روند تاسیس مدارس به شیوه نوین در اواخر دوره قاجار شتاب فزاینده به خود گرفت.این مدارس توسط تجار، شخصیتهای سیاسی و فرهنگی تاسیس واداره می شد.دردوره پهلوی اول تلاش گسترده ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی کشور انجام شد.دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت مواجه شد.از میان نهادهای فرهنگی بسیاری که در این دوره تأسیس گردید ، مدارس ایرانیان خارج از کشور بود. یکی از مهمترین آنها مدارس ایرانیان بین النهرین(عتبات) بود. این مقاله در صدد است با تکیه بر اسناد و باروش توصیفی تحلیلی به پرسشهای زیر پاسخ دهد:1.دلایل و عوامل تاسیس مدارس بین النهرین چه بوده است؟ و چه تاثیری در ترویج ترویج زبان و ادبیات فارسی داشته اند؟فرضیه تحقیق بر آن است که وجودی مدارس ایرانی در عراق می توانست در ترویج زبان و ادبیات فارسی نقش موثری داشته باشند.
«جمعیت جوان ایران» در اوائل دهه 1300 شمسی با هدف رهنمون شدن ایران به تجدد و ترقی تاسیس شد. رهبران ایران جوان براین باور بودند که جز از طریق ایجاد یک ارتباط مستقیم با غرب و طرح برنامهای گسترده و فراگیر جهت آموزش عمومی، برای دستیابی به تجدد راهی وجود ندارد. در این مقاله جوانب مختلف این تجربه و همچنین ناتوانی جمعیت ایران جوان در طرح یک برنامه سیاسی مناسب جهت تحقق آمال و برنامههایش مورد بررسی قرار گرفته است.