روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)

وزن هنگام تولّد در سلامت کودکان نقش به سزایی دارد. بررسی‏ها نشان داده‏اند نوزادان کم وزن در مقایسه با نوزادان با وزن طبیعی, بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‏ها قرار دارند. علاوه بر این رابطه‌ی میان کم وزنی و فراوانی معلولیّت‏ها در بسیاری از پژوهش‏ها نشان داده شده است. با توجّه به اهّمیّت این مسأله در طرّاحی برنامه‏های مداخله‏ای و پیشگیری اوّلیّه، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی میان وزن نوزاد و فراوانی معلولیّت‏ها در ایران و روش‏های پیشگیری از آن صورت گرفته است. در این پژوهش, وزن هنگام تولّد 3857 کودک و نوجوان 5 تا 25 ساله با عقب‏ماندگی ذهنی، ناشنوایی و کم شنوایی، نابینایی و کم بینایی، معلولیّت جسمی- حرکتی، چند معلولیّتی، فلج مغزی و اُتیسم بررسی شده است. یافته‏های حاصل از این پژوهش نشان داده است که 43/63 درصد گروه نمونه به هنگام تولّد وزنشان کمتر از 3 کیلوگرم بوده است و بیش از 21 درصد آنان با وزنی کمتر از 5/2 کیلوگرم متولّد شده‏اند. در بیشتر موارد کم‏وزنی کودک به هنگام تولّد به تغذیه‌ی نامناسب مادر در دوران بارداری مربوط می‏شود. نتایج حاصل از پژوهش با بهره‏گیری از روش‏های آمار توصیفی به صورت فراوانی و درصد ارائه شده است. علاوه براین با استفاده از آزمون تک متغیّری "کالموگروف اسمیرونف" تفاوت میان فراوانی افراد با کم وزنی هنگام تولّد و افراد با وزن طبیعی در گروه نمونه بررسی شده است. نتایج, بیانگر فراوانی بیشتر ناتوانی ما در کودکانی است که با وزن کم متولّد شده اند. کلید واژه‌ها: کم وزنی در هنگام تولّد. پیشگیری. معلولیّت. برنامه‏های مداخله‏ای

مقاله‌ی حاضر تلاشی برای تحلیل و نقد و تبیین افکار"نیچه" در قلمرو انسان شناسی است . نیچه فیلسوفی است که به مسائل گوناگون فلسفی و تربیتی توجّه کرده است, او علاقه‌ی خاصّی نسبت به این مسائل دارد با در نظر گرفتن این حقیقت که در کشور ما تعدادقابل ملاحظه ای تحقیق در مورد انسان شناسی و تعلیم و تربیت از دیدگاه "نیچه" انجام نشده, تصمیم گرفته شد افکار این فیلسوف در قلمرو انسان شناسی و تعلیم و تربیت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.او برخی روش‌های تربیتی را برای رسیدن به مقام انسان برتر مطرح می کند از قبیل :استفاده از گفت و گو،تفکّر انتقادی، و خودانضباطی. فرضیه هایی که در این پژوهش ارائه می دهیم عبارتند از:1. هدف غایی تربیت از منظر"نیچه" ارتقای انسان به مقام انسان برتر است. 2. اصول از منظر نیچه شامل اصل آزادی، تداوم عمل مطلوب،تفکّر، اعتدال.می باشد.3. محتوای مورد تـأکید او: فرهنگ و هنر،تارسیخ،تربیت بدنی.است. 4. روش‌های تربیتی مورد تـأکید او شامل: روش اجرای فعّالیّت‌های مورد علاقه،روش خودکنترلی،روش تفکّر انتقادی،روش محوّل کردن وظیفه در حدّ توان،روش پرورش متوازن توانمندی‌ها و استعدادها.است. انسان شناسی- انسان برتر- اهداف غایی-اهداف واسطه‌ای- روش‌ها- محتوا- نقد

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای فشارهای شغلی و روش‌های مقابله با آن در بین 96 نفر از مدیران مدارس متوسطه دولتی (53 مدیر زن و 43 مدیر مرد) در 10 منطقه آموزشی شهر تهران صورت گرفته است. داده‌ها از طریق دو پرسشنامه فشارشغلی و روش‌های مقابله‌ای گردآوری شد. نتایج تحقیق گویای آن است که بین فشارشغلی مدیران زن و مرد مدارس متوسطه شهر تهران تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. فشارشغلی هر دو گروه در رابطه با عوامل فشارزای ناشی از نقش، روابط کاری در سازمان و ساختار آن وضعیتی مشابه را نشان داد، اما در زمینه عامل فشارزای ناشی از شغل و محیط کار تفاوت معنی‌داری بین دو گروه زن و مرد مشاهده گردید. متغیرهای جمعیت‌شناختی تحصیلات، سابقه کار و سابقه مدیریت رابطه منفی و معنی‌داری را با فشارشغلی نشان داده‌اند. یافته‌های پژوهش مؤید وجود رابطه منفی و معنی‌دار بین روش‌های مقابله‌ای مسأله‌محور در هر چهار مؤلفه حمایت اجتماعی، مسئولیت‌پذیری، مشکل‌گشایی‌ برنامه ریزی‌شده و ارزیابی مجدد مثبت با فشارشغلی است. در عین حال، نتایج تحقیق نشان داد که روش‌های مقابله‌ای هیجان‌محور در هر چهار مؤلفه رویارویی مقابله‌ای، دوری‌گزینی- فاصله‌گیری، فرار- اجتناب و خویشتن‌داری رابطه منفی و معنی‌داری با فشارشغلی دارند. کلید واژگان: فشارشغلی. روش‎های مقابله‎ای.

نوآوری آموزشی با به بارآوردن اندیشه های نو در نظام آموزشی سر و کار دارد. رویکرد "محیط فراگیر یادگیری-پسند"(مفید)را می توان موردی از نوآوری آموزشی به شمار آورد. ازطریق این رویکرد، می‌توان فرصت های آموزش و یادگیری را برای همه‌ی کودکان، بدون توجّه به ویژگی‌های آنان(ازقبیل: جنسیّت، توانایی‌های جسمانی، تفاوت های زبانی،قومی و غیره)فراهم کرد. در محیط فراگیریادگیری‌پسند، فعّالیّت معلّم درجهت ارتقای کیفیّت محیط یادگیری و کیفیّت عملکرد یادگیرنده است.این امر به ویژه در پرورش مهارت‌های زندگی قابل توجّه است.علاوه بر آن، نوآوری یادشده رویکردی مناسب برای تحقّق برنامه ی "آموزش برای همه"(EFA)است. برنامه‌ی "EFA" که به وسیله‌ی چندین سازمان بین‌المللی و164کشورجهان مورد تـأییدقرارگرفته است، شش هدف اساسی رادنبال می کند. در این مقاله ابتدا به هدف های برنامه ی "EFA" اشاره می‌شود, سپس ویژگی‌های "مفید" مورد تحلیل قرارمی‌گیرد و چگونگی استفاده از آن در برنامه یاد شد و نیز در ارتقای کیفیّت یادگیری بحث می‌شود.

به منظور بررسی رابطه‌ی خلاّقیّت و سلامت روان و همچنین تعیین این مطلب که هر یک از عناصر خلاّقیّت(ابتکار، بسط، انعطاف پذیری و سیّالی) تا چه حد می توانند ملاک های سلامت روان را پیش بینی کنند،248 دانشجوی دختر و پسر به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و از نظر میزان خلاّقیّت و ملاک های سلامت روانی به ترتیب توسط آزمون خلاّقیّت و مقیاس های اضطراب و افسردگی، حرمت خود و تنیدگی ادراک شده، مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی نشان دادند که خلاّقیّت با سلامت روان رابطه‌ی معنادار دارد؛ به عبارت دیگر افرادی که سطح خلاّقیّت بالاتری داشتند، اضطراب، افسردگی و تنیدگی کمتری را تجربه می کردند و در ضمن, ارزش بیشتری برای خود قائل بودند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که تنها، متغیّر ابتکار، توان پیش بینی نمرات افسردگی و تنیدگی ادراک شده را داشت. علاوه بر آن، نتیجه ی تحلیل واریانس نمره های خلاّقیّت آزمودنی های دانشکده های مختلف، بیانگر این مطلب بود که دانشجویان رشته‌ی هنر نسبت به دانشجویان رشته ی ادبیّات و علوم انسانی به طور معنادار، خلاّق تربودند. کلید واژه‌ها: خلاّقیّت. سلامت روان. دانشجو. هنر. ادبیّات و علوم انسانی

گفتار، یکی از روش‎های آسان و کارآمد مبادله‎ی اطّلاعات توسّط انسان‎ها به حساب می‎آید. به همین دلیل ایجاد قابلیت‎های درک و تولید گفتار در ماشین نیز تحت عنوان" فن‌آوری پردازش گفتار" عمل انتقال اطّلاعات به آن را سریع‌تر و راحت‌تر می کند. تاریخ شروع طراحی سیستم های تولید گفتار به قرن هجدهم و قبل از سیستم های تشخیص گفتار در قرن بیستم باز می‎گردد. علت این امر، ساده‎تر بودن تولید گفتار رایانه‎ای نسبت به تشخیص است. در سیستم‎های تولید گفتار، از قواعد آواشناسی استاندارد هر زبان خاص برای تولید گفتار استفاده می‎شود و در سیستم‎های تشخیص گفتار از دو روش تشخیص بر مبنای کلمات هر زبان خاص و تشخیص بر مبنای واج‎های – عناصر صوتی تشکیل دهنده‎ی هرکلمه – هر زبان استفاده می‎شود. کاربردهای فن‌آوری پردازش گفتار در این مقاله در مقوله‎ی کاربردهای کلّی و کاربرد در کتابخانه با تأکید بیشتر، مورد بررسی قرار گرفته‎اند. در این مقاله در دو مقوله‎ی مجزّا، کاربردهای مورد استفاده‎ی کتابداران و کاربران بررسی شده است. محدودیت‎های فن‌آوری تشخیص گفتار قابل بررسی است و در نهایت عواملی مانند آموزش، انتظامات، انگیزه، آزمون‎پذیری، و انتخاب سیستم متناسب با وظیفه‎ی مورد انتظار از عوامل موفّقیت فن‌آوری تشخیص خصوصاً تشخیص گفتار به حساب می‎آیند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی نگه‌داری ذهنی عدد وردیف کردن عملیّاتی براساس نظر "پیاژه" انجام شده است . طبق نظر "پیاژه"، عدد, تـألیفی از ردیف کردن وطبقه بندی است . وقتی کودک واجد نگه‌داری ذهنی می‌شود، می تواند آن‌ها را یک به یک مطابقت دهد . دراین مطابقت ، علاوه برآنکه عناصررا ردیف می کند ، عناصر رادرهم طبقه بندی می کند . سؤال اصلی این است که اگر عدد, تـألیفی از ردیف کردن وطبقه بندی باشد، آیا بین عدد وردیف کردن رابطه‌ی علّت ومعلولی برقرار است ویا این‌که صرفا" همبستگی بالایی دارند ودریک سن به استقرار می رسند ؟ براین اساس دو فرضیّه مطرح شده است که طّی آن‌ها هرآزمودنی که واجد نگه‌داری ذهنی عدد باشد، واجد ردیف کردن نیز می‌باشد . فرضیّه‌ی دیگر آن است که بین تغییرات نمرات عدد ونمرات ردیف کردن ، همبستگی بالا ومعتبری وجود دارد . برای آزمون فرضیه ها، 180 نفر از دانش آموزان دبستانی شهر تهران در سه دسته‌ی سنّی 6 ، 7 و 8 ساله به صورت تصادفی ومرحله ای انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها براساس روش بالینی "پیاژه" و استفاده از مصاحبه‌ی بالینی انجام گرفته است. داده های جمع آوری شده براساس دستورالعمل نمره گذاری, که توسّط پورحسین (1370)برای جمعیّت ایرانی اعتباریابی شده است، به صورت داده‌های فاصله‌ای توسّط مشخّصه های آماری همبستگی "پیرسون"، آزمون tو تحلیل واریانس یک‌طرفه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که سن، عامل اصلی تحوّل شناختی است وکودکان ایرانی درسنّ 8 تا 8 سال و 11 ماه واجد نگه‌داری ذهنی عدد وردیف کردن عملیاتی می‌شوند. همچنین بین فهم عدد وتوانایی ردیف کردن رابطه‌ی علّیّت وجود ندارد بلکه این دو توانایی با یکدیگر توازی وهمبستگی بالایی دارند؛ به عبارت دیگر, این ساخت‌ها همدیگر را تسهیل می‌کنند .

تحقیق حاضر به منظور بررسی ویژگی های روان‌سنجی (اعتبار، روایی و تحلیل عوامل) پرسشنامه ی افسردگی (CDI) در دانش‌آموزان دختر و پسر پایه ی سوم راهنمایی و اوّل دبیرستان اهواز می‌باشد. 399 دانش‌آموز دختر و پسر مدارس راهنمایی و دبیرستانی با روش تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. نتایج تحلیل عوامل, با استفاده از تحلیل مؤلّفه‌های اصلی شش عامل را به دست داد. در این میان، عامل یکم بیشترین سهم واریانس سؤالات پرسشنامه را تبیین می‌نماید. علاوه بر این، ضرایب اعتبار باز-آزمایی81/0، آلفای کرونباخ 88/0 و تنصیف 83/0 برای کلّ پرسشنامه به دست آمد. همچنین، ضریب همبستگی بین پرسشنامه ی افسردگی (CDI) و فرم کوتاه مقیاس افسردگی کودکان 36/0 در کلّ نمونه، 55/0 برای دختران و 22/0 برای پسران محاسبه شد. نتایج تحلیل واریانس عاملی نشان داد که بین دانش‌آموزان دختر و پسر و عرب زبان و فارسی زبان از لحاظ میزان افسردگی تفاوت وجود ندارد. کلید واژه‌ها: مقیاس افسردگی (CDI). اعتبار. روایی. افسردگی. تحلیل عاملی.