۱.
کلیدواژه‌ها:
شجاعت غضب حلم تندخویی تهور جبن کظم غیظ
قوه دافعه انسان در برابر ناملایمات و امور مضار را غضب گویند که به ممدوح و مذموم تقسیم میشود؛ اگر انسان با استضائه از نور عقل در مسیر حق قدم برداشته و غضب را تعدیل نماید پسندیده و ممدوح بوده، صفاتی چون شجاعت، غیرت و بسیاری از فضائل انسانی ثمره اش خواهد بود؛ ولی سرپیچی از قوه عاقله و افراط و تفریط در آن انسان را از حق مداری به خودمحوری میکشاند و محصولش تهور و ترس خواهد بود که هر دو مذموم اند.
عوامل غضب دنیاگرایی، خودپسندی و زمینه های تربیتی ناسالم قبل از بروز غضب و نیز مهار نفس به محض بروز خشم و قبل از هیجان غضب از راه های درمان این رذیله اخلاقی است.
هنر مهار خشم به دو قسم باطنی (تفکر در عواقب ناپسند طغیان خشم، یادآوری خشم خدای سبحان و ...) و ظاهری (وضو گرفتن، ترک کردن محل، تحریک عاطفی مثبت و ...) تقسیم میگردد.
۲.
کلیدواژه‌ها:
خودگرایی اخلاقی لذت گرایی امیال خودگرایی روان شناختی دیگرگرایی روان شناختی ماشین تجربه میل غایی
از آنجایی که عمده ادله خودگرایی از سنخ ادله عقلی و فلسفی است؛ نمیتوان با اقامه شواهد تجربی به نقض آنها پرداخت.
نظریه خودگرایی مدعی است تنها انگیزه افعال انسان را نفع خود او تشکیل میدهد، ولی دیگرگرایی مدعی تکثر انگیزه هاست و ادعای عمومیت انگیزه های خودگروانه را رد میکند، بدین ترتیب دیگرگرایی روان شناختی برخلاف خودگرایی، ادعایی غیرفراگیر و محدود دارد و برای اثبات مدعای خود کافی است موارد معدودی از اعمال یا امیال دیگرگروانه اصیل را تبیین کند.
برای خودگرایی روان شناختی ادله چهارگانه ای مطرح شده است که پس از بررسی این ادله روشن میشود که برخی از آنها مغالطه آمیز هستند و برخی دیگر ناتمام. در نهایت میتوان گفت خودگرایی روان شناختی ادعایی بیدلیل است و ازاین رو مهم ترین دلیل نظریه خودگرایی اخلاقی ابطال میشود.
۳.
کلیدواژه‌ها:
دین قرآن اخلاق تربیت اخلاقی سنن الهی
یکی از ابعاد بحث نسبت دین و اخلاق، بررسی ارتباط این دو در اخلاقی زیستن یا تربیت اخلاقی است؛ بدین معنا که گزاره ها، اعتقادات و پیش فرض های دینی میتوانند در تربیت اخلاقی انسان ها و به تعبیر دیگر، در کاشتن نهالِ فضائل اخلاقی در انسان و ریشهکن کردن رذائل اخلاقی از او مؤثر باشند. یکی از این پیش فرض ها و اعتقادات دینی، پذیرشِ نظام کنش و واکنش در عالم هستی و به عبارت دیگر، پذیرش ساکت و بیتفاوت نبودن عالم هستی نسبت به رفتار ما انسان ها، و انعکاس آن به سوی ماست. شماری از آیات قرآن کریم به خوبی بر واکنشِ نظام پویا، زنده و باشعورِ جهان هستی به رفتار ما انسان ها دلالت دارد. قرآن کریم انسان را به پذیرشِ مسئولیت اخلاقی اعمال و رفتارش ترغیب میکند و نوعی ضمانت اجراییِ دینی و دنیوی (افزون بر ضمانت اجرایی اخروی) برای اخلاقی زیستنِ انسان فراهم میآورد که نشانگر نسبتِ دوستانه دین و اخلاق در عرصه تربیت اخلاقی است.
۴.
کلیدواژه‌ها:
قرآن اخلاق ایمان امید هدف
امید به آدمی، شادابی، حیات و پویایی میبخشد. شادابی تن به شادابی دل وابسته است و شادابی دل در امید ریشه دارد.
در این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه های امید حقیقی و جایگاه آن در اخلاقیات فردی و اجتماعی به تحلیل اخلاقی سیمای پسندیده امید در قرآن کریم پرداخته شده است.
یافته های پژوهش بیانگر آن اند که چون در جهان بینی توحیدی، امید در راستای تکامل و کمالات اخلاقی انسان است و این تکامل از منظر قرآن، به سوی خلیفه اللهی در جریان است، (بقره / 30) توجه به این فضیلت اخلاقی عامل آرامش و استحکام او در برابر ناملایمات میباشد.
۵.
کلیدواژه‌ها:
اخلاق تقریب فضائل وحدت بخش رذایل تفرقه ساز وفاق و صلح
اخلاقیات در کنار اعتقادات و عبادات جایگاه رفیعی در ایجاد، استقرار و استمرار وحدت انسان ها و مسلمانان نقش دارند؛ ازاین رو، این راهبرد در آموزه های نظری و عملی اسلام ارائه گردید تا در اتحاد جوامع خرد و کلان و حتی وحدت جهانی تأثیرگذار باشد.
اسلام با توصیه به فضائل وحدت بخش مانند تقوا، مبارزه با خودخواهی، اعتدال، گفتمان عالمانه و صادقانه، احترام متقابل، حسن ظن، تحمل و مدارا، وفای به عهد و نیز پرهیز از رذائلی چون تعصب، حسادت، ظلم، اهانت، انحصارطلبی، تبعیض، تهمت و کینه، رعایت اخلاق اسلامی را در جهت تقریب و دوری از تفرقه، مؤثر دانسته است.
۶.
کلیدواژه‌ها:
اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات رفتارهای انحرافی اخلاق کاری مشکلات اخلاقی جو کاری
یکی از حوزه های سازمانی که اخلاقیات باید در آن جاری باشد، فناوری اطلاعات است که به عنوان یک ابزار قدرتمند و در حال رشد بر فضای کنونی جوامع و سازمان ها غلبه کرده و با تأثیر در همه ابعاد زندگی انسان ها، ساختار و رفتارهای اجتماعی را تغییر داده است. از سوی دیگر، عدم موفقیت مدیران و تصمیم گیران در سازمان دادن به اصول اخلاقی در زمینه به کارگیری فناوری اطلاعات، هر موفقیت دیگری در سازمان را خدشه پذیر میکند. در این مقاله ضمن مفهوم شناسی اخلاق، ابعاد اخلاق کاری و سازمانیِ استخراج و نیز مفهوم جوّ کاری اخلاقی در سازمان ها، راهکارهای ایجاد جوّ کاری اخلاق مدار در به کارگیری فناوری اطلاعات بررسی می شود.
