فضای گردشگری

یکی از متغیرهای مهم اقتصادی در هر جامعه، میزان تولید و روند رشد در آن به عنوان شاخص اندازه گیری است. این شاخص از عوامل متعددی تأثیر می پذیرد که در این میان ظرفیت های صنعت توریسم، مانند ایجاد فرصت های شغلی، توسعه زیرساخت ها، ورود گردشگران خارجی، افزایش تقاضا برای کالاهای داخلی، افزایش صادرات و افزایش امکان سرمایه گذاری خارجی، از دلایل اصلی است که در راستای رشد اقتصادی باید بدان توجه ویژه ای داشت. لذا امروزه توریسم  به عنوان صنعتی درآمدزا و نجات بخش از لحاظ اقتصادی برای کشورهای مختلف معرفی شده است. گردشگری اگر به درستی در راهبردهای توسعه کشور جای گیرد می تواند اساس نظام های مولدی با هدف ریشه کنی فقرو همپیوندسازی کشورهای در حال توسعه قرار گیرد.با توجه به اهمیت مسأله فوق، مطالعه حاضر به مقایسه اثر توریسم بر رشد اقتصادی در دو کشور ایران و ترکیه با استفاده از روش های تخمین بلند مدت پرداخته است. نتایج نشان داد که در بلند مدت توریسم بر رشد اقتصادی ایران اثر مثبتی دارد، اما در سطح قابل قبولی معنا دار نمی باشد،  این در حالی است که برای ترکیه، این اثر مثبت و کاملا معنا دار است.

برای ایجاد یک توسعه ی همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد به جای منابع نفتی نیازمند استفاده از تمامی امکانات کشور می باشیم. موضوع گردشگری و توریسم یکی از عناصر مهم در ترکیب اقتصادی و فرهنگی کشورها محسوب می شوند. در این راستا توسعه ی صنعت گردشگری که اقتصاددانان آن را سومین پدیده اقتصادی پویا و رو به رشد پس از صنعت نفت و خودروسازی می دانند، به عنوان نیاز اساسی کشور مطرح می شود. بر این اساس پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی مشکلات و موانع جذب توریسم در استان گلستان و اولویت بندی آنها با  استفاده از روشANP بپردازد.

امروزه مطالعه تأثیر وضعیت جوی و اقلیمی بر روی زندگی، سلامتی، آسایش در قالب یکی از شاخه های علمی تحت نام "زیست اقلیم شناسی انسانی" مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد . هر مکان جغرافیایی اقلیم خاص خود را دارد. ویژگی های جغرافیایی محل یکی از عوامل تأثیرگذار بر روی اقلیم هر منطقه می باشد. تأثیرات عوامل محیطی بر روی عناصر اقلیمی باعث کاربرد روزافزون تکنیک های آماری در بررسی های اقلیمی شده اند و کاربرد صحیح این تکنیک ها، مدل بندی و شیبه سازی تغییرات مکانی عناصر اقلیمی را امکان پذیر ساخته اند؛ اما تا کنون به منظور شناسایی روابط بین متغیرهای محیطی و تغییرات اقلیم آسایش مطالعه ای صورت نگرفته است، از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر روی اقلیم توپوگرافی منطقه و تغییرات ارتفاعی منطقه است. از این رو دراین پژوهش با توجه به رابطه علت ومعلول به بررسی روابطه ریگراسیونی ارتفاع و اقلیم آسایش منطقه کهگیلویه و بویر احمد بر پایه 1 DEM پرداخته است، که برای انجام این تحقیق از داده های آماری 13 ایستگاه هواشناسی در یک دوره 30 ساله، در منطقه و شاخص PET استفاده شده است. متغیرهای توپوگرافی - جغرافیایی نیز با استفاده از نقشه های توپوگرافی منطقه استخراج شده اند. ضرایب همبستگی بین متغیرهای توپوگرافی - جغرافیایی با نتایج حاصل از اقلیم آسایش منطقه محاسبه شده و معادلات پیش بینی اقلیم آسایش با تأثیر دادن توپوگرافی تهیه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ارتفاع از مهمترین عوامل محلی تأثیرگذار در اقلیم آسایش است که مقایسه نتایج به دست آمده به خوبی تأثیر ارتفاع بر اقلیم آسایش را نشان می دهد.

صنعت گردشگری، امروزه به ویژه در ابعاد اقتصادی و فرهنگی خویش، نقشی تعیین کننده در توسعه یافتگی کشورها ایفا می نماید، به طوری که اقتصاددانان به آن، لقب «صادرات نامرئی» داده اند. در ایران نیز، با تکیه بر پشتوانه ی عظیم فرهنگی، قابلیت های زیادی در زمینه ی گردشگریِ فرهنگی و به خصوص گردشگری فرهنگی و آیینی، وجود دارد. منظر فرهنگی مفهومی دربردارنده ی ارزش های فرهنگی طبیعی بوده که حاصل تعامل میان انسان و طبیعت در طول تاریخ است. علاوه بر این مناظر فرهنگی دربرگیرنده، حافظ و بیانگر هویت و تاریخ یک منطقه و ساکنین آن هستند و از این رو حفاظت از مناظر فرهنگی و ارزش های آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. منطقه هورامان با مرکزیت فرهنگی زیارتگاه پیرشالیار و رسوم مرتبط با آن امروزه به منظر فرهنگی و شناسنامه هورامان تبدیل شده است. به لحاظ موقعیت جغرافیایی همچون دیگر زیارتگاه ها و اماکن مقدس ایران باستان و خصوصاً بناهای مقدس زرتشتی که از قرن ها پیش در سرزمین ایران ساخته شده اند، در کنار کوه، چشمه و درخت قرارگرفته است که یادگاری از باورهای کهن ایرانیان مبتنی بر طبیعت گرایی بوده و ریشه در اعتقاد به ایزدان طبیعت داشته است. پژوهشگران در پی پاسخ گویی به این سؤال بوده اند که چه عواملی بر ایجاد انگیزش های گردشگران در مواجهه با وجوه گردشگری فرهنگی- آیینی، مهم ترین نقش را ایفا می نماید. هورامان، به لحاظ توسعه ی گردشگری در سالیان اخیر بسیار مورد توجه بوده و وجود جاذبه های طبیعی، فرهنگی و آیینی خاص منطقه، قابلیت های ویژه ای را برای توسعه ی گردشگری فراهم نموده است. در این راستا، پرسشنامه ای محقق ساخته که از تفسیر داده های آن بتوان به مهم ترین انگیزش های گردشگران دست یافت، تنظیم گردید و در محدوده ی زمانی تحقیق (6 روز) تعداد 340 نسخه از آن، به صورت تصادفی ساده و حضوری، ضمن ارائه توضیحاتِ لازم، در اختیار نمونه های تحقیق قرار داده شد و در نهایت، داده های به دست آمده، مورد تحلیل تأملی قرار گرفت. نتایج پژوهش، حاکی از این مهم است که علیرغم بعد مسافت و مشکلات اقتصادی همچنان علاقه به گردشگری فرهنگی آیینی بسیار زیاد بوده و گروه های سنی مختلف در سطوح مختلف تحصیلی این موضوع را در اولویت قرار می دهند.

برای ایجاد یک توسعه همه جانبه و پایدار و همچنین جایگزینی منابع جدید کسب درآمد به جای منابع نفتی نیازمند استفاده از تمامی امکانات و قابلیت ها می باشیم. در این راستا صنعت گردشگری که اقتصاددانان آن را سومین پدیده اقتصادی پویا و رو به رشد پس از صنعت نفت و خودرو سازی می دانند. به عنوان یک نیاز اساسی کشور مطرح می شود؛ اما با توجه به مسایل فرهنگی و مذهبی کشور ایران یکی از بهترین گزینه ها  جهت کسب درآمدهای توریستی مبحث اکوتوریسم و ژئوتوریسم می باشد. از این رو مطالعه و شناخت مناطق مستعد جهت ایجاد این نوع از گردشگری در مناطق مختلف ضرورت می یابد. بنا بر این بررسی ویژگی های ژئومورفیک منطقه تفتان و نقش آن ها در توسعه توریسم به عنوان یک مسأله اساسی در دستور کار این پژوهش قرار گرفت. در این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های ژئوتوریسم منطقه تفتان از مدل پرالونگ استفاده شده است. از بین مکان های ژئومورفیک منطقه تفتان 6مکان انتخاب شد و برای هر کدام از مکان های ژئومورفیک یک شناسنامه تشکیل داده شد که پس از سنجش دادها مشخص شد که منطقه قابلیت بالایی جهت جذب توریسم دارد. ارزش گردشگری این مکان ها به دلیل بالا بودن عیار ظاهری زیبایی و عیار علمی این مکان ها می باشد. عواملی مانند عدم امنیت، دشواری دسترسی، دوری از مراکز جمعیتی و عدم توجه به ژئوتوریسم باعث کاهش مجموع عیارهای محاسبه شده گردیده است. بر این اساس قله تفتان با عیار گردشگری 63/0 و میانگین ارزش بهره وری75/0 دارای بالا ترین عیار ژئوتوریسمی می باشد.

مرکز شهر خرم آباد به دلیل ارزش های خاص هویتی، فرهنگی، تاریخی، کالبدی، محیطی و.. فرصت بسیار مناسبی برای توسعه پایدار شهر خرم آباد بر پایه گردشگری شهری محسوب می شود که با توجه به قابلیت های متنوع، این توانمندی را داراست که با تقویت کارکرد گردشگری، ضمن احیاء و توانمندسازی خود، بخشی از نقش های شهرخرم آباد به عنوان مرکز استان را نیز برعهده بگیرد.در این مقاله پس از تعریف وتعیین مرکز شهر خرم آباد به بررسی ویژگی ها و امکانات آن پرداخته شده و با توجه به هدف تعیین شده، راهکارها و سیاست های پیشنهادی برای تقویت گردشگری در مرکز شهر، ارائه شده است.  

شهرستان تالش از لحاظ جاذبه های اکوتوریستی، چشم اندازهای طبیعی بسیاری را در خود جای داده است که مهم ترین آن ها سواحل دریاچه خزر، جنگل های هیرکانی یا خزری و کوههای تالش می باشند. در حال حاضر بخش عظیمی از این چشم اندازها به دلیل مدیریت و بهره برداری نادرست به علّت عدم توجه به اصول و قوانین آمایش سرزمین در حال نابودی هستند. از آن جایی که اولین قدم برای برنامه ریزی اقتصادی شناسایی منابع، امکانات و محدودیت ها است، لذا هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی نقاط قوّت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مؤثر بر رشد اکوتوریسم شهرستان تالش و هدف فرعی آن شناسایی مسیرهای طبیعت گردی این شهرستان می باشد. پژوهش حاضر بر پایه روش توصیفی - تحلیلی است که داده های مورد نیاز آن به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری شده است. نتایج پژوهش نشان داد؛ مطابق با الگوی تحلیلی سوات استراتژی های رشد اکوتوریسم شهرستان تالش از نوع استراتژی های بازنگری و تدافعی بوده و مسیرهای طبیعت گردی این شهرستان شامل پنج مسیر (1- روستاها و مناطق ییلاقی هشتپر2- اسالم 3- سواحل 4- حویق 5- لیسار) است. <br clear="all" />

توسعه گردشگری عاملی جهت افزایش درآمد ملی و ارتقاء رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید و باید از راه ها و روش های مختلف دنبال شود و به اجرا درآید. گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از فرصت ها و قابلیت های مهم موجود در ایران جهت توسعه گردشگری به شمار می آید که وجود طبیعت زیبا و چهار فصل، چشمه های آب گرم، آب های معدنی و ... لزوم توجه به این موضوع را دو چندان می سازد. در این جهت در این مقاله ابتدا با تعریف گردشگری سلامت و توریسم درمانی و معرفی زیرمجموعه های گردشگری سلامت، ارتباط توریسم درمانی با سایر انواع توریسم بررسی می شود. سپس ضمن مرور تاریخچه توریسم درمانی در ایران به سهم ایران از توریسم درمانی، جایگاه ایران در توریسم درمانی و بررسی پتانسیل های ایران در زمینه گردشگری سلامت پرداخته می شود. در ادامه به بررسی نقش آب های معدنی در توسعه توریسم درمانی اشاره می شود و به بیان قابلیت های ایران در این زمینه و در مناطق مختلف جغرافیایی کشورمان از جمله: اردبیل، مازندران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی، کرمان، خراسان جنوبی و ... پرداخته می شود. در حقیقت همان طور که در متن مقاله اشاره شده آب درمانی، چشمه های آب گرم و آب های معدنی در ایران نیازمند توجه بیشتر و سرمایه گذاری هدفمند می باشد که در این صورت می تواند نقش مهمی را در توسعه صنعت گردشگری ایفا نماید