ابوالقاسم باقری

بر اساس نظریه های اقتصادی و به طور معمول، در فرآیند رشد اقتصادی، سهم اشتغال مستقیم کشاورزی در کل اشتغال کاهش می یابد. در یک دهه گذشته، میزان اشتغال کشاورزی ایران بر اساس جنسیت و مناطق با نوسان های متعدد همراه بوده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تحولات اشتغال کشاورزی به تفکیک استان، جنسیت و مناطق در دو برنامه پنجم و ششم توسعه کشور (سال های 1402-1390) به روش کتابخانه ای انجام شد و تحلیل نتایج آن به روش توصیفی صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به شاخص بارش- تبخیر- تعرق استانداردشده (SPEI)، در دوره مورد مطالعه، بخش کشاورزی ایران درجات مختلف تغییرات اقلیمی را تجربه کرده است؛ همچنین، میانگین نرخ رشد دوره ا ی اشتغال کشاورزی کل، زنان و مردان ایران در سال های 1402-1390، به ترتیب، 7/0-، 4- و 1/0 درصد بوده و به استثنای هشت استان، کاهش میزان اشتغال کشاورزی به صورت سراسری روی داده است؛ افزون بر این، در همین دوره، کاهش اشتغال زنان در کشاورزی ایران (311 هزار نفر) بیش از کل کاهش اشتغال کشاورزی کشور (288 هزار نفر) بوده و تغییرات اشتغال کشاورزی ایران به زیان اشتغال کشاورزی روستایی (کاهش 624 هزار نفر و رشد سالانه 9/1- درصد) و به نفع اشتغال کشاورزی شهری (افزایش 336 هزار نفر و رشد سالانه 3/3 درصد) اتفاق افتاده است. نرخ پایین یا منفی رشد اشتغال در بخش کشاورزی در مناطق روستایی کشور در دهه اخیر نشانه ای از آغاز تحولات گسترده در بازار کار روستایی است. همچنین، سهم اندک اشتغال زنان در این بخش (حدود نوزده درصد) به وضوح بیانگر مردانه بودن فضای فعالیت های کشاورزی در ایران است. برای مدیریت عواقب ناشی از تغییرات اقلیمی و خروج برخی از نیروی کار از عرصه کشاورزی، ضروری است که ستاد بحران تغییرات اقلیمی به طور هدفمند در وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شود، که خود نیازمند سیاست گذاری در زمینه الگوی کشت به منظور تثبیت اشتغال موجود، حمایت از کشاورزان متضرر از تغییرات اقلیمی و الگوبرداری از استان های موفق در افزایش اشتغال مستقیم کشاورزی است.

نیروهای متفقین، شامل نیروهای شوروی و انگلیس در شهریور 1320 ش/ سپتامبر 1941م ایران را اشغال کردند. بعد از مدتی نیروهای آمریکایی هم به آنان اضافه شدند. این نیروها پس از ورود به ایران و برای رسیدن به اهداف خود، در مناطق مختلف به خصوص بعضی از شهرها، از جمله اصفهان مستقر شدند و شروع به گشت زنی کردند. استقرار و گشت زنی نیروهای متفقین در اصفهان، خواه و ناخواه برخورد این نیروها با مردم اصفهان را در پی داشت. هدف پژوهش حاضر، بررسی علل استقرار و گشت زنی نیروهای متفقین در اصفهان و برخوردهای آنان با مردم اصفهان است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با کمک اسناد منتشر نشده و جراید مربوط به موارد استقرار نیروهای متفقین در اصفهان در جنگ جهانی دوم و همچنین دادخواست های مردم اصفهان به مقامات شهر در اعتراض به رفتار این نیروها استفاده شده است. یافته پژوهش حاضر نشان داد اهمیت جغرافیایی و ارتباطی اصفهان، وجود عوامل و طرفداران آلمان در آن و همسایگی با محل زندگی ایلات بختیاری و قشقایی، متفقین را به استقرار و گشت زنی نیروهای خود در این شهر و مناطق اطراف ملزم کرد. همچنین حضور نیروهای متفقین در شهر اصفهان، علاوه بر آنکه به شکستن شخصیت حقوقی و حقیقی مقامات و مردم اصفهان و برخوردهای برتری جویانه آنان با مردم در این شهر انجامید، در رواج پدیده هایی چون ناامنی و اشاعه فساد در شهر نیز اثر گذاشت.

با اشغال ایران از سوی متفقین در جنگ جهانی دوم، ارزاق عمومی در اصفهان با افزایش قیمت، اجتکار، قاچاق و تنّزل کیفّیت مواجه شد. این وضعیت،ادارات دولتی و غیر دولتی اصفهان را به اقداماتی جهت تامین ارزاق عمومی مردم و مقابله با محتکرین واداشت. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان موفقیت ادارات دولتی و غیر دولتی اصفهان در تآمین ارزاق عمومی در دوران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم است. برای بررسی این موضوع از رویکرد توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد، ادارات اصفهان برای تآمین ارزاق عمومی اقداماتی مانند: نظارت بر ورود و خروج خواربار، جیره بندی ارزاق عمومی، مجازات محتکرین و اجبار مالکان به فروش گندم مازاد خود انجام دادند .اما به دلایلی همچون: احتکار ارزاق عمومی، استفاده ازکارمندان متفقین در ادارات اصفهان، ناهماهنگی ادارات اصفهان با یکدیگر و با دولت مرکزی و مشکلات اجرایی، نتیجه عملکرد این ادارات در رفع نگرانی مردم برای تامین ارزاق ناچیز بود و نتوانست انتظارات آنها را برآورده کند. کلیدواژه ها: اصفهان، جنگ جهانی دوم، ادارات ، ارزاق عمومی

این نوشتار به بررسی قضایای نقدی – ساختاری از منظر ابن خلدون می پردازد. این نویسنده بزرگ صرف نظر از تاریخ نگاری، علم اجتماع و فلسفه در عرصه نقد ادبی هم دارای دیدگاه های ارزشمندی است. ازجمله این نظریات می توان به تعریف ایشان در مورد ادب و مفهوم نقد و جایگزینی واژه (ملکه) به جای (موهبت) که می توان از ابداعات وی برشمرد، اشاره نمود. هدف اصلی در این مقاله آن است که آراء و رویکردهای ادبی ابن خلدون به درستی بیان شده و نیز تلاش می شود تا با بهره گیری از روش پژوهش ادبی و تاریخی دیدگاه ها و شیوه وی و همچنین مطالعه بحث های مرتبط با نقد دوره اندلس توصیف و تحلیل شود. یافته های تحقیق نشان می دهد، ابن خلدون که ازجمله طرفداران ترجیح لفظ بر معنا است، پیرامون تعریف ذوق و اسلوب به عنوان معیارهای نقد و سه اسلوب شعر و نثر و قرآن، نگرش ویژه ای دارد. او به تبیین ارتباط خاصی میان دین و شعر و کلام مصنوع پرداخته است. با اهتمام به مجموعه رویکردهای نقدی ابن خلدون و تجمیع دیدگاه های ایشان می توان به تلقی نسبتاً جامعی از شخصیت ادبی- نقدی او دست پیدا نمود.

تحقیق حاضر به بررسی ارزیابی میزان بلوغ مدیریت منابع انسانی الکترونیک و تأثیر آن بر بهینه سازی سرمایه های فکری در سازمان(موردمطالعه:شرکت مخابرات شهر تهران) می پردازد. ازاین رو در حوزه تحقیقات کاربردی قرار می گیرد و با توجه به اینکه برای آزمون فرضیات تحقیق از اطلاعات میدانی استفاده شده است در گروه تحقیقات پیمایشی قرار می گیرد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه کارکنان شرکت مخابرات شهر تهران به تعداد 1000نفر تشکیل می دهند. جهت گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه بلوغ مدیریت منابع انسانی الکترونیک شامل ابعاد (ارتباط، اتوماسیون، کاربردی، نرم افزارهای تحلیلی، هماهنگی نرم افزارها، ایجاد، همسویی) و بهینه سازی سرمایه فکری شامل ابعاد (بهینه سازی سرمایه انسانی، بهینه سازی سرمایه ساختاری، بهینه سازی سرمایه مشتری) بهره گرفته شده است. به منظور آزمون فرضیات تحقیق از آزمون معادلات ساختاری توسط نرم افزار PLS و SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بلوغ مدیریت منابع انسانی الکترونیک تأثیر معنی داری بر بهینه سازی سرمایه فکری دارد.

برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی در دشت مهیار شمالی واقع در حوضه آبخیز زاینده رود، سطح آب در آبخوان این دشت را به شکل قابل توجهی کاهش داده و منابع آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع تأمین کننده آب مورد نیاز بخش کشاورزی این منطقه را با بیلان منفی مواجه کرده است. بر این مبنا، مدیریت آبخوان از منظر حفظ و پایداری منابع آبی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به ویژه برای این منطقه که اقتصاد آن مبتنی بر تولید محصولات کشاورزی باشد. هدف این مطالعه تحلیل و ارزیابی تأثیر سیاست قیمت گذاری آب به عنوان یکی از سیاست های مربوط به حفظ منابع آب زیرزمینی بر متغیرهای اقتصادی و هیدرولوژیکی آبخوان دشت مهیار شمالی می باشد. برای این منظور، یک مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (PMP) به شکل پویا گسترش یافت اثرات مربوط به اعمال سناریوهای مختلف قیمتی بر پارامترهای مورد نظر در طول یک دوره ۲۰ ساله توسط این مدل شبیه سازی شد. نتایج نشان داد در محدوده آبخوان مورد مطالعه و در مقایسه با شرایط فعلی حاکم در منطقه، لحاظ سیاست قیمت گذاری منابع آب زیرزمینی با تغییر الگوی کشت در جهت محدود تر شدن درصد کشت محصولات با آبیاری غرقابی و گسترده تر شدن درصد کشت محصولات با آبیاری تحت فشار و در نتیجه تعدیل روند بهره برداری بی رویه از منابع کمیاب آب، متغیرهای هیدرولوژیکی اعم از بیلان آب زیرزمینی، ضخامت لایه اشباع آبخوان و سطح ایستایی آبخوان می تواند در سطح قابل ملاحظه ای بهبود یابند. با این حال، به دلیل تأثیر منفی افزایش قیمت آب بر منافع اقتصادی در بخش کشاورزی منطقه، ضروری است سیاست قیمت گذاری آب به گونه ای اعمال گردد که علاوه بر بهبود پایداری کشاورزی و حفظ منابع حیاتی آب، منافع اقتصادی و اجتماعی بخش نیز دچار نوسان زیادی نگردد.

در این پژوهش سه روش آبیاری قطره ای نواری (تیپ)، بارانی و جویچه ای در ایستگاه تحقیقات رزوه فریدن در استان اصفهان مورد ارزیابی فنی و اقتصادی قرار گرفت. این آزمایش بصورت طرح آماری کرت های دوبار خرد شده نواری در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و طی دو سال اجرا شد. سه روش آبیاری در کرت اصلی، دو روش کاشت یک ردیفه و دو ردیفه بعنوان کرت فرعی یکبار خرد شده و دو رقم تجارتی سیب زمینی (آگریا و مارفونا) در کرت های فرعی دوبار خرد شده قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی دو ساله این آزمایش نشان داد که بین تیمارهای روش آبیاری و روش کاشت تفاوت معنی دار وجود دارد. نتایج آزمایش در سال اول برتری میانگین تولید در روش بارانی و تیپ نسبت به جویچه ای و در سال دوم برتری آبیاری بارانی به تیپ و روش تیپ به جویچه ای را نشان داد. مقایسه میانگین عملکرد ارقام نشان داد هر چند رقم اگریا در سال اول نسبت به رقم مارفونا برتری معنی دار داشته لیکن مقایسه میانگین عملکرد دوساله عدم تفاوت معنی دار بین رقم اگریا و مارفونا را به ترتیب با میانگین تولید 24083 و 23233 کیلوگرم در هکتار نشان داد. نتایج مقایسه میانگین دوساله عملکرد بین روشهای کاشت نشان داد که کشت یک ردیفه با میانگین تولید 24839 کیلوگرم در هکتار نسبت به کشت دوردیفه با 22927 کیلوگرم در هکتار برتری معنی دار داشته است. در سال اول و دوم نیز کشت یک ردیفه برتری معنی داری نشان داد. بررسی اثر متقابل دوساله تیمارها نشان داد به جز اثر رقم × سال هیچکدام از دیگر اثرهای متقابل معنی دار نگردید. میانگین مقادیر WUE در روش آبیاری تیپ حداکثر و برابر kg/m392/4 بدست آمد. ارزیابی اقتصادی طرح حاضر با استفاده از محاسبه شاخص های نسبت منفعت به هزینه و ارزش حال خالص منافع، انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، مقدار شاخص های مذکور در روش آبیاری بارانی نسبت به دو روش دیگر از مقدار قابل ملاحظه ای برخوردار بوده که این موضوع حاکی از برتری اقتصادی اجرای سیستم های آبیاری بارانی در منطقه مورد مطالعه می باشد و استفاده از روش های آبیاری قطره ای و سطحی برای کشت سیب زمینی در اولویت های بعدی قرار گرفتند.