علی شکور

از آنجایی که ترویج و گسترش فرهنگ های متعالی و ارزش های مدرن یکی از مؤلفه های اساسی در زمینه-سازی برای رسیدن به توسعه همه جانبه در کشورها محسوب می شود، لذا نقش دانشگاه در گسترش اینگونه ارزش ها از اهمیت به سزایی برخوردار است. از سوی دیگر شناخت اقشار مختلف اجتماعی که وارد دانشگاه می شوند و نقشی که دانشگاه بر روی دانشجویان و فارغ التحصیلان می گذارد؛ از پیش شرط های اساسی در توسعه منابع انسانی جوامع محسوب می گردد. در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و انجام عملیات وسیع پیمایشی و میدانی تلاش است اثرات دانشگاه آزاد اسلامی جهرم را در گسترش ارزش های مدرن بین دانشجویان مورد بررسی و سنجش قرار دهد. جامعه آماری را تمامی دانشجویان کارشناسی در حال تحصیل تشکیل می دهند، که از بین آنها 120 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از تأثیرگذاری مثبت و با سطح معناداری 05/0تحصیل و آموزش در دانشگاه، بر میزان گرایش به ارزش های استدلال گرایی، فردگرایی، برابری طلبی و پیشرفت گرایی در بین دانشجویان است. همچنین تحصیل در دانشگاه تأثیر چندانی بر ترویج ارزش های مدرنی همچون انسان گرایی و افسون زدایی در بین دانشجویان نداشته است. بنابراین آرمان ها و ارزش هایی که بیشتر مورد تأیید جامعه و خانواده ها هستند؛ به دلیل نهادینه شدن اینگونه اصول در اذهان دانشجویان بیشتر از دیگر ارزش ها که فقط توسط محیط های دانشگاهی ترویج می شوند، مورد قبول و پذیرش دانشجویان واقع شده است.

قاچاق کالا، یکی از مؤلفه های مهم فساد اقتصادی است، قاچاق پدیده شوم و مخربی است اصولاً کالاهای قاچاق از مناطق مرزی وارد می شوند و سپس در تمام کشور توزیع می شود. مرز یا سرحد به خط فاصل میان دو کشور گفته می شود، لذا مرزها از این لحاظ دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. یکی از مهم ترین تأثیرات اقتصادی شهرستان های مرزی وجود پدیده قاچاق است که به طرق مختلف در این شهرستان ها جریان دارد، به همین منظور هدف تحقیق حاضر تحلیلی بر قاچاق کالا و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان مرزی سراوان می باشد. با توجه به هدف فرضیه تحقیق این گونه بیان شده است: به نظر می رسد ساختارهای ضعیف اقتصادی مهم ترین عامل قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان می باشد. روش انجام تحقیق تحلیلی- توصیفی و شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای، میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده است و همچنین تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS (آزمونTتک نمونه ای و رگرسیون چندمتغیره) صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان می دهد که نواحی روستایی موردمطالعه شهرستان مرزی سراوان از وضعیت بسیار نامناسب ساختارهای توسعه اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و زیست محیطی برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که شاخص اقتصادی، با بتای 413/0 بیشترین تأثیر را بر قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان دارد و متغیر امنیتی با بتای 380/0 در رتبه دوم و شاخص اجتماعی، با بتای 344/0 در رتبه سوم قرارگرفته است و همچنین متغیر زیست محیطی با بتای 263/0 با قرارگیری در رتبه آخر، کمترین تأثیر را بر قاچاق کالا در روستاهای شهرستان مرزی سراوان داشته است.

گسترش بی رویه شهرها و در نتیجه افزایش بی رویه جمعیت شهری به ویژه در سال های اخیر موجب افزایش بیش از پیش مصرف و در نتیجه افزایش تولید انواع پسماند در مناطق شهری گردیده است. انتخاب محل دفن پسماندها یکی از مراحل مهم در مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد. با توجه به اثرات مخرب زیست محیطی، اقتصادی و اکولوژیکی لندفیل ها، انتخاب محل دفن باید با دقت و طی یک فرایند علمی صورت گیرد. در این تحقیق به تعیین مکان مناسب دفن پسماند شهری قیر با استفاده از GIS پرداخته می شود. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. هدف آن انتخاب محلی مناسب که در آن اولاً خطر برای سلامت عموم مردم در محل دفن به حداقل رسانده شود؛ ثانیاً محل مورد نظر حداقل تأثیرات زیست محیطی را داشته باشد. ثالثاً محل مورد نظر حداقل هزینه و بالاترین سطح خدمات را برای کاربران تسهیلات و تجهیزات فراهم کند. در این مطالعه معیارها و ضوابط انتخاب مکان های مناسب برای دفن بهداشتی پسماندها مانند خصوصیات زمین شناسی، راههای دسترسی، شیب، گسل ها، نقشه کاربری اراضی، فاصله از مراکز شهری و روستایی و ... استفاده شده است. با توجه به نتایج نهایی حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی سه اولویت جهت مکان پسماند در نظر گرفته شده است. اولویت اول در 23 کیلومتری شهر قیر یعنی در فاصله 6 کیلومتری در شمال شهرک امام قرار دارد. اولویت دوم در 15 کیلومتری از این شهر یعنی در فاصله 4 کیلومتری از شمال روستای فدم قرار گرفته و بالاخره اولویت سوم در فاصله 12 کیلومتری از شهر و 5 کیلومتری در جنوب روستای آب اناری قرار دارد.

الگوی ساخت کالبدی را می توان ساده ترین راه در راستای دست یابی به شکل گیری همبستگی اجتماعی دانست. بی تردید کیفیت کالبدی شهر در میزان و چگونگی برقراری روابط اثرگذار خواهد بود؛ به عبارت دیگر، روابط اجتماعی موجود در شهر، روح محله را زنده می سازد و بدون شک، کمیت و کیفیت آن، در گرو سلامت کالبد محله خواهد بود. تعاملات اجتماعی موجود درمحله ها در مقایسه با سایر شبکه های اجتماعی، موثرترین عاملی است که در نتیجه ی آن، همبستگی اجتماعی حاصل می شود. عاملی که در سطح محله ها به ایجاد همبستگی اجتماعی کمک می کند، کیفیت ساختار کالبدی این مکان ها است که حضورپذیری ساکنان و به تبع آن شکل گیری تعاملات اجتماعی را به دنبال دارد. در این راستا، هدف اصلی پژوهش، نقش ساختار کالبدی بر شکل گیری همبستگی اجتماعی محله ی قصردشت شهر شیراز در نظر گرفته شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است که در محله ی قصردشت شیراز با جمعیت 7302 نفر و نمونه ی قابل تعمیم 365 نفر مورد بررسی قرارگرفته است. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که تأثیر مؤلفه های همبستگی اجتماعی و رابطه ی آن ها با ساختار کالبدی معنادار است. همچنین از میان 4 مؤلفه ی همبستگی اجتماعی، وحدت اجتماعی، مشارکت و احساس تعلق، وحدت اجتماعی، بیشترین تأثیر و احساس تعلق، کمترین تأثیر را بر همبستگی اجتماعی دارند.بنابر آن چه گفته شد، در محله هایی که مناسبات اجتماعی در طول سالیان به واسطه ی روابط چهره به چهره میان ساکنان شکل گرفته است، درجه بالاتری از اعتماد، امنیت، کنش متقابل، همبستگی و انسجام اجتماعی وجود دارد.

اهمیت حیات و توسعه روستایی به عنوان موتور محرکه و مولد هر کشور و عاملی در راستای توسعه ملی، محرومیت زدایی و رشد اقتصادی بر کسی پوشیده نیست و روابط متقابل بین شهر و نواحی روستا در کشورهای در حال توسعه از نظر کیفی متفاوت با روابط شهر و نواحی روستایی در کشورهای توسعه یافته است، لذا توزیع بهتر و هماهنگ فعالیت ها در روابط روستا- شهری به تناسب ویژگی ها و داده های محیطی، استقرار مستمر جمعیت، جلوگیری از حرکت مکانی نابجای جمعیت، کاربرد تدابیر لازم در تثبیت جغرافیایی جمعیت مهاجر، کاهش تباین و اختلافات محیطی و اصلاح و بهسازی و بازسازی مکان های نامطلوب از طریق بررسی و تحلیل معیارهای توسعه پایدار روستایی در برنامه ریزی روابط روستا– شهری از دیدگاه ساکنان مناطق روستایی می تواند سبب تعادل بخشی پایدار جمعیتی در نواحی روستایی گردد. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار  SPSSو تحلیل آماری داده ها در 2 گروه توصیفی و تحلیلی، نتایجی بدست آمده که بر اساس روش تحلیل خوشه ای 44.1 درصد از روستاهای نمونه تحقیق در سه بعد پایدار، 26.5 درصد نیمه پایدار و 29.4 درصد ناپایدارند و بر اساس آزمون ANOVA روابط روستا – شهری در روستاهای پایدار قوی تر می باشد. بر اساس آزمون تاکسونومی عددی تغییرات ناپایداری های اقتصادی (صرفه اقتصادی فعالیت های کشاورزی، بهبود کمیت و کیفیت تولیدات، بهبود وضعیت بازاررسانی، توجه به تقاضاهای بین المللی، کاشت و پرورش ارقام محلی) به ترتیب با  DL، 043/0، 079/0، 214/0، 278/0، 616/0 از دیدگاه ساکنان مناطق روستایی در رتبه اول قرار دارد.

توسعه پایدار به مفهوم مدیریت یکپارچه پایداری اکولوژیکی و توسعه اقتصادی - اجتماعی به منظور دستیابی به بهبود شرایط انسانی می باشد. از طرفی هدف این پژوهش ارتقاء توانمندی ها در حوزه اجتماعی-فرهنگی و همچنین ارزیابی میزان تأثیر عوامل توسعه پایدار شهری بر آهنگ تغییرات فرهنگی و اجتماعی در جهت دهی به ارتباطات روستائیان با نظام شهری با بهره گیری از راهبرد های توسعه پایدار شهری می باشد. این پژوهش که در رسته پژوهش های کاربردی می باشد با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری داده ها، پیمایش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری شامل ساکنان 34 آبادی از شهر شیراز و تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 363 خانوار از روستا های منتخب به عنوان نمونه تصادفی انتخاب شده است. برای دسته بندی شاخص ها و امتیازدهی بر اساس پاسخ های دریافت شده از ساکنان منتخب از آزمون تحلیل عاملی و آزمون t زوجی استفاده شده است، نتایج بدست آمده بدین شرح است که بر اساس روش تحلیل عاملی مجموعا 74/0 درصد از واریانس را می پوشاند و همچنین در آزمون کرویت بارتلت با سطح 000/0 نشان دهنده کفایت نمونه گیری می باشد. ضریب آلفای کرونباخ برای شاخص های تایید شده در تحلیل عاملی شامل عوامل اجتماعی-فرهنگی 897/0، عوامل اقتصادی 925/0، عوامل زیست محیطی 844/0 و عوامل آهنگ تغییرات عوامل فرهنگی 898/0 می باشد و با استفاده آزمون T زوجی هر یک زیر شاخص های عوامل توسعه پایدار شهری به صورت جداگانه تأثیرگذار بر کاهش مهاجرت های روستا-شهری و کاهش آهنگ تغییرات فرهنگی می باشد.

 توسعه پایدار جامعه عشایری، فرآیندی است که در آن سیاست های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی و دیگر سیاست ها چنان طراحی شده باشند که از نظر اقتصادی، اجتماعی و بوم شناسی پایدار باشد. جامعه عشایری به عنوان جامعه سوم در کنار سایر جوامع (شهری - روستایی) در ایران به جامعه ای اطلاق می شود که معیشت مبتنی بر دامداری، و استفاده از مراتع می باشد. بنابر این بررسی توسعه پایدار در جامعه عشایری استان فارس حائز اهمیت فراوانی است. این پژوهش در این راستا از جامعه آماری منطقه مورد نظر با استفاده از فرمول کوکران تعداد 60 نمونه(نفر) انتخاب گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده و روش جمع آوری اطلاعات با استفاده از تکنیک های مشاهده و مصاحبه انجام گرفت. میزان ضریب آلفای کرونباخ برای ساختار اقتصادی 88/0 بدست آمده و با استفاده از نرم افزار (19 (SPSSمیزان همبستگی ساختار اقتصادی از طریق آزمون پیرسون با فاکتورهایی مانند تعداد دام های عشایر، میزان درآمد سالانه از دامداری و سابقه بهره برداران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده بین میزان ساختار اقتصادی با میزان درآمد سالانه از دامداری و سابقه بهره برداران رابطه مستقیم معنی دار و با تعداد دام رابطه عکس معنی داری وجود دارد و نشان دهنده رابطه تنگاتنگ جامعه عشایری با ساختار اقتصادی آن ها است. از جمله نتایج حاکی از ضعف اقتصادی بهره برداری های عشایری، بهران مدیریت و تخریب ناشی از چرای مفرط، افزایش هزینه های تعلیف دستی دام، نگرش منفی به روند زندگی آتی عشایر، عدم حمایت کافی از بیمه عشایر توسط دولت، نبود بازار مشخص خرید و فروش دام، مهاجرت فصلی جوانان عشایر به شهرها برای تأمین هزینه های زندگی به دلیل ناکافی بودن درآمد، همچنین جامعه عشایر مورد مطالعه تحت نظام ایلی توان پتانسیل توسعه خود را به دلیل محدودیت های جمعیتی( اکولوژیکی) اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی را تا حدودی از دست داده است و اقتصاد عشایر مورد مطالعه دارای ضعف های اساسی می باشد. بنابر این ترسیم افق آتی و داشتن برنامه بلند مدت و میان مدت برای این جامعه می تواند در توسعه پایدار جامعه عشایری کشور مؤثر واقع گردد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی شاخص های CDS در منطقه 3 شهر شیراز جهت بهبود وضع موجود و نقش آن در دستیابی به توسعه پایدار شهری می باشد. روش پژوهش در دو بخش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت. در این راستا با استفاده از روش کوکران و با لحاظ کردن جمعیت 205775 نفر ساکن در محدوده به عنوان جامعه آماری، حجم نمونه تعداد 384 نفر تعیین شد. جهت سنجش روایی سازه ای از آزمون آلفای کرونباخ، برای تعیین روایی محتوایی از تحلیل عاملی اکتشافی و به منظور تحلیل داده ها از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره گام به گام استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین معیار قابلیت زندگی 56/2، رقابت پذیری 08/3، بانکی بودن 81/2 و حکمروایی خوب شهری 16/2 می باشد و با توجه به عدد 5/2 به عنوان میانه نظری، می توان گفت که منطقه 3 به لحاظ برخورداری از شاخص های CDS وضعیت نسبتا خوبی دارا می باشند. معیارهای قابلیت زندگی، رقابت پذیری و حکمروایی خوب شهری دارای رابطه معنی دار می باشند و باتوجه به نتیجه آزمون رگرسیون چندمتغیره، معیار بانکی بودن بیشترین تأثیر را در جهت ارتقاء رویکرد CDS در منطقه 3 دارد. 

تحقیقات نشان دادند که در بلندمدت جذب بازدید مجدد هزینه کمتری نسبت به بازدید بار اول برای مقاصد دارد. بنابراین رشد پایدار بخش گردشگری اتکا بیشتری بر گردشگرانی دارد که بازدید خود را تکرار می کنند. چنین عاملی بر اهمیت مفاهیم موثر بر بازدید مجدد از مقاصد گردشگری شهری افزوده است. در این تحقیق تلاش شده است تا تاثیر اصالت ادراک شده، تصویر مقصد و تجربه به یادماندنی بر قصد بازدید مجدد گردشگران در شهرستان اردبیل، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری این تحقیق گردشگران ورودی به شهرستان اردبیل در سال ۱۳۹8 است. حجم نمونه لازم با استفاده از فرمول کوکران، ۳۸۴ نفر محاسبه شده است. پرسشنامه مورد استفاده در تحقیق محقق ساخته بود که شاخص های آن از مطالعات و پیشینه مرتبط اخذ و بومی سازی شده است. روایی ابزار سنجش تحقیق بر اساس نظرات اساتید متخصص و کارشناسان خبره و پایایی مدل تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار SMART PLS انجام شد. یافته های تحقیق نشان داد که اصالت ادراک شده جاذبه های گردشگری تاثیر مثبت و معنی-داری بر تصویر مقاصد (572/0 β= و 427/9 T=) و تجربه به یادماندنی (611/0β= و 315/8T=) دارد. همچنین تصویر مقصد تاثیر مثبت و معنی داری بر تجربه به یادماندنی (860/0β= و 483/4 T=) دارد. همچنین یافته ها نشان داد که تجربه به یادماندنی تاثیر مثبت و معنی داری بر قصد بازدید مجدد (537/0β= و 255/9 T=) دارد. تحقیق حاضر نسبت به تحقیقات پیشین به تبیین تاثیر ادراک از اصالت و تصویر مقصد بر تجربه به یادماندنی و شکل گیری آن و تاثیر این مفهوم بر قصد بازدید مجدد گردشگران کمک بیشتری نموده است.

اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می دهد. در حقیقت آب و هوا و تنوع آن به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. اقلیم معمولا به عنوان یک منبع طبیعی خاص مورد نظر بوده است؛ منبعی که قابل تجدید است. بدین جهت اقلیم با دیگر منابع متفاوت است و مکان های گردشگری و حتی اقتصاد ناحیه ای و محلی را در مقیاس وسیعی تحت الشعاع قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده از شاخص Tci و همچنین آزمون من-کندال روند تغییرات اقلیمی استان فارس و همچنین تاثیر این تغییرات در وضعیت اقلیم آسایش گردشگری در سال های آینده مورد بررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش بصورت همبستگی می باشد. نتایج حاکی از آن است که ماه های فوریه (بهمن)، مارس (اسفند)، ژوئن (خرداد)، دسامبر (آذر)، و همچنین میانگین سالانه دارای روند مثبت و معنا دار بوده و رو به بهبودی هستند و بقیه ماه ها نیز روند ثابت دارند. همچنین بهترین ماه برای گردشگری در استان نیز ماه اکتبر(مهر) و بدترین ماه نیز ماه ژانویه (دی) می باشد. 

شهرستان شیراز یکی از شهرستانهای استان فارس است که با وجود داشتن مناظر و چشم اندازهای طبیعی مناسب در جهت توسعه اکوتوریسم، نتوانسته است. از این حیث به جایگاه واقعی و شایسته خود برسد. در این خصوص به نظر می رسد که آگاهی از توانهای اکوتوریسمی منطقه و شناسایی نواحی مستعد اکوتوریسم"به منظور صرفه جویی در وقت، هزینه و رونق بخشی به اقتصاد گردشگری منطقه مورد مطالعه امری ضروری است. این پژوهش بر آن بود تا با استفاده از روش تحلیل چند معیاره فازی به این مهم دست یابد. در این راستا برپایه"شواهد میدانی و اسناد مختلف کتابخانه ای، داده ها و اطلاعات مربوط به ۸ معیار شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، فاصله از رودخانه تراکم پوشش گیاهی، خاک و سنگ شناسی گردآوری شد. عملیات آماده سازی، مدیریت و تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)انجام گرفت که در نهایت به تهیه نقشه پهنه بندی توان اکوتوریسمی منطقه مورد مطالعه انجامید.نتایج حاصل از این پهنه بندی نشان از وجود پتانسیل های خوب اکوتوریسمی در منطقه مزبور داشت و تطابق قابل قبولی را با واقعیات زمینی به نمایش گذاشت.تمرکز پهنه هایی با توان بالا در جنوب و شرق شهرستان ضمن تأکید بر اهمیت این پهنه های اولویتی را به جهت توسعه اکوتوریسم برای دهستان های منطقه مشخص ساخت.به طوری که دهستان های کوهمره سرخی،دشت ارژن،فقره چمن و سیاخ دارنگان از بیشترین اولویت در جهت توسعه اکوتوریسم برخوردار بودند.کمترین توان اکوتوریسمی عمدتا به مناطق شرقی شهرستان و دهستان داریان اختصاص یافت.

محیط های ساحلی از حساس ترین سیستم های محیطی به شمار می روند که تحت  تأثیر فرآیندهای هیدرودینامیکی حاکم، تغییر و تحول در آنها نسبتاً سریع بوده و شاید از این نظر قابل مقایسه با سایر سیستم های ژئومرفولوژی نباشد. سواحل قشم به واسطه نوسانات و تغییرات زیاد دوره ای سطح آب، محیطی منحصربه فرد با ویژگیهای خاص به وجود آورده است. به واسطه همین تغییر سطح آب، شاهد تغییرات زیاد خط ساحلی در مناطق ساحلی هستیم. با درک این تغییرات قادر خواهیم بود برنامه ریزی دقیق تری برای مناطق مذکور داشته باشیم و مدیریتی کارآمد برای آینده ای بهتر در سواحل قشم داشته باشیم. پهنه مورد مطالعهدر این پژوهش، خطوط ساحلی جزیره قشم می باشد. هدف از این مطالعه، پهنه بندی پایدار ساحلی جزیره قشم جهت احداث مناطق دریایی جدید می باشد. روش پژوهش حاضر با توجه به ماهیت و هدف، روش تحقیق ارزیابی- تحلیلی با هدف کاربردی است . بخش مهمی از مطالعات، مربوط به گردآوری و تحلیل اطلاعات و داده های موجود و مورد نیاز برای شبیه سازی ها است. در این پژوهش با استفاده از روش فازی تاپسیس ( FTOPSIS) و سلسله مراتبی فازی (FAHP) به تحلیل معیار مؤثر بر پهنه بندی سواحل دریایی می پردازیم. نتلیج بدست آمده حاکی از آن است که قسمت شمالی جزیره موقعیت بهتری جهت از لحاظ شاخصهای بررسی شده دارا است. بنابراین این قسمت با مساحت هزار هکتار به عنوان مکان مورد نظر مشخص می گردد.

در ادبیات توسعه یک مکان جغرافیایی عوامل بسیار زیادی مؤثر می باشند که باعث ایجاد توسعه همه جانبه در آن مکان می گردند. لذا شناخت این عوامل و عناصر در قالب ظرفیت ها و پتانسیل های موجود و بالقوه هر منطقه می تواند صورت بگیرد تا بر اساس این شناخت، بتوان به یک سطح بندی و رتبه بندی از سکونتگاههای یک مجموعه سکونتگاهی دست پیدا کرد. که مطابق با آن سطح – با توجه به جایگاه فضایی و ویژگی های درونی و بیرونی خود- وظایف و کارکردهای معین و مشخصی را در چارچوب یک سلسله مراتب مکانی- فضایی عهده دار گردد. بر این مبنا بتوانند خدمات ضروری برای رفع نیازهای خود و به تفاوت، امکان برآوردن نیازهای واحدهای پیرامونی خود را دریافت دارند. در این پژوهش این سطح بندی بر اساس توان اقتصادی، جمعیتی و با استفاده از شاخص های تعیین مرکزیت در روستاهای دهستان سرپنیران از توابع شهرستان پاسارگاد انجام گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در دهستان مورد مطالعه بترتیب روستاهای رکن آباد، نعیم آباد، گمبکان، مبارک آباد و مهرآباد، کته میان، کتوری، حسین آباد، احمدآباد و نهایتاً نجف آباد قرار گرفته اند.

حذف فقر و برقراری عدالت اجتماعی در کشور ایران با توجه به دستورات صریح دینی و قانونی در مقایسه با سایر کشورها از اهمیت بیشتری برخوردار است، به نحوی که از سال 57 به این سو نهادهای مدنی - رفاهی فراوانی در راستای ایجاد رفاه و توزیع خدمات عمومی به جامعه تأسیس شده است. یک از مهم ترین این نهادها کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشد که با هدف رفع فقر و محرومیت از چهره ی نواحی روستایی کشور برپا گردیده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش کمیته امداد در فقرزدایی از مناطق روستایی شهرستان شیراز انجام گرفته است. نمونه ای 363 نفری از مددجویان تحت پوشش کمیته امداد شیراز، به عنوان نمونه انتخاب گردید، که از طریق پرسشنامه فقرسنجی محقق ساخته بررسی گردیدند. یافته ها حاکی از آن است که پاسخگویان از نظر پارامترهای اقتصادی و اجتماعی هنوز خود را فقیر می دانند و تنها از نظر پارامتر فرهنگی خود را فقیر ندانسته اند. به طوری که بین مؤلفه های اقتصادی دریافت مستمری و متوسط درآمد ماهیانه خانوار با کاهش فقر روستائیان مورد بررسی رابطه معنادار وجود داشته و بقیه روابط در شاخص اقتصادی با کاهش فقر رد شد. همچنین در بررسی روابط بین مؤلفه های اجتماعی و کاهش فقر، هیچ کدام از مؤلفه های اجتماعی با کاهش فقر روستائی ارتباط معناداری نداشتند. در بررسی روابط بین مؤلفه های فرهنگی و کاهش فقر، تنها بین آموزش های کمیته امداد و کاهش فقر رابطه معناداری برقرار بوده و مؤلفه سطح تحصیلات با کاهش فقر ارتباط معناداری نداشت. می توان بیان کرد که کمیته امداد اگرچه تاحدودی توانسته در برخی از شاخص های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زمینه های رشد را در بین روستائیان تحت پوشش فراهم آورد، ولی نتوانسته فقر در بین آنان را به طور محسوسی کاهش داده و یا از بین ببرد.

خیابان های شهری مهم ترین بخش تشکیل دهنده فضاهای عمومی هر شهرند. در بین خیابان های شهری، خیابان هایی همانند روگذر زندیه که به لحاظ موقعیت در بافت های تاریخی واقع شده و محل عبور و مرور مردم شهر و ارتباط دهنده بین بناهای تاریخی-فرهنگی بوده و نیز ارزش اقتصادی زیادی دارند، از اهمیت بیشتری برخوردارند. طرح های شهرسازی اخیر همانند اجرای ناقص طرح پیاده مداری در فضای باز اطراف ارگ و احداث زیرگذر زند باهدف احیای مجموعه کریم خانی اجراشده؛ اما برآیند این اقدامات باعث عدم همبستگی بین بناهای مجموعه و ناکارآمدی طرح پیاده مداری گردیده است. پیاده راه ها بالاترین حد نقش اجتماعی را دارند، به همین دلیل ساماندهی آن ها مستلزم دقت زیادی است و مهم ترین معیار در این فضاها، حضور و سرزندگی شهروندان در آن هاست. هدف اصلی پژوهش تبدیل روگذر زندیه به یک فضای شهری سرزنده به کمک افزایش کیفیات محیطی است. در این پژوهش با توجه به جمعیت نمونه آماریِ مرتبط با روگذر زندیه، طبق جدول کوکران 383 پرسشنامه تکمیل گردیده و با قرار دادن داده ها در نرم افزار SPSS نتایج زیر حاصل گردید که بین عوامل مؤثر بر کیفیت محیط با سرزندگی فضا و نیز بین مدیریت تردد خودرو و ایجاد یک فضای پیاده محور به هم پیوسته با انسجام کالبدی رابطه معنادار وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مدل پیاده سازی راهبردهای توسعه پایدار و تببین نقش حقوق شهروندی با مطالعه موردی شهر شیراز بوده است. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی، از نوع همبستگی بوده و روش گردآوری اطلاعات تحقیق، کتابخانه ای و میدانی بوده است. جامعه آماری تحقیق، اساتید و خبرگان دانشگاهی حوزه مدیریت شهری، برنامه ریزی شهری و حقوق شهروندی و همچنین کارشناسان و مدیران واحدهای مختلف شهرداری شهر شیراز به تعداد 59 نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های تحقیق از پرسشنامه استفاده شده و به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق، از آمار توصیفی و آمار استنباطی و روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smasrt_PLS استفاده گردید. یافته ها و نتایج تحقیق در آزمون نرمال بودن داده های پرسشنامه های تحقیق و متغیرهای مورد مطالعه که از طریق آزمون چولگی و کشیدگی انجام گردید فرض نرمال بودن داده ها را اثبات کرد. البته ناگفته نماند توسعه پایدار شهری در کلان شهری مانند شیراز هنوز با چالش های مختلفی مواجه است و با توجه با اینکه ضریب مسیر مدل برازش شده تحقیق حدود 4/26 درصد بوده، لذا حدود 4/26 درصد از تغییرات متغیر وضعیت پیاده سازی راهبردهای توسعه پایدار شهری تحت تأثیر متغیر آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی است و نتیجه نهایی تحقیق نیز همین بوده که یکی از راهبردهای غلبه بر موانع و چالش های توسعه ی پایدار، وضعیت حقوق شهروندیِ شهروندان است. بنابراین بهبود وضعیت حقوق شهروندی، جزو یکی از شاخص ترین راهبردهای توسعه پایدار است و در صورت لحاظ نمودن حقوق شهروندی در برنامه ریزی های توسعه شهری، می توان مسیر دستیابی به توسعه پایدار را هموار نمود.

امروزه، توسعه کارآفرینی از سازنده ترین راهکار های توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مناطق روستایی به حساب می آید و از آن به عنوان اکسیری برای اشتغال زایی و کاهش فقر یاد می شود. هدف پژوهش حاضر، ارائه راهکار های واشتغال زایی و کارآفرینی در ایران می باشد. این پژوهش که در رسته پژوهش های کاربردی است با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری داده ها، پیمایش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه و روش تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. جامعه آماری با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر از ساکنان روستایی در مناطق مورد مطالعه به صورت تصادفی است. تحلیل داده ها از طریق آزمون های تاپسیس و تحلیل AHP صورت گرفته است و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که از نظر پاسخگویان سه متغیر حمایت گوناگون نهاد های مسئول و متولی بخش کشاورزی، آگاهی درباره نیاز مصرف کنندگان و برداشت به موقع و کاهش تلفات به ترتیب با ضریب اولویت 624/0، 613/0 و 590/0 مهمترین علل گسترش کسب و کار کشاورزی و روستایی و مدل راهبردی اشتغالزایی در محدوده های مورد مطالعه می باشند. از جمله راهکار های پیشنهادی، اصلاح قوانین مالیاتی مرتبط با کارآفرینان، تأسیس صندوق های حمایت از کارآفرینان در بخش کشاورزی، اتخاذ تدابیری جهت کاهش موانع اداری در فرآیندهای کارآفرینی در بخش کشاورزی و ایجاد و تقویت مراکز مشاوره ای می باشد.

با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش بررسی بررسی تاثیر شهرهای خواهر خوانده در توسعه شهری با تاکید بر دیپلماسی شهری و توسعه ملی می باشد. در این راستا ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی به شناسایی عوامل موثر در برقراری روابط خواهرخواندگی بین کلان شهرها و دیپلماسی شهری کلان شهر شیراز پرداخته شد. سپس با استفاده از مصاحبه با خبرگان و بر مبنای روش دلفی، عوامل شناسایی شده نهایی شدند. ﺟﺎﻣﻌ ﻪ آﻣ ﺎری را اساتید دانشگاه، خبرگان، مدیران و مهندسان شهرداری کلان شهر شیراز با سابقه کاری و پژوهشی در زمینه  شهرهای خواهرخوانده، دیپلماسی شهری و توسعه ملی ﺗﺸﮑﯿﻞ می دهند. خبرگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب می شوند. در ادامه پژوهش با استفاده از روش دلفی شامل 4 شاخص اصلی امنیت پایدار، توسعه ی اقتصادی، توسعه ی منابع انسانی، توسعه ی اجتماعی-فرهنگی و 26 زیرشاخص مرتبط با آن نهایی گردید. سپس با استفاده از عوامل شناسایی شده و بر مبنای مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) مدل بومی مرتبط با برقراری روابط خواهر خواندگی بین کلان شهرها و دیپلماسی شهری ارائه می شود. روابط میان عوامل نشان دهنده اثرگذاری برای بهبود و ایجاد زمینه برای بهبود و توسعه شهری کلان شهر شیراز و حضور در مناسبات فرا ملی است.

Purpose- The aim of this study is to upgrade the capabilities in cultural field to direct the communication of villages with urban system to reinforce the sustainable rural development. In this way, the necessary grounds should be provided in the villages so that the population density and variety of activities and sufficient facilities for education and accumulation of wealth, etc. reach a certain level in order that sustainable rural development is formed through recreating the culture of rural areas in villages. Design/methodology/approach- The present study is conducted with applied purposes using the descriptive-analytical method. For data collection, field survey was performed using a questionnaire tool and data analysis method was performed using SPSS software. Statistical population includes 74 villages of the cities of Khoramabad, Kermanshah, Tabriz, Shadgan and Shiraz. Using Cochran formula, sample size was determined 380 households from selected villages and sample selection method is random. Findings- Data analysis was done through factor analysis and cluster analysis tests and the results of this study, based on the factor analysis method with correlation coefficient of over 5% between the research variables, indicates that, three (socio-cultural, economic and environmental) factors explain 73.629% of variance and show the satisfaction of the factors and the field of research. Using hierarchical clustering analysis (WARD) have been estimated as cluster 1: socio-cultural developed, cluster 2: economic developing, and cluster 3: environmental less developed and ANOVA analysis with a significance level of less than 0.05 indicates the existence of significant relationship between clusters in all four components of cultural regeneration and communication between urban and rural, socio-cultural, economic and environmental criteria. Research limitations/implications- One of the problems ahead of this research was the different cultural levels of people of the study area, which was a kind of requirement for certain conditions and behaviors, without which there would be no misunderstanding.one of the most important limitations of this research is the lack of cooperation of relevant organizations to provide studies on cultural changes affecting rural-urban areas. Practical implications- Among the practical solutions, the following can be mentioned: provide patterns and solutions for cultural development and sustainable development based on culture and socio-cultural attachment for regional development projects. Originality/value- This study encompasses many innovations including careful review of cultural relationships with rural-urban communication patterns and the effects of sustainable rural development on both of them.