حبل المتین

حبل المتین

حبل المتین سال چهارم بهار 1394 شماره 10 (ویژه گفتگوی مذهبی)

مقالات

۱.

گفتگ و، راهبرد رسیدن به آرمان وحدت اسلامی

کلیدواژه‌ها: وحدت اسلامی اندیشمندان مسلمان برادری گفتگوی بین مذاهب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۳۷۴
آرمان وحدت اسلامی از دیرباز همواره دغدغه بسیاری از اندیشمندان مسلمان بوده است. راهکار بنیادین این متفکران، برای رسیدن به این مهم، تلاش برای نزدیکی مسلمانان با ایجاد گفتگوهای فراگیر در سطوح مختلف نخبگان دینی و فرهنگی و سران سیاسی بوده است. گفتگو را می توان در سطح علمای مذهبی بر پایه اشتراکات نیرومند دینی و درمیان نخبگان فرهنگی بر پایه عناصر فرهنگی در حوزه تمدن اسلام و در سطح سران سیاسی بر پایه منافع استراتژیک سیاسی و اقتصادی ایجاد و تقویت نمود. این نزدیکی و تعامل همواره در خود نگرانی های هویتی را حمل می کند. لذا با تعریف دقیقی از گفتگو و وحدت می توان، این اطمینان خاطر را در میان علمای مذاهب اسلامی فراهم کرد که وحدت به عنوان ثمره گفتگو نه یکسان سازی مذاهب و نه استیلای یک فرهنگ یا یک مذهب بر دیگرمذاهب است. بلکه باید به گفتگوی مذهبی به عنوان یک راهبرد در برجسته ساختن اشتراکات و کم رنگ کردن وجوه افتراق میان مسلمانان برخورد کرد تا راه وحدت مسلمانان هموار گردد.
۲.

مناظره و امنیت ملی؛ کارک ردها و چهارچ وب ها

کلیدواژه‌ها: مناظره امنیت ملی آگاهی سیاسی مشارکت عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۷۱۹
امنیت ملی از مفاهیم رایج در علوم اجتماعی می باشد. که تعاریف گوناگونی از آن ارائه شده است. امنیت ملی بر ارکانی استوار است که یکی از این ارکان مشروعیت مردمی حکومت و دولت است. نمود این امر در مشارکت سایسی و اجتماعی مردم پدیدار می گردد. این مهم محقق نمی شود مگر با آگاهی افکار عمومی از شرایط جامعه که این آگاهی زمینه ای برای احساس مسئولیت و مشارکت فراهم می آورد. مناظره و گفتگوی آزاد اندیشانه در صورت مقید شدن به اصول و چارچوبهای علمی می تواند منجر به مشارکت مدنی و مردمی در سطح خرد و کلان گردد.
۳.

ضرورت گفتگو و اعراض از مجادله در جهان اسلام

کلیدواژه‌ها: اسلام قرآن کریم گفتگو مسلمانان سنت نبوی مجادله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۹ تعداد دانلود : ۴۳۴
در عصر حاضر که می توان آنرا عصر پر آشوب در جهان اسلام نام گذاری کرد، پیش از هر گونه قضاوت عجولانه، ضرورت گفت و گو و پرهیز از مجادله در اولویت اصلی مسلمانان است. جنگ و برادر کشی که از شام تا یمن را فراگرفته نتیجه دوری مسلمانان از فرهنگ گفت و گو و مراجعه به نصوص قرآن است. این نوشتار برآن است تا ضمن واکاوی ضرورت گفت و گو بین مذاهب اسلامی و پرهیز از هر گونه مجادله و خشونت، گفت و گو را به عنوان تنها راه حل معضلات جهان اسلام مورد واکاوی قرار دهد؛ و همه فِرَق اسلامی را به کتاب خدا و سنت رسول الله (ص) دعوت نماید. در پایان نتیجه می گیرد چنگ زدن به ریسمان الهی تنها راه نجات از آشوب در جهان اسلام است.
۴.

گفتگوی ادیان در اندیشه سنت گرایان

کلیدواژه‌ها: حکمت سنت تجدد سنت گرایی ادیان گفتگو نصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۴۹۷
گفتگوی ادیان کوششی است برای یافتن زمینه های عقلانی مشترک میان مذاهب. نوشتار حاضر نیز به بررسی وجوه معرفت شناختی نظرات سنت گرایان، با تاکید بر آراء سید حسین نصر، پیرامون گفتگوی ادیان و مذاهب می پردازد. و از این رهگذر فهمی را که سنت گرایان از نقش دین در گفتگو با پیروان ادیان مختلف دارد مورد بحث قرار می دهد. سنت گرایان، به ویژه نصر، تحت تاثیر برداشت های عرفانی از دین به سوی وحدت در شناخت و رسیدن به ریشه های حقیقی دین دارند. اما رویارویی با تجدد و مدرنیته به عنوانی مشکله ای ناپوشیده سنت گرایان در جهان مدرن را با چالش جدی مواجه ساخته است. روش های اتخاذ شده در این چهارچوب توسط سنت گرایان پیرامون گفتگوی ادیان می تواند به عنوان الگویی کلی برای گفتگوی فرق و مذاهب در جهان اسلام باشد.
۵.

موانع گفتگوی مذهبی در ایران

کلیدواژه‌ها: موانع ضرورت گفتگو وحدت راهبردها مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۱ تعداد دانلود : ۳۹۹
در عصر حاضر و با ظهور گروه های تکفیری در جهان اسلام، ضرورت تفاهم و تقریب مذاهب اسلامی، به خصوص شیعه و سنی بیشتر نمایان شده است. علت این مسئله را می توان در تفرقه و تشتت های به وجود آمده توسط کشورهای استعمارگر دانست؛ که باعث در انزوا قرار گفتن مسلمانان خواهد شد. مشکلی که نوشتار حاضر در پی پرداختن به آن است، چرایی ضرورت و موانع وحدت و گفتگوی مذاهب است. با پرداختن به آن ها، می توان راهبردهایی را استخراج کرد که وحدت و گفتگو به صورت عملی و تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد.
۶.

امام رضا(ع) در اشعار سیدای نسفی

کلیدواژه‌ها: شعر اهل سنت پیامبر تاجیکستان امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۹ تعداد دانلود : ۴۶۶
شاعران در صدر سروده های خود، علاوه بر حمد وستایش خداوند متعال، به نعت ومنقبت ائمه اطهار(ع) می پردازند. هر چه شاعر بیشتر با شخصیت و بینش پیامبر وائمه اطهار، آشنا و به آن علاقه مندتر باشد، کوشش می کند تا اندیشه های متعالی خود را با احساسات قلبی درآمیزد وعلاقه وارادت خود را هنرمندانه به ثبت برساند. این شیفتگی و ارادات، منحصر به شیعیان نیست، بلکه شاعران اهل سنت نیز مخلصانه به اهل بیت ارادت دارند و اشعارنغز و زیبایی از خود به یادگار گذاشته اند. نویسنده مقاله زیر در صدد است تا علاوه برتبیین شرح حال یکی از شاعران اهل سنت، سروده های آیینی وی را پیرامون اهل بیت (ع) شرح نماید.
۷.

احیای فرهنگ گفتگو و ضرورت همگرایی جهان اسلام

کلیدواژه‌ها: اختلاف تقریب گفتگوی مذاهب همگرایی امت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۸ تعداد دانلود : ۵۳۶
اوضاع پر تنش جهان اسلام کشورهای اسلامی را درموقعیتی قرارداده که بیش ازپیش نیازمند گردهم آمدن و کنارنهادن تفرقه ونزاع، می باشند. گفتگو امروزه با توجه به درگیریهای منطقه ای، وظهور گروههای تکفیری ضرورت بیشتری یافته است. با توجه به این تغییرات و نیز اهمیت آینده بشر برروی زمین نیاز به تجدید مفهوم گفتگو میان همه فرقه های امت اسلامی ملموس تر شده است. از مهمترین عواملی که تهدیدی بزرگ برای همگرایی جهان اسلام به شمار می رود، تفرقه ناشی از انگیزه های دینی بوده که برخی ازحاملان فکرشرعی درآن سهیم هستند. این نوشتار برآن است تا بااستناد به دومنبع قرآن وسنت نبوی، به بررسی ضرورت تجدیدگفتگو میان مذاهب اسلامی، آداب گفتگو، همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان وراهکارهای پیاده سازی برنامه های تقریبی بپردازد.
۸.

گفتگ و، ابزاری برای وفاق اجتماعی

کلیدواژه‌ها: اهل سنت گفتگو کنش ارتباطی وفاق اجتماعی یورگن هابرماس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۹ تعداد دانلود : ۴۷۶
تاکید هابرماس بر «کنش ارتباطی» و ترجیح آن بر کنش ابزاری و تاکید او بر گفتگو به عنوان مبنایی برای رسیدن به توافق و وفاق در عرصه اجتماعی، مبانی نظری و احتجاجات وثیقی برای توسعه هر نوع رویکرد گفتگویی و تعاملی در عرصه اجتماعی فراهم می آورد. این رویکرد گفتگویی، مخصوصا در هنگام مواجهه با یک جامعه متکثر فرهنگی و قومی می تواند چارچوبی برای نحوه تعاملات و توافقات اجتماعی باشد. به نظر می رسد اتخاذ رویکرد گفتگویی در مواجهه با اقلیت اهل سنت در ایران، عامل موثری در جهت مشروعیت بخشی به رویه های حاکم بر کشور در نزد این گروه است. مشارکت شهروندان اهل سنت در تدوین و تفسیر قوانینی که به زندگی اجتماعی آنها مربوط است، می تواند نقش اقناعی این قوانین را افزایش داده و احساس تعلق اهل سنت به هویت ملی و حاکمیت سیاسی کشور را ارتقاء دهد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۹