محمد نیکخواه

هدف این پژوهش بررسی چالش های عنصر ارزشیابی برنامه درسی دانشجویان دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان به صورت کیفی، از دیدگاه دانشجویان و مدرسان بوده است. نمونه مورد مطالعه پژوهش از بین مدرسان و دانشجویان گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با رعایت اصل اشباع نظری(14 مدرس و 19 دانشجو) انتخاب شده اند. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه با هدایت کلیات استفاده شد. برای بررسی روایی از روایی سازه، درونی و بیرونی و برای پایایی از روش بررسی اعضا، بررسی همکار، ناظر بیرونی و چندسوسازی استفاده شد. داده های پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی است که توجه افراطی به ارزشیابی از مهارت های نظری و محفوظات دانشجویان باعث شد که ارزشیابی مهارت های عملی آنان مورد توجه قرار نگیرد، اغلب ارزشیابی ها به صورت هدف-محور انجام شده و کمتر به ارزشیابی فرآیند-محور توجه شده است، بین روش ارزشیابی و نوع محتوای ارائه شده تناسب چندانی وجود نداشته است و کمبود زمان و امکانات بر کیفیت ارزشیابی ها تأثیر منفی داشته است.

هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر عدم بکارگیری دانش آموختگان رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی استان چهارمحال و بختیاری در پست های تخصصی و مدیریتی، از دیدگاه استادان، مدیران آموزشی و دانش آموختگان شاغل این رشته ها بوده است. روش پژوهش   توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل 65 نفر استاد، 123 نفر مدیر آموزشی و 62 نفر از دانش آموخته گان رشته مدیریت و برنامه ریزی استان چهارمحال و بختیاری بوده است. برای جمع آوری داده های مورد نیاز پژوهش از یک پرسشنامه بسته پاسخ پژوهشگرساخته          (در مقیاس پنج درجه ای) استفاده شده است. روایی سؤال های پرسشنامه، توسط متخصصان و پایایی آن به روش آلفای کرانباخ 95/0، محاسبه شده است. برای تحلیل داده های پژوهش، از روش های آمار توصیفی و استنباطی مناسب استفاده شده است. طبق یافته های پژوهش،           1/46 درصد پاسخ دهندگان عوامل فردی، 8/57 درصد عوامل سازمانی، 49 درصد عوامل اجرایی و 4/37 عوامل آموزشی را به میزان زیاد و بسیار زیاد، در عدم بکارگیری دانش آموختگان در     پست های تخصصی مؤثر دانسته اند. همچنین تفاوت بین دیدگاه استادان و دانش آموختگان در زمینه عوامل فردی و استادان و مدیران در زمینه عوامل سازمانی معنی دار بوده است.

در این پژوهش، پژوهشگران با انتخاب شماری از مهمترین شاخص­های مربوط به ارزشیابی از سه مؤلفه دروندادی برنامه درسی (هیأت­ علمی، دانشجویان و امکانات) دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه­های­ اصفهان، صنعتی اصفهان و شهرکرد، اقدام به تعیین وضعیت موجود و امکان استفاده از آنها، بر مبنای الگوی سیپ نموده­اند. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده است. جامعه ­­­آماری بخش کمی، شامل همه 11635 نفر اعضای هیأت­علمی، دانشجویان و دانش­آموختگان دوره تحصیلات تکمیلی سه دانشگاه­ مذکور بوده که از طریق روش نمونه­گیری طبقه­ای، 652 نفر آنان به عنوان نمونه­ انتخاب شده اند.. جامعه آماری بخش کیفی اعضای هیأت علمی سه دانشگاه­ مذکور بوده که 30 نفر به روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. داده­های پژوهش از طریق پرسشنامه و مصاحبه، گردآوری شده­اند. روایی ابزار به وسیله 15 نفر از استادان دانشگاه اصفهان تأیید گردید. ضریب آلفای کرونباخ شاخص­های مربوط به وضعیت موجود پرسشنامه 96/0 و ممکن آن 97/0 بوده و پایایی فرم مصاحبه از طریق متخصصان و روش سه­سوسازی، بررسی شده است. طبق نتایج پژوهش، میانگین نمره نگرش افراد به وضعیت موجود شاخص­های مربوط به ارزشیابی اعضای هیأت­علمی در حد متوسط(07/3= و 01/0 P> ) و دانشجویان و امکانات کمتر از متوسط بوده است(67/2= و 0001/0 p< )؛ در صورتی­که میانگین نمره نگرش آنان به امکان استفاده از همه شاخص­ها، در حد زیاد بوده است(4< و 0001/0 p< )؛ یعنی گرچه امکان استفاده از شاخص­های مورد بررسی زیاد است، اما در وضعیت موجود در حد متوسط و کمتر از آنها استفاده می­شود. بنابراین، استفاده از تمامی این شاخص­ها­، در ارزشیابی از سه مؤلفه­ مورد بررسی پیشنهاد می­شود.

امروزه آموزش عالی در همه کشورها، به عنوان یکی از مهم ترین ابزار رشد و توسعه همه جانبه شناخته می شود؛ از این رو ، مباحث مربوط به تحول، اصلاح و بهبود کمی و کیفی آن، از جمله مباحث عمده مربوط به توسعه همه جانبه و پایدار است. نظام آمو ش عالی کشور چین نیز در چند دهه گذشته، به رغم جمعیت زیاد و نظام کمونیستی، تحولات وسیعی را تجربه کر ده و به پیشرفت های زیادی دست یافته است؛ چون مطالعه این تحولات برای سایر کشورها، از جمله ایران آموزنده است. در این پژوهش، به بررسی مهم ترین تحولات، اصلاحات و چالش های آموزش عالی آن پرداخته شده است. بررسی ها حاکی است که آموزش عالی چین چهار دوره مهم و متمایز را از نظر تاریخی تجربه کر د و در این دوران ، دچار تغییرات و تحولات متعددی شد . همچنین، با توجه به مسائل متعددی از جمله جهانی سازی، اقتصاد مبتنی بر بازار و سیاست درهای باز، گامهای بزرگی در جهت بهبود و اصلاح آموزش عالی برداشته، که برجسته ترین آنها رتبه بندی مؤسسات آموزش عالی و اجرای پروژه های ۲۱۱ و ۹۸۵ بوده است . آموزش عالی چین با چالش های مهمی نیز از جمله نابرابری دستیابی به آموزش عالی، بیکاری فارغ التحصیلان، کاهش کیفیت آموزشی و تغییرات جمعیتی رو به رو است ، که در این مقاله به بررسی آنها پرداخته می شود

نیروی انسانی کارآزموده یکی از عوامل تعیین کننده رشد و توسعه کشورها به حساب می آید. آموزش متوسطه فنی و حرفه ای از بخش های مؤثر در تربیت نیروی انسانی ماهر و نیمه ماهر است. بررسی کارآیی بیرونی این آموزش ها برای تمامی سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی حائزاهمیت است، از این رو، تحقیق حاضر به بررسی کارآیی بیرونی آموزش های فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد طی سال های 1375تا80 پرداخته است و شاخص های مورد بررسی تحقیق، نرخ اشتغال فارغ التحصیلان بر حسب نوع و محل اشتغال و نرخ پذیرفته شدن در مراکز آموزش عالی بر حسب مقاطع و مراکز تحصیلی بوده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن تمامی فارغ التحصیلان چهار دوره آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد به تعداد 2346 نفر(ورودی سال های تحصیلی76-1375؛ 77-1376؛ 78-1377 و 79-1378) بوده است؛ نمونه تحقیق بر مبنای فرمول برآورد حجم نمونه، 400 نفر برآورد شده و با استفاده از نمونه گیری متناسب با حجم هر طبقه، به صورت تصادفی انتخاب شده اند. برای شناسایی فارغ التحصیلان و دستیابی به آنان و کسب اطلاعات، از پرونده های تحصیلی استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های پژوهش، یک فرم مصاحبه با فارغ التحصیلان (برمبنای پرسشنامه بسته پاسخ) بوده است که روایی محتوایی آن توسط چند تن از اعضای هیئت علمی دانشگاه مورد تایید قرار گرفته است و پایایی آن با آلفای کرانباخ، 78/0 به دست آمده است. برای تحلیل اطلاعات حاصله از آزمون و تعیین شدت وابستگی احتمالی بین متغیرها، از ضریب فای و کرامر استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داده که نرخ پذیرفته شدن فارغ التحصیلان نمونه آماری در مراکز آموزش عالی 8/55 درصد و نرخ اشتغال فارغ التحصیلان 8/24 درصد بوده است. آزمون نشان داد که اشتغال فارغ التحصیلان مستقل از فارغ التحصیل شدن آنان از آموزش متوسطه فنی وحرفه ای شهرستان نبوده است، اما میزان پذیرفته شدن آنها به مراکز آموزش عالی، مستقل از فارغ التحصیل شدن آنان از آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان بوده است. با توجه به پایین بودن نرخ اشتغال فارغ التحصیلان و عدم تناسب رشته تحصیلی شاغلان با اشتغال آنان، پیشنهاد می شود که سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی این گونه آموزش ها، با مطالعه و تحقیق کافی در مورد نیازهای خاص و تغییرات بازار کار استان، به طراحی و اجرای این آموزش ها بپردازند و با توجه به آنها تغییرات لازم و متناسب را در رشته های مختلف شاخه متوسطه فنی و حرفه ای به وجود آورند تا امکان جذب و اشتغال مرتبط فارغ التحصیلان فراهم شود.

"طی سالهای اخیر توجه به کیفیت آموزش از جمله دل مشغولی های تصمیمگیران نظام آموزشی بوده است. برای دستیابی به کیفیت آموزش در فرآیند برنامه ریزی آموزشی، تشخیص نقاط قوت و ضعف نظام از طریق تحلیل هر یک از اجزای آن لازم میباشد. با توجه به اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در نظام آموزش متوسطه کشور، آگاهی از کیفیت این گونه آموزش ها ضروری است. بنابراین بررسی کارآیی درونی این آموزش ها برای تمامی سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی حائز اهمیت است. در این تحقیق به بررسی کارآیی درونی آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد پرداخته شده و شاخص های مورد بررسی آن پوشش تحصیلی، نرخ های قبولی، ترک تحصیل و ماندگاری ، نسبت اتلاف، ضریب کارآیی و میانگین طول تحصیل بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ ارزشیابی بوده است. جامعه آماری تحقیق کل دانش آموزان آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد (10164 نفر) در دوره مورد بررسی بوده و کل جامعه آماری به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات مورد نیاز پرونده تحصیلی دانش آموزان و فارغ التحصیلان، پایگاه اطلاعات نظام هماهنگ رایانه ای و دفاتر آمار موجود در سازمان آموزش و پرورش استان، ناحیه ها و واحدهای آموزشی شهرستان بوده است. یافته های تحقیق نشان میدهد که پوشش تحصیلی آموزش متوسطه فنی و حرفه ای در دوره مورد بررسی نسبت به کل آموزش متوسطه شهرستان 1/14 درصد، نرخ قبولی 77/75 درصد، نرخ ترک تحصیل 68/33 درصد، نرخ ماندگاری 32/66 درصد، نرخ فارغ التحصیلی 7/51 درصد، نسبت اتلاف 43/1، ضریب کارایی 7/0 و میانگین طول تحصیل 56/3 سال بوده است. "