احمد اختیارزاده

هدف: پژوهش فعلی به دنبال ارائه مدل کیفی خرد بنیان های توانمندی های پویا در شرکت های ارائه دهنده رایانش ابری در ایران است. بدین منظور بر اساس مدل مرجع تیس (2007)، خرد بنیان های سه حوزه رصد، تصاحب و بازآرایی استخراج شده است.   روش شناسی پژوهش: روش پژوهش مطالعه فعلی، مطالعه چندموردی ( Extended Case Stud ) است. با توجه به نو بودن موضوع پژوهش و عدم وجود یک مدل مرجع، از طریق بررسی تجربیات بهینه و مصاحبه های عمیق با مدیران اصلی سازمان ها، مؤلفه های پژوهش گردآوری شد. به همین منظور از طریق تدوین پروتکل مصاحبه و گفتگو با 14 نفر از مدیران ارشد شرکت های فعال در حوزه رایانش ابری ایران، اشباع نظری ایجاد شد. سپس از طریق تحلیل محتوای کیفی، مؤلفه ها استخراج شد.   یافته ها: در خرد بنیان های حوزه رصد بیش از همه، سه سازه شهود مدیران ارشد، روند رفتار مصرف کننده در کشورهای مشابه با رفتار مصرف کننده حوزه ICT ایران و بررسی فرصت های صادراتی، متفاوت از نتایج پژوهش های پیشین است. در حوزه تصاحب نیز سه سازه انتقال دانش فناوری، Best Practice و الزامات قانونی ایزو و کیفیت جزو مقوله هایی است که کمتر در پژوهش های پیشین به آن ها اشاره شده است و در نهایت در حوزه بازآرایی نیز مقوله های مدیریت استراتژیک اقتضایی، هم ذهنی استراتژیک سازمانی، مدیریت تجربه مشتریان و پایمردی استراتژیک کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. به شکل کلی نقش کلیدی مدیران ارشد در راهبری موضوعات و ایجاد هم ذهنی و همراهی مناسب با پرسنل و مشتریان به عنوان درون نمایه اصلی مورد توجه مدیران برای پیشبرد توانمندی پویا در سازمان ها بوده است. اصالت/ارزش افزوده علمی: با توجه به ماهیت فناوری، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی حاکم بر فعالیت این شرکت ها نیاز است از طریق شناسایی خرد بنیان های توانمندی های پویا، نقشه راه مشخصی را برای فعالان این حوزه ارائه کرد.  

انتقال دانش و فناوری از دانشگاه به صنعت به کمک شرکت های زایشی، راهکاری است که نزدیک به یک دهه در ایران پیاده سازی شده و به نظر می رسد تا به امروز خروجی های آن، نتوانسته موجب شکل گیری جنبشی اساسی در سطح صنعت شود. در این مقاله تلاش شده تا با بررسی عمیق وضعیت شرکت های تازه-تأسیس فناوری محور دانشگاهی1، به مدلی برای شناخت بهتر فرآیند رشد این نوع شرکت ها و پاسخ گویی به سه سوال اساسی دست یافته شود: 1) چگونه می توان این نوع شرکت ها را با رویکردی تجاری دسته بندی نمود، 2) این نوع شرکت ها برای رسیدن به موقعیتی پایدار چه مراحلی را طی می کنند و 3) در هر یک از این مراحل با چه عواملی روبرو هستند. در این مقاله ضمن ارائه یک تقسیم بندی جدید از این شرکت ها، با تکیه بر روش تحقیق نظریه بنیادین و مصاحبه های عمیق با 20 نفر از مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره 14 شرکت به همراه برخی از مسئولین و مدیران مرکز رشد فناوری های پیشرفته دانشگاه شریف، مرکز رشد و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، در نهایت به مدلی 7 مرحله ای به همراه عوامل اثرگذار بر فرآیند رشد در هر مرحله دست یافته شد.

در جهان پر از تغییر امروزی، فناوری به تنها سلاح رقابتی کشورها تبدیل شده است. امروزه سازمان ها از تغییرات فناوری به عنوان وسیله ای جهت ایجاد فرصت برای کسب وکارهای خود استفاده می نمایند. لذا ایجاد تغییرات فناورانه و یا دنباله روی مؤثر این تغییرات نیازمند راهبرد های مدوّنی جهت ایجاد وحدت رویه و یکپارچه سازی تلاش های درون سازمان است. اما در اغلب متون تخصصی مفهوم تدوین راهبرد فناوری با درجه ای از پیچیدگی و ابهام نقل شده است که بکارگیری الگوها و مدل های ارائه شده را با مشکل مواجه ساخته است. برای مثال در مدل هکس- مجلوف مشخص نشده است که اگر سازمان مورد بررسی یک سازمان خدماتی باشد چگونه می توان واحدهای راهبرد فناوری را مشخص نمود. و در حالتی کلی تر این نقیصه یعنی ابهام در برخورد با سازمان های خدماتی را می توان در بیشتر مدل های ارائه شده برای تدوین راهبرد فناوری مشاهده نمود. بر این اساس در مقاله حاضر سعی شده تا با تلفیق نظریات موجود الگویی ملموس و مبتنی بر واقعیت های بومی کشور پیشنهاد گردد که نه پیچیدگی های تعریف واحدهای فنی راهبردی و ... را داشته باشد و نه مشکلی در لحاظ کردن راهبرد های موجود داشته باشد. در انتها نیز به منظور تبیین بیشتر موضوع، تدوین راهبرد فناوری برای یک شرکت خدماتی در قالب مطالعه موردی ذکر گردیده است.