درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله به اشتهار سعدی در جهان اشاره دارد و سعدی را یک شاعر جهانی میداند و توجه بیشتر به سعدی و آثارش را در ایران از ضروریات برمیشمارد و پیشنهاد میدهد برای ماندگار شدن آثار وی، باید به انتشار گزیدههای مناسب از گلستان و بوستان و همراه کردن این گزیدهها با هنر نقاشی و تذهیب و همچنین ساختن برنامههای رادیویی و تلویزیونی و نمایشنامه از گلستان و بوستان پرداخت.

مقاله حاضر از بخش سعدی کتاب ادبیات ایران در زمان سلجوقیان و مغولان نوشته یان ریپکا خاورشناس اهل چکسلواکی برگزیده شده است. یان ریپکا سعدی را از محبوب ترین شعرای اخلاقی ادبیات فارسی و یکی از مشهورترین شعرای ایران با شخصیتی بشاش، خوش مشرب با کورسویی از بذله گویی شیطنتآمیز معرفی می نماید. وی در ادامه مقاله خود به بررسی زندگی سعدی و آثار و سفرهای وی می پردازد.

آنچه پیشنیان به صورت دست نویس برای ما به یادگار گذاشته اند، هر کدام گنجینه ای است که باید در نگهداری و شناسایی آن کوشید. با وجود آن که در سال های اخیر کوشش و کاوش های فراوانی دربارة شناسایی دست نویس های کم شناختة نفیس و ارزنده انجام گرفته، ولی هنوز کار ناکرده بسیار است و آثار دست نویس شدة بسیاری در کتابخانه های عمومی و خصوصی در گوشه و کنار جهان نهفته که برای تصحیح و شناسایی آن اقدامی صورت نگرفته است. یکی از این آثار ارزشمند، دیوان شاعری ناآشنا و در عین حال توانا به نام میرزا عظیمای اصفهانی متخلّص به «اکسیر» است. محمّد عظیم اکسیر اصفهانی معروف به میرزا عظیما (متوفّی1169ق) شاعر پارسی گوی شبه قارّه است که به دلیل دوری از وطن در خمول و گمنامی باقی مانده است. وی در سال 1135ق به هند رفت و در بنگاله ساکن شد و همان جا درگذشت. از دیوان وی که بیش از 9000 بیت بوده، تنها سه دست نویس باقی مانده است: یکی در کتابخانة مجلس شورای اسلامی و دیگری در کتابخانة ملّی ایران و دیگری در کتابخانة موزة بریتانیا محفوظ است. این مقاله بر آن است تا برای نخستین بار به معرّفی شاعر، زندگی، دست نویس ها و مضامین اشعار وی بپردازد.

در این دیباچه نویسنده ضمن بررسی آثارارائه شده پیشین، معتقد است که خوشه چینان خرمن بزرگ سعدی که وامداران سخن و حکمت و عشق سعدیاند، کارنامة پرباری در سعدیپژوهی به یادگار نگذاشتهاند و هنوز پس از کار سترگ شادروان محمدعلی فروغی، کلیات جامع و تصحیح شدهای که بتوان براساس آن به تدوین فرهنگهای لازم بسامدی، ترکیبات، واژگان، کشف الابیات و... پرداخت در دست نیست.و علاوه بر این کتابهای موضوعی پیرامون سعدی نیز چندان نگارش نیافته است و کتابشناسی و مقالهشناسی او در دست نیست.