پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار

گردشگری پایدار رهیافت جامعی است که خواهان رشد بلندمدت صنعت گردشگری بدون اثرات مخرب بر زیست بوم های طبیعی است. گردشگری شهری پایدار دو اصل مهم بازیابی منابع فرهنگی و رشد اقتصادی را دنبال می کند و دستیابی به آن بدون برنامه ریزی نخواهد بود. مردم دزفول به منظور مقابله با وضعیت آب و هوایی حاد منطقه دست به ساخت بناهای متناسب با اقلیم و بدون نیاز به استفاده از انرژی های فسیلی برای سرمایش و گرمایش با دستاورد حفظ محیط زیست زده اند. شوادون ها، بقایای قمش ها، سربطاق ها و کت ها از جمله آثار منحصربفرد معماری دستکند بر جای مانده در منطقه برای مقابله با وضعیت آب وهوایی خوزستان هستند. سازه های نام برده در مواردی مانند شهر ها و راه های زیرزمینی برای فرار از تنگنای شدید اقلیمی به صورت مجموعه های به هم پیوسته عمل می کردند که تا زمان معاصر استفاده از آن ها در منطقه رایج بوده است. در پژوهش حاضر ضمن معرفی سازه های دستکند دزفول و عوامل شکل گیری آن، طرح احیای این نوع معماری برای اولین بار با رویکرد گردشگری پایدار و تبدیل به پیاده راه های زیر زمینی ارائه خواهد شد. روش داده اندوزی در این پژوهش بر اساس فعالیت های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با صاحب نظران و مردمانی است که تجربه استفاده از این نوع معماری را در زندگی روزمره خود داشته اند. روش تحقیق در این نوشتار به صورت ترکیبی از تفسیری-تاریخی و توصیفی-تحلیلی می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که استفاده از این سازه های بومی در صنعت گردشگری دارای اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی در منطقه و جامعه محلی می باشد.

گردشگری یکی از منابع درآمد ملی محسوب می شود؛ هیچ کشور و منطقه ای وجود ندارد که فاقد شرایط اولیه لازم برای توسعه گردشگری باشد. شمال تا جنوب، غرب تا شرق ایران دارای پتانسیل های بالای گردشگری می باشد همین امر کشور ایران را در زمینه گردشگری میان کشورهای دیگر متمایز کرده است. یکی از شاخه های گردشگری در ایران، گردشگری ساحلی است؛ بالاخص سواحل شمالی ایران (به طور موردی غرب مازندران) که به دلیلی وجود انواع جاذبه های طبیعی نزدیکِ هم (جنگل، دریا، کوه) مسافران زیادی را پذیرامی باشد، این حجم از توریست که به این منطقه وارد می شوند هر چند باعث رونق گردشگری و رشد مثبت اقتصاد مردم بومی می شود اما در کنار مزایای زیادی که دارد با معایبی هم همراه است؛ این مقاله سعی کرده است که به اثرات مثبت و منفی این صنعت بپردازد و راه کاری برای به حداقل رساندن اثرات تخریبی نشان دهد. برای یک برنامه ریزی صحیح و اصولی در زمینه گردشگری (گردشگری ساحلی) مردم و دولت مکمل هم هستند؛ علاوه بر آن با دادن آگاهی های لازم (میزبان و مهمان) در این زمینه می توان هم فرصت های زیادی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرد و هم از پیامدهای منفی آن از جمله آلودگی های بصری، آلودگی بر هوا، آب و خاک جلوگیری کرد. روش به کار گرفته در این مقاله کتابخانه ای است، نگارنده سعی کرده است از کتاب هایی که در این زمینه به رشته تحریر در آمده و مقالاتی که به چاپ رسیده استفاده کند.

با توجه به جستجوی مردم برای یک مقصد بکر و جدید به منظور گذران اوقات فراغت خود، استان چهار محال و بختیاری یکی از مناطق گردشگری می باشد که ترکیبی از زیبایی های طبیعت بکر و جاذبه های فرهنگی به جهت سبک زندگی عشایری را دارا می باشد و این استان را به یک منطقه مستعد برای توسعه طبیعت گردی تبدیل کرده است. در این تحقیق، ابتدا استعدادهای اکوتوریستی این منطقه از طریق شیوه بررسی SWOT مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس تکنیک سناریو سازی، چهار سناریو برای توسعه طبیعت گردی در آینده این منطقه ایجاد شده اند که به ترتیب عبارتند از: منطقه بین المللی، منطقه عشایری، منطقه طبیعی- فرهنگی و منطقه انحصاری و هر چهار سناریو به لحاظ SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نهایتا، به نظر می رسد ترکیبی از هر چهار سناریو و به کارگیری برنامه های عملی منتخب همه سناریوها برنامه مناسبی برای توسعه پایدار طبیعت گردی در آینده این استان خواهد بود.

ارزش: گردشگری رویداد یکی از جدیدترین گونه های گردشگری است که به سرعت در سراسر جهان در حال گسترش است. از جمله این موارد می توان به برگزاری جشنواره های کوچ و جشنواره محصولات تولیدی روستاها اشاره داشت. هدف: روستای سیف آباد با قابلیت بهره گیری از منابع طبیعی و جاذبه های گردشگری عشایری و روستایی و نیز باغات گردو مکان مناسبی برای جذب گردشگری رویداد می باشد. وجود این جاذبه ها باعث شده تا نیاز و ضرورت بررسی حضور گردشگر در روستا و حفظ سبک زندگی کوچ نشینی وو حمایت از باغداری مبتنی بر گردشگری رویدادها احساس شود. پرسشی که مطرح می شود این است که چگونه می توان براساس رویدادهای منطقه در جذب گردشگر اقدام نمود؟ روش شناسی: با انجام پیمایش های میدانی، و بهره گیری از مدل SWOT سعی گردیده پیشنهادها و راهبرد های مناسب در زمینه توسعه گردشگری رویداد در این منطقه ارائه گردد. یافته ها: یافته ها مبین آن است که ارائه جاذبه های سنتی و پیرامونی و رویدادهای روستا، در جذب گردشگر موثر است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که روستای سیف آباد به دلیل دارا بودن رویدادی همچون کوچ عشایر و آداب و رسوم آن ها و نیز تولید گردو، ظرفیت فراوانی برای برگزاری جشنواره کوچ عشایر و رویدادهای زندگی آن ها و جشنواره گردو و محصولات تولیدی دارا می باشد.

بررسی نحوه اجرای بام در اقلیم گرم و مرطوب به وضوح نشان میدهد که بام در معماری سنتی بوشهر، نقشی بسیار فراتر از یک پوسته خارجی را ایفا می کرده است. با نگاهی بر اصول حاکم معماری امروز میتوان دریافت که بام، نه تنها نقش کارکردی خویش را از دست داده، بلکه حتی بعضاً اقلیم نیز در اجرای بام لحاظ نشده و ساخت بناها به کلی از اصول اصیل معماری سنتی فاصله گرفته است و به نظر میرسد بازگشت به اصول پایدار معماری سنتی امری ضروری و حیاتی است. هدف از این نوشتار ارائه راهکارهای اقلیمی اجرای بام در بافت سنتی بوشهر بوده و در ادامه ضمن ارائه اسکیس های معماری از اجرای بام دو نمونه موردی موجود در بافت بوشهر، راه حل هایی جهت اجرای بام در اقلیم گرم و مرطوب ارائه شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و برداشت میدانی میباشد. آنچه از این پژوهش بر میآید این است که ملاحظات اقلیمی لحاظ شده در طراحی و اجرای بام در جهت میسر نمودن استفاده از بام به عنوان یک فضای زندگی بوده و بکارگیری مصالح بوم آورد و متناسب با اقلیم نیز در اجرای بام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده اند.