امیدعلی احمدی

تفاوت بین گروه های سنی موضوع بسیار مهمی است که می تواند منشأ پدیده ها و مسائل گوناگون فرهنگی و اجتماعی شود. هدف این پژوهش بررسی میان نسلی سرمایه ی اجتماعی و ابعاد آن در بین زنان و مردان شهر تویسرکان بود. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی پژوهش گرساخته بود. جامعه ی آماری شامل زنان و مردان بالای ۱۵ سال شهر تویسرکان در سال ۱۳۹۹ است که با توجه به جدول مورگان و کرجسی، ۳۹۲ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند روایی با روش های توافق متخصصان، صوری، و سازه به ترتیب 75/0 ، 76/0 و84/0برآورد شد، همچنین پایایی با روش همسانی درونی 82/0 به دست آمد. تحلیل داده ها با آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه، t مستقل، و تحلیل مسیر در برنامه ی SPSS-25 انجام شد. نتایج نشان داد که بین نسل ها ازنظر سرمایه ی اجتماعی تفاوت وجود دارد و نسل مسن سرمایه ی اجتماعی بیشتری دارند؛ بین زنان و مردان ازنظر سرمایه ی اجتماعی تفاوت وجود دارد و مردان، سرمایه ی اجتماعی بیشتری نسبت به زنان دارند. بین گروه های سنی ازنظر سرمایه ی اجتماعی تفاوت وجود دارد و گروه سنی ۶۶ تا ۷۵ ساله، سرمایه ی اجتماعی بیشتری دارند. همچنین، بین میزان درآمد و سرمایه ی اجتماعی رابطه وجود دارد (05/0 > P). به طور خلاصه، می توان گفت بین متغیرهای نسل، جنسیت، گروه های سنی، میزان درآمد، نوع شغل، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، محل زندگی، سن ازدواج، حضور در اجتماع، و سرمایه ی اجتماعی رابطه وجود دارد؛ بین جنس و نیز بین نسل های مختلف ازنظر متغیرهای سن ازدواج، حضور در اجتماع، سرمایه ی اقتصادی، آزادی های فردی و اجتماعی، اعتماد اجتماعی، تحرک اجتماعی تفاوت وجود دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر سرمایه ی اجتماعی در مراحل چرخه زندگی بر ساختار قدرت و انسجام و استحکام خانواده های ساکن شهر اراک می باشد. روش تحقیق پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه خانواده های ساکن در شهر اراک تعداد 93227 مورد می باشد. با توجه به حجم جامعه بر اساس جدول نمونه گیری مورگان تعداد 383 خانواده به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. این انتخاب به صورت نمونه گیری سهمیه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. در این تحقیق برای بررسی فرضیه ها از همبستگی رگرسیون و تحلیل واریانس، آنوا، تی تست، اسمیرنوف استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با توجه به فرضیات مربوطه در این پژوهش این طور می توان اظهار نظر داشت که بر اساس تحلیل یافته های استنباطی در فرضیه اصلی و فرضیات فرعی در آزمون اسمیرنوف با سطح احتمال 00/0 رابطه معنی داری وجود دارد. بر اساس تحلیل یافته های استنباطی در فرضیه اصلی و فرضیات فرعی در آزمون تی تست در فرضیه سرمایه اجتماعی و کارکرد خانواده به ترتیب با سطح احتمال 03/0 و 01/0 معنی دار می باشند. نتایج همچنین نشان داد که بین قرار گرفتن خانواده در مراحل مختلف چرخه زندگی و هویت کارکردی خانواده در سطح احتمال 004/0 رابطه معنی داری وجود دارد. به نظر می رسد بین سرمایه اجتماعی و عناصر هویتی خانواده در سطح احتمال 00/0 نیز رابطه معنی داری وجود دارد. بر اساس ارزیابی های انجام شده، یافته های حاصل از تحقیق نشان داد که بین اهمیت و انسجام خانواده و هویت کارکردی در سطح احتمال 00/0 رابطه معنی داری وجود دارد.

هدف مقاله ی حاضر «مطالعه ی جامعه شناختی سالمندان شهر تهران و میزان انطباق آنان با زندگی شهری»، است. این پژوهش با توجه به ماهیت توصیفی-همبستگی می باشد. جامع ه آماری کلیه ی سالمندان شهر تهران است که با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه، برابر با 384 نفراست. نمونه آماری در مناطق 2، 5، 6 ،7 و 20 تهران و به روش خوشه ای و سپس تصادفی ساده تعیین شدند. در مبانی نظری از نظریه های مرتبط با این حوزه استفاده شده و در پایان مدل نظری تحقیق، طراحی گردیده است. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و محقق ساخته است. پایایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 7/0 به دست آمد که قابل قبول است. پس از گردآوری داده ها، بر اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار spss، داده ها مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. نتیجه ی فرضیه با آزمون تی تست نشان می دهد که در بعد انسانی بین کیفیت زندگی و سرمایه ی اجتماعی و در بعد ساختاری وضعیت مسکن، فضای عمومی، حمل و نقل با میزان انطباق با زندگی شهری رابطه ی معناداری وجود دارد. و طبق آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر در بیشترین و قوی ترین تأثیرِ بر انطباق سالمندان با زندگی شهری، می توان به ترتیب به تأثیر مستقیم متغیرهای کیفیت زندگی (313/0)، سرمایه اجتماعی(215/0)، مکان های عمومی (201/0)، کیفیت مسکن (124/0) و حمل و نقل (097/0)، اشاره کرد.

هدف این مقاله، بررسی نقش خرید و فروش آراء بر مشارکت سیاسی انتخابات مجلس شورای اسلامی در استان ایلام می-باشد. روش پژوهش، پیمایشی و از نوع توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری را کلیه ی شهروندان واجد شرایط شرکت در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در شهرستانهای حوزه شمالی استان ایلام در سال 1394 تشکیل می دهد. حجم جامعه 301199 نفر بوده که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، تعداد 384 نفر به عنوان نمونه و به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده اند.اطلاعات در قالب پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزار گردآوری پس از انجام یک آزمون مقدماتی با ضریب آلفای کرونباخ 6/87 درصد جمع آوری شده است. تحلیل یافته ها نشان داد که بین سن، تحصیلات، شغل و محل سکونت با مشارکت سیاسی تفاوت معناداری وجود دارد. از طرفی بین جنسیت و تاهل تفاوت معناداری مشاهده نشد. میزان مشارکت سیاسی و خرید و فروش آراء از دیدگاه شهروندان استان ایلام به ترتیب 89/3 و 53/3 است که بالاتر از سطح متوسط قرار دارد. در این میان، میانگین بعد حق رأی و شرکت در انتخابات از ابعاد مشارکت سیاسی دارای بیشترین میانگین و مهمترین بعد خرید و فروش آراء، شیوه های خرید رای با میانگین 04/4 می باشد. همچنین یک رابطه ی معنادار و مستقیم بین خرید و فروش آراء و مشارکت سیاسی در استان ایلام با همبستگی 471/0 و خطای 000/0 وجود دارد. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که با بالا یا پایین بودن خرید و فروش آراء با میزان سهم(ضریب تعیین) 3/22 درصد، میزان مشارکت سیاسی در استان ایلام افزایش(کاهش) می یابد.

هدف مقاله حاضر، مطالعه جامعه شناختی جوانان و سالمندان شهر تهران و میزان انطباق آنان با زندگی شهری می باشد. در مبانی نظری از نظریه های آوئن، فوریه، ریچاردسون، واتسون، کوین لینچ، فیلیبس، لاوتن و پاتنام در دو بعد ساختاری و تعاملاتی استفاده شده و در پایان، مدل نظری تحقیق طراحی گردیده است. این پژوهش با توجه به ماهیت خود از نوع توصیفی- همبستگی می باشد و جامعه آماری آن را کلیه جوانان و سالمندان شهر تهران تشکیل می دهد که با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 391 نفر نمونه آماری در مناطق 2، 4، 22، 20و 7 به روش خوشه ای و سپس تصادفی ساده تعیین شدند. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. روایی سازه پرسشنامه با  توجه به دیدگاه متخصصان و اساتید سنجیده شد و پایایی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 7/0 به دست آمد که قابل قبول می باشد. پس از گردآوری داده ها، بر اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار spss، داده ها مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. نتیجه فرضیه با آزمون تی تست نشان می دهد که در بعد انسانی کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی و در بعد ساختاری، وضعیت مسکن، فضای عمومی و حمل و نقل با میزان انطباق با زندگی شهری رابطه معناداری وجود دارد. جوانان از نظر ابعاد سرمایه اجتماعی با میانگین(36/3)، کیفیت مسکن(22/3)، حمل و نقل(13/4)، نسبت به سالمندان از وضعیت موجود رضایت بیشتری دارند. از نظر انطباق با زندگی شهری در بعد کیفیت زندگی(06/4) و مکان های عمومی(22/3)، سالمندان رضایتمندی بیشتری نسبت به جوانان دارند.

این پژوهش با هدف استخراج باورهای زنان مطلقه یا متقاضی طلاق در خصوص زندگی زناشویی و پندار آنان از همسر آینده در پیش از ازدواج انجام گرفته است. بر این اساس، تلاش شده است دیدگاه زنان با رویکردی برساخت گرایانه و با استفاده از روش شناسی کیفی و اسلوب نظریه زمینه ای[1] مورد کنکاش قرار گیرد. نمونه ها بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، از بین ۴۰ زن متقاضی طلاق یا مطلقه، مراجعه کننده به مراکز مشاوره خانواده در سطح شهر شیراز انتخاب و داده ها با استفاده از روش مصاحبه ژرف گردآوردی شده اند. از راه سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی، ۵ مقوله اصلی «توهم همسر آرمانی»، «زندگی زناشویی رویایی»، «آماده نبودن ""خود"" جهت ورود به زندگی زناشویی»، «ازدواج زود هنگام و بی تدبیری در امور زندگی» و «نداشتن فهم کافی از دنیای مردانه» و یک مقوله هسته با عنوان «ناشناخته بودن ماهیت زندگی زناشویی» پدیدار شد. تحلیل یافته ها مشخص کرد که زنان مصاحبه شونده نسبت به فضای زندگی زناشویی و مراوداتی که در آینده بایستی برقرار کنند از باورها و پندارهای واقع بینانه ای برخوردار نبوده اند، هم چنین، پندار پیشین آنان از شوهر آینده نیز بسیار آرمان گرایانه و به دور از واقعیت بوده است.

سرمایه اجتماعی، ثروت و دارایی نهفته ای است که از آمادگی روحی – روانی افراد یک جامعه برای صرف نظر کردن از منافع شخصی و درگیرشدن در عمل جمعی پدید می آید. سرمایه اجتماعی در حقیقت به آرمان های مشترک، وفاق و انسجام اجتماعی و انگیزهای قوی برای پیشرفت، کسب افتخارات فزاینده، اعتماد، صداقت و احترام متقابل افراد جامعه نسبت به یکدیگر، رعایت ارزش ها و هنجارها و اصول اخلاقی و پرهیز از هر گونه تظاهر در کنشهای اجتماعی به منظور کمک به پویایی جامعه و ... اطلاق می گردد. پژوهش حاضر از نوع پیمایش و جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه جوانان شهر ساری (بر اساس تعریف سازمان ملی جوانان) تشکیل می دهند. به گزارش سازمان ملی جوانان تعداد 84541 جوان 15 تا 29 سال در شهر ساری زندگی می کنند. ضریب آلفا 91% به دست آمد. نتایج نشان داد: بین پایگاه اجتماعی-اقتصادی و میزان سرمایه اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. میان سرمایه اجتماعی در میان جوانان شهر ساری از حیث جنسیت تفاوت معنی داری وجود دارد. میان سرمایه اجتماعی در میان جوانان شهر ساری از نظر سنی تفاوت وجود دارد. میان سرمایه اجتماعی در میان جوانان شهر ساری از حیث وضعیت تاهل تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین با به کارگیری از روش «ورود آزاد» (Enter) در رگرسیون چند متغیره، سرمایه اجتماعی تعمیم یافته به میزان 42%، سرمایه اجتماعی غیررسمی به میزان 25%، سرمایه اجتماعی امنیت به میزان 55%، سرمایه اجتماعی مشارکت به میزان 30%، سرمایه اجتماعی اعتماد به میزان 36%، پایگاه اجتماعی- اقتصادی 17% و تحصیلات 11% بر سرمایه اجتماعی مؤثراند. در نتیجه بیشترین میزان تاثیر در میان متغیرهای یاد شده متعلق به امنیت و کمترین تاثیر ناشی از تحصیلات افراد بوده است. در نهایت با توجه به میزان R2 به دست آمده می توان گفت متغیرهای این تحقیق 374% از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند.

تعاونی مسکن در ایران تجربه چندان موفقی نیست. این عدم توفیق را می توان به ترکیب پیچیده ای از عوامل در سطوح کلان، میانی و خرد در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مربوط دانست. در این نوشتار، سعی بر آن است تا بر اساس نتایج تحقیقی که در آن به بررسی مسایل و مشکلات تعاونی های مسکن پرداخته شده است. یکی از ابعاد بسیار مهم و در عین حال مغفول تعاونی های مسکن یعنی بعد اجتماعی آن را مورد تدقیق نظر قرار داده و ضمن تشریح ابعاد آن، عوامل موثر بر آن و سهم این عوامل در میزان موفقیت تعاونی های مسکن را تشریح نماییم. در این مقاله، بررسی و تحلیل نظری تعاونی های مسکن، به عنوان نظام هایی اجتماعی، با مبنا قراردادن نظریه خرده نظام های کنش تالکوت پارسونز صورت گرفته است، در تحلیل وضعیت تعاونی های مسکن از نظریه مذکور استفاده شده است. براین اساس، عدم انسجام درونی تعاونی، ضعت مشارکت اجتماعی اعضای تعاونی، عدم همکاری سازمان های ذیربط و ضعف نگرش های تعاونی اعضا، از جمله مهم ترین عوامل موثر بر موفقیت تعاونی دانسته شده است. همچنین با مقایسه تعاونی های کارمندی، آزاد، کارگری و مسایل خاص این تعاونی ها، تجزیه و تحلیل شده و در پایان، پیشنهاداتی برای اصلاح بعد اجتماعی تعاونی های مسکن ارایه گردیده اس