پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار

زنجیره ارزش صنایع دستی، یک سیستم اقتصادی شامل مجموعه ای از فعالین و فعالیت های تجاری است که کسب وکار آن ها در امتداد یکدیگر، موجب تکامل و تجارت محصول، از تولید کنندگان ابتدایی به مصرف کنندگان نهایی می شود و برای هر یک از فعالان شبکه، ارزش اقتصادی خلق می کند. از طرفی، صنعت گردشگری نیز به عنوان نزدیکترین صنعت به صنایع دستی است که می تواند در جهت ایجاد و گسترش بازار صنایع دستی، نقش حیاتی ایفا کند. زیرا که خرید سوغات از مهمترین و محبوبترین فعالیت های گردشگران محسوب می شود و حدود 33% کل زمان سفر، صرف خریدکردن شده و از طرف دیگر، سوغات به شکل صنایع دستی، بسیار مورد علاقه گردشگران، به خصوص گردشگران با سطح درآمد بالا است. هدف این پژوهش ایجاد موقعیت ها و فرصت هایی برای مردم محلی و قادر ساختن آن ها به مشارکت در بخش گردشگری و کمک به تولید کنندگان محلی در فراهم آوردن کالاها و خدمات لازم و کاهش مقادیر واردات آن محصولات می باشد. این تحقیق کاربردی، ساختار زنجیره ارزش صنایع دستی را در روستای متکازین با روش اسنادی و میدانی در سال 1399 تحلیل نموده است. پردازش و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزارهای SPSS V.23 و Smart PLS V.3 صورت گرفت. این مطالعه مجموعاً در 4 بخش کلی؛ 1- تهیه پرسشنامه تعیین زنجیره ارزش صنایع دستی بر گردشگری روستایی. 2- تکمیل پرسشنامه توسط خبرگان (اساتید، کارشناسان سازمان های مرتبط، صنعتگران). 3- تحلیل و آنالیز داده ها و 4- شناسایی موثرترین عوامل بر توسعه گردشگری روستایی؛ انجام شد. فرضیه تأثیر زنجیره ارزش صنایع دستی در توسعه گردشگری روستایی با ضریب رگرسیون 0.749 تائید گردید. نتایج نشان می دهد دو فعال این زنجیره یعنی تولید کننده و تسهیلگر دولتی بالاترین تاثیر مستقیم و مثبت را در توسعه گردشگری روستایی داشته و دو فعالیت تامین مواد اولیه و تکمیل (بسته بندی) اثرات منفی و معکوس بر توسعه اقتصاد گردشگری داشته است. طبق نتایج، ضریب تاثیر دو سطح فعالین عمده فروش و خرده فروش مقدار اندک و کم ارزشی بوده که در واقعیت نیز حضور فیزیکی بازرگانان و فروشگاه های فیزیکی و مجازی، بازارچه های دائمی و محلی و شبکه های توزیع و پخش در منطقه کمرنگ می باشند و فروش این محصولات محدود به نمایشگاه های فصلی و سفارشات جزئی بوده است و لزوم بهره گیری از فناوری های نوین و تجارت الکترونیک جهت توسعه بازار مشهود و ضروری است.

هدف از این تحقیق بررسی موقعیت راهبردی توریسم ورزشی در مناطق روستایی خراسان شمالی با استفاده از مدل تحلیلی سوات بود. برای جمع آوری داده ها از مطالعه اسناد، مدارک و مطالعه پیشینه و از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن توسط اساتید صاحب نظر و پایایی آن با استفاده از ضریب همبستگی کرونباخ (a= 0.86) تایید شد. در مجموع 110 نفر شامل کارشناسان مدیریت ورزشی، روسای هیئت های ورزشی بومی و محلی، کارشناسان گردشگری و مدیران آژانس های مسافرتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. با تحلیل انجام شده گردشگری ورزشی استان خراسان شمالی در 4 مولفه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، زیست محیطی و ساختار سازمانی بررسی شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی، آمار ناپارامتریک دوجمله ای استفاده شده است. تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید ها نشان داد، وضعیت راهبردی گردشگری ورزشی در مناطق روستایی استان خراسان شمالی در موقعیت SOدارای کشیدگی بیشتری می باشد و به راهبردهای تهاجمی _رقابتی نزدیک تراست. نتیجه کلی تحقیق نشان داد مسئولین استان باید با بهره گیری از نقاط قوت و فرصت های گردشگری ورزشی، آنها را شناسایی و به سمت این راهبردها گام بردارند

غارهای علیصدر وقوری قلعه واقع در رشته کوههای زاگرس به عنوان پدیده های زمین شناسی (ژئومورفولوژیکی) به واسطه دارا بودن امتیاز رقابتی زیبایی شناختی فرصت خوبی برای جذب گردشگر و به موازات آن ارتقا سطح زندگی اهالی جامعه میزبان هستند. نکته ای که حائز اهمیت است پایدار بودن توسعه در این مناطق است چرا که به دلیل اهمیت این موضوع سال ۲۰۱۷ به نام سال جهانی گردشگری پایدار نامیده شد. بر اساس مطالعات انجام شده مولفه های لازم برای حصول به ژئوتوریسم پایدار شناسایی شد و جهت پاسخگویی به سوال اصلی تحقیق سوالهایی بر این اساس تنظیم شد. جهت حصول به ژئوتوریسم پایدار به عنوان زیر مجموعه اکوتوریسم عوامل زیرساخت ها، در آمدزایی مردم محلی، حفاظت از میراث طبیعی و محیط زیست و در انتها رضایت مندی گردشگران در قالب پرسشنامه مورد سوال قرار گرفت. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از نرم افزار SPSS به تحلیل معیارها پرداختیم و با استفاده از رتبه بندی فریدمن عوامل داخلی و خارجی هر دو سایت را ارزیابی کردیم و به مقایسه آنها پرداختیم تا بدین وسیله به ارزیابی وضعیت موجود آنها بپردازیم. از یافته های پژوهش پس از بررسی زیر معیارهای عوامل داخلی و خارجی دو سایت چنین بر می آید که توسعه ایجاد شده در دو سایت اگرچه موجب جذب تعداد قابل توجهی گردشگر شده است ولی اقدامات انجام شده در راستای دستیابی به توسعه پایدار نبوده است واین امر در بخش توسعه غار علیصدر بیشتر صدق می کند چرا که غار قوری قلعه به میزان بسیار کمی توسعه یافته و مقایسه وضعیت کنونی دو غار می تواند رهنمون ما در پیش گرفتن روش صحیح و اصولی توسعه با رعایت اصل پایداری آن هنگام توسعه غار قوری قلعه باشد و به ما کمک کند تا مانع تخریب های احتمالی بعدی هنگام توسعه سایت ها و در مرحله بعد از توسعه هنگام بهره برداری از سایت ها از جانب گردشگران و مردم محلی شویم علاوه بر آن در برنامه ریزی های خود توجه خاصی به فراهم نمودن بستر اشتغال زایی افراد بومی داشته باشیم و همچنین تا حد ممکن خسارات وارد بر سایت ها را جبران کنیم. نکته آخر این که توسعه اصولی و پایدار شانس این دو سایت و سایت های مشابه را برای ثبت جهانی به عنوان میراث طبیعی افزایش می دهد.

برنامه ریزی، مدیریت و توسعه صنعت اکوتوریسم در راستای فعالیتهای محیط زیستی بهعنوان یک فرصت برای مدیران و مسئولان تصمیم گیر در راستای جذب گردشگر و بهبود فعالیتهای اقتصادی محسوب می شود که پژوهش حاضر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل AHP به مکانیابی و اولویتبندی پهنه های بوم گردشگری شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه در راستای ارائه طرح های جامع گردشگری، پهنه پندی، اجرای پروژه های سودمند و برنامه ریزی شده در ارتباط با جذب گردشگر و دستیابی به درآمد قابل توجه و ایجاد اشتغال پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که شهرستان دالاهو از لحاظ مکانیابی، پتانسیل فعالیت-های کوهنوردی، دامنه نوردی، ورزش های زمستانی، ورزش های آبی، طبیعت درمانی و طبیعتگردی را دارا می-باشد. همچنین از لحاظ اولویتبندی، فعالیتهای ورزشهای آبی و طبیعت درمانی به ترتیب اولین و دومین جایگاه محبوبیت را در بین جامعه آماری باتوجه به نظرات پرسشنامهای آنان به خود اختصاص داده است. نتایج کلی گویای سهم 44/87 درصدی مساحت این شهرستان و پتانسیل بالای آن از نظر فعالیتهای اکوتوریسمی میباشد که میتواند جایگاه مهمی در طرحهای جامع گردشگری استان داشته باشد.

امروزه در بازارهای رقابتی، برند یک الزام استراتژیک است که سازمان ها را در جهت خلق ارزش بیشتر برای مشتریان و همچنین ایجاد مزیت های رقابتی پایدار و کسب رضایت مشتریان، کمک می کند. بررسی روابط میان اجزای ارزش ویژه برند و همچنین بررسی تأثیر این مولفه ها بر ارزش ویژه برند مقصد در گردشگری کشور ایران از منظر گردشگران داخلی حائز اهمیت است و از این رو در این پژوهش، به بررسی تأثیر اجزای ارزش ویژه برند بر یکدیگر و بر ارزش کلی برند پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و بر اساس روش گردآوری داده ها، تحقیقی توصیفی و از نوع پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری تمام مسافرانی است که از تور داخلی آژانس زاگرس استفاده نموده اند و حجم نمونه آماری برابر با 336 نفر می باشد که این تعداد با توجه به تعداد سؤالات در بازه مطلوب، قرار دارد. روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی ساده بود. داده های موردنظر با استفاده از یک پرسشنامه استاندارد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرارگرفته شده، از نمونه آماری جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری در دو بخش مدل اندازه گیری و مدل ساختاری با بهره گیری از نرم افزار AMOS صورت گرفته است. نتایج آزمون نه فرضیه این پژوهش نشان داد که آگاهی از نام تجاری بر تصویر برند و کیفیت درک شده برند تأثیر مثبت و معناداری دارد. تصویر برند نیز بر کیفیت درک شده و وفاداری برند تأثیر مثبت و معناداری دارد. از طرفی نتایج نشان داد که کیفیت درک شده بر وفاداری برند و وفاداری برند بر ارزش کلی برند، تأثیر مثبت و معناداری دارد.

امروزه گردشگری میراث فرهنگی و بخصوص بخش ناملموس آن برای توسعه و معرفی بهتر بسیار وابسته به عنصر نیروی انسانی زبده و کارآمد می باشد. از آنجایی که راهنمایان گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین منابع انسانی در این صنعت شناخته می شوند و به نوعی در خط مقدم و پیشتاز رویارویی با گردشگران میراث ناملموس هستند و مواریث ناملموس برای فهم بهتر به نظر می رسد بیشتر از سایر جاذبه های گردشگری نیاز به راهنمایانی زبده دارد، در این پژوهش تلاش شده اثرات توانمندسازی راهنمایان گردشگری استان اردبیل در جذب این نوع گردشگران مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش پیش رو، از نوع مطالعات کاربردی – توصیفی می باشد. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، متخصصین و فعالین استان اردبیل که آگاهی و تسلّط نسبت به موضوع گردشگری میراث ناملموس را داشتند تشکیل می دهند که از آنها تعداد 51 نفر به عنوان نمونه آماری (با روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند) انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در بخش توصیفی از شاخص های آمار توصیفی و در بخش استنباطی از تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه ها به کمک نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج نشان داد که چهار مؤلفه تخصص و مهارت شغلی، دانش و اطلاعات شغلی، سطح نگرش و انگیزه شغلی تأثیر مثبت و معناداری در جذب گردشگران میراث ناملموس دارند.

امروزه توریسم فراتر از یک صنعت به مثابه یک پدیده پویای جهانی و اجتماعی دارای پیچیدگی های خاص خویش است. بسیاری از کشورهای پیشرفته، گردشگری را بهترین راه اعتلای فرهنگ، ایجاد تفاهم بین المللی و دستیابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند. یکی از مهمترین اهدف توسعه گردشگری داخلی وخارجی، توسعه فرهنگی و اجتماعی نواحی مقصد است. وبه تبع آن رسیدن به توسعه پایدار می باشد. تحقیق حاضر تاثیر گردشگری در فرآیند توسعه پایدار شهری را مورد بررسی قرار داده و نقشی که فرهنگ می تواند به واسطه گردشگری و به طور اخص گردشگری شهری دراین فرآیند برعهده بگیرد را مطالعه و تبیین نماید. بعبارت دیگر گردشگری (صنعت توریسم) برتوسعه پایدار شهری نقش داشته و فرهنگ نیز بعنوان یکی از مولفه های توسعه در این ارتباط می باشد. لذا میتوان اینگونه عنوان نمود که ؛ فرهنگ با تاثیر پذیری از گردشگری می تواند بر توسعه پایدار شهری نقش داشته باشد.

این روزها برخی از جاذبه های جهان چنان محبوب هستند که در هر تعطیلات و یا پیک فصلی به سرعت مملو از گردشگر می شوند. تاجایی که کلمه ای برای آن بوجود آمد: اورتوریسم. اورتوریسم زمانی اتفاق می افتد که گردشگران زیادی از یک مقصد خاص بازدید داشته باشند که البته این کلمه زیاد در هر مقصد و با توجه به ظرفیت تحمل آن متفاوت تعبیر می شود. وقتی جاده های باریک مملو از وسایل نقلیه توریستی می شوند، گردشگران به دلیل ازدحام جمعیت نمی توانند از مکانهای دیدنی بازدید کنند، محیط های شکننده تخریب می شوند، به زیرساختهای مقصد فشار می آورند، همه و همه نشانه های اورتوریسم هستند. همانطور که این ازدیاد گردشگر، آنها را از سفر ناامید و پشیمان می کند، مقاصد دلخواه، طبیعت و همچنین مردم را کلافه خواهد کرد. اورتوریسم در بسیاری از مکانها در جهان به یک مشکل جدی تبدیل شده و یکی از موضوعات اساسی در گردشگری است. در مقاله حاضر، عوامل موثر در تقویت اورتوریسم و نشانه های آن را بازگو کرده و در ادامه استراتژی های کاهش اورتوریسم و راهکارهای مدیریتی مناسب کنترل این پدیده را بیان می کنیم.