانی در شرکت ها دارد. قابل ذکر است که این پژوهش به سرمایه گذاران کمک می کند تا تصمیمات سرمایه گذاری بهتری داشته باشند.

هدف: هدف این مطالعه، طراحی مدل و رتبه بندی تفسیری پیشران های توسعه حسابداری بلاغت در بازار سرمایه ایران است.روش: این مطالعه از نظر روش شناسی توسعه و ترکیبی است، به طوریکی در بخش کیفی از تحلیل تماتیک و دلفی و در بخش کمی از فرآیند رتبه بندی تفسیری استفاده شد. در بخش کیفی ابتدا از طریق غربالگری محتوایی نسبت به شناسایی مضامین فراگیر اقدام شد و سپس از طریق مصاحبه با 12 نفر از خبرگان حسابداری تلاش شد تا نسبت به تعیین مضامین پایه و سازمان دهنده در قالب یک مدل شش بعدی اقدام گردد. ابعاد شناسایی شده باهدف تعیین پایایی از طریق تحلیل دلفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بخش کمی 29 نفر از مدیران شرکت های بازار سرمایه در سال 1400 مشارکت داشتند تا از طریق ماتریس مقایسه زوجی نسبت به انجام فرآیند رتبه بندی تفسیری اقدام گردد. یافته ها: نتایج پژوهش در بخش کیفی حکایت از وجود 3 مضمون فراگیر؛ 6 مضمون سازمان دهنده و 30 مضمون پایه در خصوص پیشران های توسعه حسابداری بلاغت دارد. از طرف دیگر نتایج در بخش کمی نشان داد، تقویت سیستم اطلاعات در دانش حسابداری، مهم ترین پیشران توسعه حسابداری بلاغت تلقی می شود که می تواند امکان ایجاد شفافیت محتوایی و زبانی متعامل بین حسابداری با ذینفعان جهت ارتقاء قدرت تصمیم گیری آنان را ارتقاء بخشد. نتیجه گیری: نتایج کسب شده گویایی این موضوع است که انتخاب مضمون تقویت سیستم اطلاعات دانش حسابداری به عنوان اثرگذارترین پیشران در خصوص کارکرد حسابداری بلاغت به این معناست که افزایش کانال های ارتباط بین واحد حسابداری با بسترهای اجتماعی می تواند به تقویت و توسعه شناخت انتظارات و نیازهای اطلاعاتی ذینفعان توسط واحدهای حسابداری کمک نماید و به طور سیستمی فرآیندهای حسابداری بتواند ستاده های قابل اتکاءتری را در اختیار ذینفعان برای تصمیم گیری قرار دهند.

هدف: رتبه های اعتباری به دلیل تأثیر آن ها بر ارزش گذاری سهام و هزینه های نظارتی و قراردادی (مزایای) مرتبط با تغییر رتبه اعتباری برای شرکت مهم است؛ بنابراین، مدیران انگیزه ای برای حفظ یا دستیابی به رتبه اعتباری مطلوب از طریق تأثیرگذاری بر ادراک سازمان های رتبه بندی در مورد اعتبار شرکت دارند. بدین ترتیب هدف این پژوهش بررسی رتبه اعتباری شرکت ها با تمرکز بر عوامل مدیریتی است. روش: داده های 90 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران، طی سال های 1391 تا 1401 و جمعاً 990 گزارش صورت های مالی سالانه، یادداشت های توضیحی و گزارش فعالیت های هیئت مدیره به مجمع سالانه صاحبان سهام مورداستفاده قرار گرفت. فرضیه ها به روش رگرسیون چندگانه مبتنی بر داده های ترکیبی استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد عوامل مدیریتی (افشای اختیاری، توانایی مدیران و محافظه کاری) بر رتبه اعتباری تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتیجه گیری: افزایش افشای اختیاری مدیران ممکن است در پی انگیزه های فرصت طلبانه جهت کسب رتبه اعتباری مطلوب باشد. افزایش محافظه کاری، کاهش رفتار فرصت طلبانه مدیر و کاهش ریسک نکول را در پی خواهد داشت. بنابراین، شرکت های با سطوح بالاتر محافظه کاری، با رتبه اعتباری بالاتر، به واسطه هزینه پایین تر بدهی، پاداش دریافت می کنند. سازمان های رتبه بندی احتمالاً توانایی مدیران را با توجه به تمایل مدیران با توانایی بالاتر برای ارائه نتایج عملکرد محدودتر در آینده، به عنوان سیگنالی از ریسک پایین تر نکول در نظر می گیرند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر رفتار اخلاقی بر هویت سازمانی و هویت حرفه ای حسابرسان انجام شد.روش: روش پژوهش برای جمع آوری مبانی نظری کتابخانه ای و برای جمع آوری داده های پژوهش، پیمایشی است. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه است. نمونه گیری آماری بر اساس روش تصادفی ساده انجام پذیرفت و تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر براورد شد؛ پرسشنامه بین 384 نفر از حسابرسان دارای دانش و تخصص شاغل در مؤسسات حسابرسی و سازمان حسابرسی توزیع شد؛ برای آزمون صحت مدل نظری تحقیق و محاسبه ضرایب تأثیر از روش مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار PLS استفاده شده است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد مقادیر شاخص های برازش مدل، مناسب بوده و رفتار اخلاقی بر هویت سازمانی و هویت حرفه ای حسابرسان اثر مثبتی دارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که با ارتقای رفتار اخلاقی، هویت سازمانی و هویت حرفه ای حسابرسان بهبود می یابد. این یافته بدان معناست که با نهادینه شدن رفتار اخلاقی در مؤسسات حسابرسی، کارکنان ترغیب می شوند به جای اهداف کاملا شخصی، به اموری که برای سازمان سوددهی دارد تمرکز داشته باشند؛ نسبت به سازمان و حرفه وظیفه شناسی بی نظیری نشان داده و به سهیم شدن در ارزش ها و اهداف سازمان با دیگر اعضا اهمیت دهند. نوآوری پژوهش حاضر شناسایی تأثیر رفتار اخلاقی بر هویت سازمانی و حرفه ای حسابرسان است که می تواند راهگشایی مناسب برای بهبود رفتار اخلاقی حسابرسان باشد و منجر به افزایش کیفیت حسابرسی و در نتیجه حفظ اعتماد عمومی به حرفه حسابرسی گردد.

هدف: بر اساس تئوری پنج عاملی (FFT)، مؤلفه های پنج گانه شخصیتی حسابرسان می توانند نقش قابل توجهی در میزان موفقیت حرفه ای حسابرسان داشته باشند. بنابراین، در پژوهش حاضر تأثیر ویژگی های شخصیتی حسابرسان شامل روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق پذیری (سازگاری) و وجدان گرایی بر موفقیت درونی و بیرونی حسابرسان مورد ارزیابی قرار گرفته است. فرضیه های پژوهش به شرح زیر است: روان رنجوری بر موفقیت درونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. روان رنجوری بر موفقیت بیرونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. برون گرایی بر موفقیت درونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. برون گرایی بر موفقیت بیرونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. تجربه پذیری بر موفقیت درونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. تجربه پذیری بر موفقیت بیرونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. توافق پذیری (سازگاری) بر موفقیت درونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. توافق پذیری (سازگاری) بر موفقیت بیرونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. وجدان گرایی بر موفقیت درونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. وجدان گرایی بر موفقیت بیرونی حسابرسان تأثیر معناداری دارد. روش: در این مطالعه از مدل سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط بین متغیرهای پنهان و آشکار بهره گرفته شد. جامعه آماری شامل اعضای انجمن حسابداران رسمی ایران بودند که تعداد 348 نفر از آن ها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها دو پرسشنامه استاندارد به کار گرفته شد: پرسشنامه شخصیت مک کری و کاستا (1985) که ویژگی های شخصیتی را بر اساس مدل پنج عاملی ارزیابی می کند و پرسشنامه موفقیت شغلینبی (2001) که موفقیت شغلی درونی و بیرونی را ارزیابی می کند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهایSPSS  و LISREL انجام شد که امکان ارزیابی مدل اندازه گیری متغیرها، مدل مفهومی (ساختاری) و آزمون فرضیه های پژوهش را فراهم نمودند. یافته ها: یافته های پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد چهار ویژگی شخصیتی مبتنی بر تئوری پنج عاملی بر موفقیت درونی (ذهنی) حسابرسان تأثیر مثبت و معناداری دارند. این بدان معناست که حسابرسان برون گرا، تجربه پذیر، توافق پذیر و وظیفه شناس، از زندگی، امید به آینده و روابط شخصی خود رضایت بیشتری دارند. علاوه بر این، نتایج پژوهش نشان داد این چهار بُعد شخصیتی حسابرسان بر موفقیت بیرونی (عینی) آنان تأثیر مثبت و معناداری دارند؛ به گونه ای که بالاترین سطح درآمد، ارتقاء سازمانی و مزایا مربوط به حسابرسانی است که برون گراتر و تجربه پذیر (در روابط انعطاف پذیرتر) هستند و همچنین می توانند با سازگاری دیدگاه های جدید را بپذیرند و وظیفه شناس تر (وجدان گراتر) هستند. اما نتایج نشان داد بین روان رنجوری و موفقیت شغلی حسابرسان رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد ویژگی های شخصیتی بر موفقیت شغلی حسابرسان تأثیر دارد؛ بر این اساس، با توجه به پیچیدگی دنیای تجارت و کاهش اعتماد اجتماعی به خدمات حسابرسی پس از بحران های مالی اخیر، حسابرسان باید از مفاهیم روان شناختی برای ارتقاء کیفیت عملکرد خود استفاده کنند و موفقیت شغلی و حرفه ای تابعی از درک عمیق ویژگی های شخصیتی و رفتاری آنان است. نهادهای نظارتی از جمله انجمن حسابداران رسمی ایران نیز باید از اهمیت مؤلفه های شناختی و شخصیتی حسابرسان آگاه باشند. همچنین، مؤسسات حسابرسی باید به اعضای خود در مورد اهمیت نگرش و رفتار آن ها در محیط کار آموزش های لازم را ارائه کنند.