سیاست نامه علم و فناوری

امروزه دو بخش مهم تولید و خدمت در اقتصاد جهانی با هم و در کنار هم ارزش آفرینی می کنند. در سال های دور، بخش تولید به منزلۀ مهمترین بخش اقتصاد کانون توجه قرار گرفت و بدان پرداخته شد. علت اصلی این توجه را می توان در نوشته های آدام اسمیت یافت: "بهره وری این بخش بسیار بیشتر از سایر بخش هاست". از نظر اسمیت، فعالیت هایی "سازنده اند" که به تولید کالاهای مشهود منجر می شوند. سایر فعالیت ها "غیرسازنده" یا "غیرتولیدی اند"، حتی اگر برای رفاه افراد سودمند و ضروری باشند؛ زیرا کالاهای مشهود و صادراتی تولید نمی کنند. بنابراین، تولید مهمترین بخش اقتصاد تلقی می شد. همین چشم پوشی های محققان و کم اهمیت خواندن بخش خدمت سبب شد به این بخش مهم اقتصاد جهانی کمتر از بخش تولید اهمیت داده شود و مبانی این بخش تحت سلطۀ مفاهیم بخش تولید تعریف شود. از دهۀ 1980، افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها غالبا برآمده از صنایع بخش خدمت بود. این موضوع سبب شد توجه محققان به بخش خدمت جلب شود و پژوهش های بیشتری در این خصوص صورت گیرد. "اقتصاد خدمت"، "جامعۀ پساصنعتی"، و "رشد بخش سوم" ازجمله اسامی ای هستند که به علت اهمیت این بخش پدید آمده اند. در این پژوهش سعی داریم با نگرشی ژرف به ادبیات و پایه های نظری این بخش که کاملا مجزا از بخش تولید تعریف شده است، تصورات اشتباه موجود مبنی بر قراردادن خدمت پس از تولید و در انتهای زنجیرۀ تأمین را ازبین ببریم و اهمیت این بخش مهم در اقتصاد جهانی را تبیین نماییم.

فناوری های دفتر کل توزیع شده اخیرا توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و زنجیرۀ بلوکی، به منزلۀ فناوری زیربنایی رمزارزها، کانون این توجهات است. از زنجیرۀ بلوکی در حوزه های گوناگونی استفاده شده است، ازجمله رایانش ابری، رایانش مهوارهای، رایانش مرزی و اینترنت اشیا (IOT). بااین حال، این فناوری با محدودیت هایی مواجه است و قابلیت پشتیبانی از تراکنش های مکرر را ندارد. از سوی دیگر، پس از رایانش ابری و رایانش مهوارهای، رایانش مرزی نیز به منزلۀ توانمندساز کلیدی برای بسیاری از فناوری های آتی مانند 5G، اینترنت اشیا و ارتباطات وسائط نقلیه با یکدیگر از راه اتصال منابع و همچنین خدمات رایانش ابری به کاربران نهایی ایفای نقش می کند و این منابع و خدمات را تا مرز شبکه گسترش می دهد. اما این فناوری اکنون با چالش هایی در حوزۀ مدیریت نامتمرکز و امنیت روبه روست. ترکیب زنجیرۀ بلوکی و رایانش مرزی در قالب یک سیستم دسترسی و کنترل مطمئن شبکه، ذخیره سازی و محاسبات توزیع شده در مرزهای شبکه و درنتیجه، مقیاس بزرگی از رورهای شبکه، فضای ذخیره سازی داده ها و محاسبۀ اعتبار را در نزدیکی مرز شبکه و از راهی امن فراهم می آورد. با وجود مزایای سیستم های حاصل از یکپارچه سازی زنجیرۀ بلوکی و رایانش مرزی، پیش از پیاده سازی گسترده باید ارتقای مقیاس پذیری، خودسازماندهی، مدیریت منابع، یکپارچگی کارکردها و مسائل امنیتی آن ها مدنظر قرار گیرد. در این مقاله، برخی از پژوهش های صورت گرفته در حوزۀ سیستم یکپارچه متشکل از زنجیرۀ بلوکی و رایانش مرزی بررسی می شود. همچنین، برخی جنبه های حیاتی یکپارچه سازی زنجیرۀ بلوکی و رایانش مرزی شناسایی می شود. درنهایت، تأثیرات این یکپارچه سازی در کسب و کار بررسی خواهد شد.

تاب آوری کارآفرینانه توانایی ایستادگی و غلبۀ سریع بر ناسازگاری ها و یکی از ویژگی های مهم شخصی در کارآفرینی است. تاب آوری فردی زنان کارآفرین روستایی در خلق یا ارتقای تاب آوری کسب و کارها و در پی آن جامعۀ روستایی مؤثر است. کارآفرینان تاب آور به جای مقاومت در برابر تغییر از آن استقبال می کنند و برای رسیدن به اهداف و مدیریت چالش ها ریسک پذیری و تحمل زیادی دارند. این تحقیق با هدف کلی واکاوی تاب آوری کارآفرینانۀ فردی زنان روستایی انجام شده است. جامعۀ آماری تحقیق دربردارندۀ تمامی اعضای شرکت های مادرتخصصی حمایت از توسعۀ کشاورزی استان فارس است. این پژوهش با بهره گیری از روش های پیمایش و نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تعداد نمونۀ 269 نفر انجام شده و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. تاب آوری فردی زنان مطالعه شده با مقیاس بین المللی سنجش تاب آوری فردی کانر دیویدسون (CD-RISc) بررسی شده است. بنابر نتایج پژوهش، تاب آوری فردی زنان روستایی استان فارس تقریبا زیاد است. مقایسۀ تاب آوری فردی زنان در سه شهرستان بررس یشده نشان می دهد که زنان کارآفرین مرودشت و شیراز به ترتیب تاب آوری فردی بالاتری به نسبت زنان شهرستان کارآفرین استهبان دارند. متغیرهای روحیۀ کارآفرینی، انگیزۀ کارآفرینی، خلاقیت و تعداد اعضای خانوار همبستگی معناداری با تاب آوری فردی زنان کارآفرین مطالعه شده دارد. براساس نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام، متغیرهای روحیۀ کارآفرینی، انگیزۀ کارآفرینی و تعداد اعضای خانوار به ترتیب پیش بینی کنندۀ تغییرات تاب آوری فردی زنان اند. به منظور بهبود تاب آوری کارآفرینی زنان، رشد و ارتقای ویژگی های فردی آن ها امری ضروری است؛ از این رو پیشنهاد می شود آموزش هایی برای تقویت انگیزه، خلاقیت و روحیۀ کارآفرینی زنان روستایی درنظر گرفته شود. تقویت مهارت های زنان روستایی در زمینۀ تصمیم گیری، مدیریت استرس، تمرکز بر امور، کنترل احساسات و تفکر مستقل نیز کمک شایانی به بهبود تاب آوری آنان خواهد کرد.

در پژوهش حاضر، سعی شده با رویکرد متن پژوهانه به بحث دربارۀ  بهره گیری از دگرسنجه ها در ارزیابی میزان استفاده از منابع اطلاعاتی در کتابخانه ها پرداخته شود. پژوهش حاضر از نوع مروری است و با استفاده از مطالعه، بررسی و تحلیل متون انجام شده است. استفاده از دگرسنجه در کتابخانه به تنظیم معیار مناسب به نسبت استفاده از محتوای دیجیتال و رسیدن به منابع هسته و خاص منجر می شود. این امر کتابخانه را برای دریافت کمک های مالی و بورس تحصیلی از سازمان های بین المللی برای پروژه های خاص محققان خود یاری می کند. گسترش دگرسنجه زمینۀ آگاهی محققان از تأثیر منابع علمی خود در داخل و خارج از سازمان را فراهم می کند و باعث می شود افراد از تأثیر منابع علمی در اطراف خود آگاه شوند. در این وضعیت، افزون بر اینکه کتابداران از فعالیت های علمی گروه های متعدد دانشگاه باخبر می شوند و می توانند دانشجویان را با خود همراه کنند، مدیریت کتابخانه گزارشی کامل از فعالیت های علمی برجستۀ محققان خود در فضای مجازی را به سازمان یا دانشگاه تابعه ارائه می کند.

فرهنگ سازی و بهبود نرم افزارهای سازمان از عوامل مهم تأثیرگذار در بهبود فرایندهای سازمان است. سازمان ها به تجربه آموخته اند که بهبود فرایندهای سازمانی، به ویژه نرم افزارهای سازمانی، به مدیریت بهتر تغییرات سازمانی می انجامد و بر عملکرد سازمان تأثیری مثبت می گذارد. در پژوهش پیش رو، تأثیر اشتراک دانش در فرهنگ های گوناگون سازمانی، تأثیر اشتراک گذاری دانش در موفقیت فرایند ارتقای نرم افزار و چگونگی تأثیر حمایت مدیران در مسیر موفقیت بهبود نرم افزار بررسی می شود. این پژوهش از نظر هدف جزو تحقیقات توصیفی، پیمایشی و همبستگی است و به لحاظ تقسیم بندی بر مبنای نتیجه و کاربرد پژوهشی کاربردی به شمار می آید. برای بررسی تجربی الگوی این پژوهش از نرم افزار آماری SPSS 25 و حداقل مربعات جزئی پی ال اس استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش دربردارندۀ 220 نفر از کارکنان ادارۀ گمرک بندرانزلی است که با فرمول مورگان 136 نمونه برای تجزیه و تحلیل انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد که فرهنگ سازمانی گروهی با به اشتراک گذاشتن دانش تأثیری قوی تر و بهتر از فرهنگ سلسله مراتبی در موفقیت پیاده سازی نرم افزار می گذارد. همچنین، فرهنگ گروهی و فرهنگ سلسله مراتبی با موفقیت بهبود نرم افزار ارتباط دارند و حمایت مدیران سازمان موفقیت پیاده سازی نرم افزار را تضمین می کند. با بررسی های صورت گرفته مشخص شد که به اشتراک گذاری دانش بهبود نرم افزار میانجی فرهنگ گروهی و پشتیبانی مدیران ارشد سازمان در موفقیت بهبود نرم افزار است.

در پی تحولاتی که با گسترش استفاده از اینترنت پدید آمد، از یک سو بانک ها و مؤسسات مالی سنتی دریافتند چاره ای جز پذیرش روند گذار ندارند، از سویی دیگر بحران مالی سال 2008 باعث نمایان شدن ناکار آمدی نظام بانک داری و سرمایه گذاری سنتی شد. به این ترتیب، فرصت مناسبی برای استارتاپ ها و فعالان حوزۀ فناوری فراهم شد تا وارد حوزۀ مالی شوند. در سال های اخیر نیز فین تک یا فناوری مالی به پرطرفدارترین واژه در بازارهای اقتصادی جهان تبدیل شده است. سرمایه گذاران در ازارهای نوظهور، برای به دست آوردن جایگاه مناسب در پی دستیابی به نوآوری ها هستند. هرچند که هنوز فین تک برای رسیدن به موقعیتی مطلوب راه درازی در پیش دارد، اما این نوآوری مالی توانسته است نظر بسیاری از کشورها را به خود جلب کند. در این مقاله که با روش پژوهش کتابخانه ای انجام شده، تحولات، کاربردها، مزایا و معایب فین تک در ایران و جهان بررسی شده است.