سلیمان حیدری

سلیمان حیدری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

بررسی نقش اصل 4 ترومن در آموزش و پرورش عشایریِ فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۵ (پیاپی ۱۲۵)

کلیدواژه‌ها: مدارس سیار اصل 4 ترومن آموزش عشایری عشایر فارس گلن گیگن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۰۱
هری ترومن برای تأمین منافع سیاسی و مبارزه با کمونیست ها، سیاست خارجی آمریکا را در قالب 4 اصل ارائه کرد که یکی از اصل های مهم آن ترویج آموزش و پرورش در کشورهای جهان سوم بخصوص ایران بود.ترویج آموزش و پرورش در بین عشایر به عهده دانشگاه بریگم یانگ گذاشته شد و از آنجا که فارس بیشترین جمعیت عشایری را داشت بخش تعلیمات عشایری اصل 4 در شیراز مستقر شد.انتخاب فارس بی دلیل نبود و پژوهش پیش روی نیز درصدد پاسخ به این سئوال اصلی است که چرا فارس به مرکزیت شیراز به عنوان کانون فعالیت های آموزش عشایری اصل 4 انتخاب شد و دولت آمریکا و مجریان محلی چه نقشی در ترویج آموزش و پرورش در بین عشایر این استان داشتند؟یافته های پژوهش حاکی است انتخاب این استان جهت تعلیمات عشایری، هدفمند و با هدایت دولت مرکزی و در راستای یکجانشین کردن عشایر بوده است،زیرا دولت پهلوی دو بار(1307 و 1325 شمسی) با شورش سراسری عشایر این استان مواجه شد و بعد از هر شورش تصمیم گرفت آموزش و پرورش را در راستای یکجانشین کردن عشایر ترویج کند که به دلیل عدم برنامه ریزی و کافی نبودن بودجه توفیق چندانی به دست نیاورد و وقتی کارمندان اصل 4 به شیراز رسیدند با حمایت های مالی و تدارکاتی آمریکا و همکاری محمد بهمن بیگی آموزش و پرورش عشایری عملیاتی شد. در این پژوهش برآنیم تا با روش توصیف همراه با تحلیل و بهره برداری از منابع کتابخانه ای و اسناد، نقش اصل 4 ترومن را در آموزش و پرورش عشایری فارس بررسی کنیم.
۲.

بررسی علل افول تمدن اسلامی از دیدگاه شکیپ ارسلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۱ (پیاپی ۱۲۱)

کلیدواژه‌ها: استبداد شکیب ارسلان انحطاط تمدن اسلامی فساد اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگری
تعداد بازدید : ۲۸۸۹ تعداد دانلود : ۱۹۳۰
چکیده درباره افول تمدن اسلامی تاکنون مقالات و کتب متعددی به رشته تحریر درآمده است و نویسندگان سعی کرده اند بر اساس مبانی فکری و انگاره های ذهنی خویش علل این افول را بررسی کنند.یکی از برجسته ترین این متفکران شکیب ارسلان(1286-1366)بود که بر خلاف جریان های بنیادگرا و غربگرا،گرایش نوگرایی اسلامی داشت و سعی کرد در آثارش به خصوص کتاب«لماذا تأخر المسلمون و لماذا تقدم غیرهم» به این سئوال تاریخی مهم جواب دهد که چرا مسلمانان در عرصه تمدن از غیر مسلمان عقب ماندند.او پس از سفرهای فراوان به کشورهای مختلفی مثل آمریکا،شوروی سابق و اسپانیا راز عقب ماندگی را در دو عامل داخلی و خارجی جستجو کرد که مهمترین عوامل داخلی از نگاه وی جهل،علم ناقص،فساد اخلافی ،ترس و نومیدی و استبداد بود.ارسلان از تأثیرات و نفوذ کشورهای غربی در قالب های سیاسی،اقتصادی و تبشیری و نیز همجواری کشورهای اسلامی با کشورهای استعمارگر به عنوان عوامل خارجی در انحطاط تمدن اسلامی یاد کرده است در این مقاله به روش توصیف همراه با تحلیل و با تکیه بر آثار شکیب ارسلان درصدد پاسخ به علل افول تمدن اسلامی از دیدگاه این دانشمند هستیم. واژگان کلیدی:شکیب ارسلان،انحطاط تمدن اسلامی،استبداد،فساد اخلاقی#,
۳.

نقش اسواران و فرزندان آنان در دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران زمستان ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۱ (پیاپی ۶۹/۵)

کلیدواژه‌ها: کوفه بصره اسواران جنبش های ضد اموی قدریه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان راشدین
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان راشدین اجتماعی
  4. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی اجتماعی
تعداد بازدید : ۲۶۷۶ تعداد دانلود : ۱۳۳۲
بخشی از اسواران به عنوان جنگجویان سواره نظام ویژه ارتش ساسانی در آستانه فتوح به مسلمانان پیوستند و ضمن ادامه فعالیت نظامی و نقش در گسترش فتوحات اسلامی، پس از استقرار در شهرهای تازه تأسیس بصره و کوفه در فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این شهرها سهمی عمده داشتند. آنها پس از روی کار آمدن امویان، ضمن شرکت در جنبش های ضد اموی به فعالیت فکری علیه جریان جبرگرایی که از سوی امویان تبلیغ می شد روی آوردندکه نتیجه آن پیدایش تفکر «قدری» بود. فعالیت های ضد اموی اسواران منجر به تبعید تعدادی از آنان به مرزهای سوریه شدو در آنجا نقش مهمی در تحولات سیاسی و فرهنگی دنیای اسلام بازی کردند.
۴.

نقش فرهنگ ایرانشهری در ساختار دولت اموی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۳ (پیاپی ۹۹)

کلیدواژه‌ها: امویان روم فرهنگ ایرانشهری ساختار دولت سنن قبیله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۶ تعداد دانلود : ۱۱۳۳
ساختار دولت اموی متأثر از چهار فرهنگ، وحیانی، قبیله ای، ایرانشهری و رومی، بوده است. درباره میزان تأثیر هریک از این گونه های فرهنگی، اتفاق نظر وجود ندارد. این مقاله، ضمن درنظر گرفتن دیگر عناصر فرهنگی، تأکیدی ویژه بر تأثیر فرهنگ ایرانشهری در ساختار دولت اموی دارد. برای سهولت بررسی، مقاله به دو بخش ساختار سیاسی و اداری دولت اموی تقسیم می شود. در بخش نخست، ضمن بررسی مؤلفه هایی چون استقرار، مشروعیت، اِعمال و انتقال قدرت، به میزان تأثیر فرهنگ ایرانی در هریک از مراحل مذکور پرداخته می شود و در بخش دوم، با برشماری نهادهای اداری مرتبط با دولت، سهم عنصر ایرانی در پیدایش یا تداوم این نهادها تحلیل می شود
۶.

متدلوژی ویکو در فلسفه تاریخ

نویسنده:
منبع: تاریخ نو تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: فلسفه تاریخ متدلوژی مشیت الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۱ تعداد دانلود : ۱۸۲۲
جیامباتیستا ویکو فیلسوف ایتالیایی عصر روشنگری است که مدت درازی به عنوان یک شخصیت فراموش شده در حوزه فلسفه تاریخ به شمار می آمد. اندیشه های او به طور کامل در کار بزرگش علم جدید بیان شده که نخستین طرح منسجم و منظم برای فلسفه تاریخ را در این کتاب ارائه داده است. در این کتاب شاهد اعتبار بخشیدن به تاریخ، پایه گذاری علوم انسانی، آغاز استفاده از روش و متدلوژی درتاریخ غرب، اعتبار بخشیدن به اسطوره ها و افسانه ها در مطالعه تاریخ، تاثیر نظرات او بر آگوست کنت در نظریه تحولسه ای تاریخ و تاثیر بر فیلسوفان نوکانتی هستیم. روش مطالعه این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای انجام شده و با بررسی توصیفی و تحلیلی، روش و نظریه های ویکو را در حوزه فلسفه تاریخ مورد تحلیل قرار می دهد.
۱۱.

بررسی چگونگی ورود و گسترش تشیع در فارس از آغاز تا پایان حکومت آل اینجو

نویسنده:
منبع: پارسه پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: تشیع فارس آل بویه احمدبن موسی عبدالقیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۱ تعداد دانلود : ۱۳۶۱
اگر چه فارس در نهایت توسط نیروهایی فتح شد که عمدتاً از بصره عازم می شدند و طبیعی بود که تحولات مذهبی این استان متأثر از بصره باشد، با این وجود تا تأسیس شاخه ای از آل بویه در فارس عواملی نظیر حضور کارگزاران شیعی، ارتباط برخی از شیعیان فارس با ائمه، تحرکات قبیله شیعی عبدالقیس در جنوب فارس، مهاجرت رجال عرب شیعی به فارس، عبور امام رضا(ع) از این استان، قیام و شهادت احمد بن موسی در فارس و پراکندگی سادات همراه ایشان زمینه ی ورود تشیع را فراهم کرد به طوری که در آستانه شکل گیری آل بویه تعدادی از ساکنان این استان شیعه شده بودند. پس از تأسیس آل بویه وضعیت مذهب تشیع در فارس متحول شد و با اقداماتی که امیران این سلسله انجام دادند زمینه گسترش تشیع در این استان فراهم گردید، البته پیدایش جسد مطهر احمد بن موسی(ع) در عصر سلغریان و ساختن بقعه بر آن و نیز اقداماتی که مادر شیخ ابواسحاق اینجو در کنار بقعه انجام داد در گسترش تشیع بی تأثیر نبوده است. در این مقاله به روش توصیف همراه با تحلیل و نیز گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و استفاده از منابع تاریخی و رجالی درصدد بررسی چگونگی ورود و گسترش تشیع در فارس هستیم.
۱۲.

پیامدهای جنگ جهانی دوم بر وضعیت بهداشتی و ارائه خدمات درمانی در استان فارس (1320 1324 ه.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال سوم تابستان ۱۳۹۸ شماره . (پیاپی ۸) 47 - 69

کلیدواژه‌ها: فارس کمبود دارو قحطی جنگ جهانی دوم بیماری های عفونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۳۲۲
در تیرماه سال 1320 ه.ش، انگلیس و شوروی به بهانه حضور آلمانی ها در ایران، به خاک کشور تجاوز کردند. اشغال ایران عوارضی متعددی بخصوص در حوزه بهداشت و درمان داشت. استان فارس از این عوارض مصون نماند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی پیامدهای جنگ جهانی دوم بر وضعیت بهداشتی و درمانی مردم استان فارس و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، چه تأثیری در وضعیت بهداشتی و شیوع بیماری های عفونی در استان فارس داشته است؟ به نظر می رسد اشغال ایران و پیامدهای آن در وخیم شدن وضعیت بهداشتی و شیوع برخی از بیماری های عفونی در استان فارس تأثیر داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد پس از اشغال ایران امکانات بهداشتی نایاب شد و مراکز درمانی و دارویی دچار مشکل شدند، تا جایی که در اواخر سال 1321 ه.ش بیماری های عفونی به صورت همه گیر شیوع یافت، تعداد زیادی مبتلا شدند و برخی نیز جان خود را ازدست دادند.
۱۳.

زمینه های وقوع نبرد ساوه و جایگاه آن در تحول ساختار و مناسبات قدرت در قلمرو سلجوقیان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال بیستم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 63 - 97

کلیدواژه‌ها: جنگ ساوه سنجر سلجوقیان عراق مناسبات سلجوقیان بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۱۴۸
در سال 490 ق سَنجَر بن ملکشاه از جانب سلطان بَرکیارُق به امارت خراسان گماشته شد. سنجر در دوره امارتش بر این منطقه (490 – 513 ق)، متناسب با تحولات حاکم بر دربار سلجوقی، در جایگاه مَلِک، مناسباتی با حکومت مرکزی برقرار نمود. به دنبال مرگ سلطان محمد اول در سال 511 ق، سنجر، سلطنت فرزند وی، محمود را به رسمیت نشناخت. پس از دو سال کشاکش میان طرفین، سنجر موفق شد با شکست دادن محمود در نبرد ساوه، به مقام سلطنت دست یابد. نوشتار پیش رو تلاش دارد ضمن واکاوی زمینه های وقوع پیکار ساوه، تأثیر این نبرد بر ساختار و مناسبات قدرت در قلمرو سلجوقیان ایران را به شیوه توصیفی - تحلیلی بررسی کند. یافته ها نشان می دهد، سنجر به پشتوانه قدرت فراوانی که در دوره امارتش بر سرزمین خراسان کسب کرده بود، با استناد به سنت های سیاسی ترکان در زمینه استحقاق عضو ارشد خاندان حاکم، برای تصاحب مقام سلطنت و ناتوانی محمود در اداره امور مملکت، به مصاف وی رفت و توانست با بهره برداری از راهبردهای نظامی نادرست محمود، به پیروزی بزرگی دست یابد. در شرایطی که پیش از وقوع این پیکار، سنجر به عنوان دست نشانده سلاطین بزرگ سلجوقی در ایالت خراسان، مناسباتی با حکومت مرکزی برقرار کرده بود، بعد از جنگ ساوه، درنتیجه تغییر جایگاه م مَلِکی و سلطانی، پایگاه سلطنت به خراسان انتقال یافت و حاکمیت محمود و جانشینانش به عنوان ملک های تحت امر سنجر، در قامت یک دودمان محلی بر بخش های زیادی از قلمرو سابقشان تمدید شد. متناسب با این جابجایی قدرت، مناسبات طرفین نیز شکل متفاوتی به خود گرفت.
۱۴.

بررسی تأثیر شهید ثالث در گسترش فرهنگ شیعی در هندوستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال چهارم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶ 5-31

کلیدواژه‌ها: هند قاضی نورالله شیعه احقاق الحق گورکانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۰۷
قاضی سید نور الله مرعشی شوشتری (شهید ثالث) از علمای شهیر سده دهم و یازدهم هجری در شوشتر زاده شد (956 ق) و پس از بهره گیری از عالمان آن روزگار و پدرش سید شریف الدین، برای کامل کردن تحصیلاتش به مشهد رفت و بر اثر آشوب های عصر شاه اسماعیل دوم، به هند کوچید. او بر اثر تسلطش بر علوم مذهبی و مکاتب فقه اهل تسنن، به بالاترین منصب قضاوت در دوره اکبر شاه گورکانی راه یافت و افزون بر قضاوت و تدریس، به پشتیبانی شماری از شیعیان دربار گورکانیان، آثار مهمی در عرصه فرهنگ شیعی پدید آورد و عصر بیداری شیعیان هند را بنیاد گذارد؛ یعنی به آنان کمک کرد تا جایگاه برجسته خود را در سنت اسلامی نمایان کنند و سرانجام بر اثر همین کوشش ها به ویژه نوشتن احقاق الحق ، به شهادت رسید. این نوشتار با توجه به کوشش های علمی، فرهنگی و اداری قاضی نورالله در هند، به تبیین جایگاه او در پیش برد روند رشد فرهنگ شیعی و نگاه بانی آن می پردازد.
۱۵.

بررسی نقش هیئت عملیات اقتصادی آمریکا در کشاورزیِ استان فارس (1330-1336ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 255 - 272

کلیدواژه‌ها: فارس یوتا ترویج کشاورزی مزارع نمونه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۳۳
یک سال بعد از امضای مقاوله نامه همکاریِ ایران و آمریکا، در خصوص عمران و توسعه روستایی، کارشناسان کشاورزی دانشکده کشاورزی یوتا راهی استان فارس و هشت استان دیگر شدند، تا بتوانند کمک های فنی خود را در اختیار کشاورزان، زمینداران و کارکنان ادارات کشاورزی قرار دهند. کارشناسان، در دوم آبان ماه 1330 در شیراز مستقر شدند و در طول شش سال فعالیت، کمک های فنی خود را در زمینه ترویج و آموزش کشاورزی، تربیت مروج، مکانیزه شدن کشاورزی و دفع آفات نباتی ارائه دادند. این پژوهش درصدد است به یک سئوال اساسی پاسخ دهد: هیئت عملیات اقتصادی آمریکا چه نقشی در تحول کشاورزی استان فارس داشت؟ یافته های پژوهش حاکی است تا قبل از حضور آمریکایی ها در فارس، کشاورزی به صورت سنتی بوده است و پس از حضور کارشناسان کشاورزی یوتا و ایجاد مزارع نمونه و آموزش عملی و تئوری، زمینه مکانیزه شدن کشاورزی و گام نهادن در کشاورزی نوین به صورت تدریجی فراهم شد، به طوری که تولید در واحد سطح افزایش یافت و کشاورزان در سه مرحله کاشت، داشت و برداشت، به تدریج از ابزارهای نوین و ماشین آلات کشاورزی مثل تراکتور و کمباین استفاده کردند. روش پژوهش توصیفی  تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و مبتنی بر اسناد موجود در دانشگاه یوتا و سازمان اسناد و کتابخانه ملی  ایران است.
۱۶.

انتقال قوانین مالیاتی عصر ساسانی به جهان اسلام در قرون نخستین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ ۲۸-۵

کلیدواژه‌ها: اعراب مسلمان تشکیلات مالی خراج ساسانیان مالیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۵
کشته شدن یزدگرد، آخرین شاه ساسانی در سال 31، در شمال شرق ایران توسط آسیابانی گمنام یکی از رویدادهای مهم تاریخ ایران محسوب می شود. با قتل این پادشاه به حیات سیاسی ساسانی خاتمه داده شد و ایران از نظر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، دچار تغییر و تحول شد. به رغم پایان حکومت ساسانی، عناصر تمدنی آن حکومت از جمله قوانین مالیاتی که سابقه دیرینه ای داشت به دوره اسلامی انتقال یافت. درباره شیوه انتقال و چگونگی تأثیرگذاری این قوانین تاکنون پژوهشی مستقل صورت نگرفته است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای درصدد است تا به این سؤال پاسخ دهد که قوانین مالیاتی ساسانی در چه بسترهایی انتقال یافته و در حوزه مالیاتی چه تأثیری بر قرون نخستین اسلامی گذاشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که قوانین مالیاتی ساسانی از جمله مقاسمه، عشور، مساحی و جزیه در قرون نخستین اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و در بسترهای مالی، جغرافیایی و فرهنگی انتقال یافته است.
۱۷.

گونه شناسی تحلیلی تفریحات سلطنتی سلجوقیان ایران (431 – 590 ق/1040 – 1194 م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 65 - 82

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان ایران شکار ش‍طرن‍ج تیراندازی چوگان تفریحات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۲۱۱
سلجوقیان به عنوان بنیانگذارانِ یکی از دیرپاترین و تأثیرگذارترین دودمان های تاریخ میانه ایران، تا قبل از دستیابی به قدرت، در قامت جنگاوران قبیله ای، تحت سیطره حکومت های غالباً ترک تبار بودند. آنان در این دوره نه تنها با برخی از گونه های تفریحی که نزد ترکان مرسوم بود، آشنایی داشتند، بلکه متناسب با نوع این تفریحات و وضعیت خود، برخی از این سرگرمی ها را نیز انجام می دادند. قدرت یابی این قوم در ایران، شرایط مناسبی را برای بهره مندی آنان از مزیت های قدرت همچون کامرانی و خوشگذرانی فراهم کرد. پژوهش پیش رو تلاش دارد، با استفاده از روش تاریخی، به شناسایی و تحلیل تفریحات سلطنتی این عصر بپردازد. دستاوردهای تحقیق نشان می دهد سران سلجوقی و سایر وابستگان به دربار این حکومت، با اتکا به سه مؤلفه قدرت، ثروت و فرهنگ غنی ایرانی اسلامی، به تلفیق گونه های تفریحی سابق با تفریحات رایج در ایران پرداختند و از تمام ظرفیت های تفریحاتی همچون شکار، طنزپردازی، سیر و سیاحت، اسب دوانی، چوگان و شطرنج به منظور نشاط افزایی و شادی آفرینی بهره بردند. میزان استقبال آنان از این تفریحات تحت تأثیر مؤلفه هایی مانند علایق شخصی، ثبات یا ناپایداری دوره حکمرانی، ماهیت گونه های تفریحی و مطابقت یا مغایرت این گونه ها با عرف جامعه و احکام اسلام بود. 
۱۸.

تحلیلی بر کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات عصر سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 343 - 369
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۱
سلاطین سلجوقی به فراخور روحیه اشرافی گری معمول زمانه و نیاز فطری انسان به تفریح، از سرگرمی های متنوعی همچون شکار، چوگان و شطرنج برای گذراندن اوقات فراغت خویش استفاده می کردند. این تفریحات صرفاً دارای ماهیت نشاط بخشی نبودند، بلکه برخی از آن ها متأثر از ساختار سیاسی پیچیده و بحران آفرین عصر سلجوقی که دارای مشخصه هایی مانند چندگانگی و پراکندگی مراکز قدرت، رقابت های زنجیروار مدعیان سلطنت و کشمکش های نظامیان و دیوانیان بود، دارای ماهیت سیاسی–نظامی نیز بودند. پژوهش حاضر تلاش دارد با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، کارکردهای سیاسی–نظامی تفریحات مرسوم عصر سلجوقی را به روش توصیفی–تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. یافته ها بیانگر این است که اکثر گونه های تفریحی دوره سلجوقی دارای کارکردهای متنوع سیاسی–نظامی بوده اند. این کارکردها باتوجه به پیامدهایی که به همراه داشتند، از دو جهت مثبت و منفی قابل بررسی هستند. کارکردهای مثبت شامل افزایش توان رزمی سپاه، مشروعیت بخشی به سلاطین، حفظ و ارتقای جایگاه کارگزاران حکومتی، تبرئه مغضوبان و نقش آفرینی در بهبود مناسبات نهاد سلطنت با زیردستان خویش بودند. نقش آفرینی در زمینه عزل و نصب سلاطین و حاکمان محلی و برکناری یا قتل کارگزاران حکومتی نیز دو کارکرد سیاسی منفی این تفریحات محسوب می شدند.
۱۹.

واژه بست در گویش کُندازینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 149 - 183

کلیدواژه‌ها: زبان های ایرانی گویش واژه بست واژه وند کنایی کندازی کندازینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۴
هدف از نگارش این مقاله بررسی و توصیف واژه بست های گویش کُندازینی است. کُندازی روستایی است کوهستانی و کهن که در دهستان اَبرَج و در بخش دُرودزَن شهرستان مرودشت قرار دارد. گویش کندازینی یکی از گویش های بازمانده از زبان فارسی میانه و گویشی از شاخه غربی-جنوبی زبان های ایرانی نو است که با گویش های دشتکی، امامزاده اسماعیلی، کوهمَره ای/ کُهمَره ای، اردکانی، خلاءری، قَلاتی، لارستانی، دَوانی و دشتی و پاره ای دیگر از گویش هایی شباهت و همانندی هایی دارد که دارای ساخت کنایی هستند. در این پژوهش، نخست هفت آزمون از آزمون های زوئیکی و پولوم (1983) که شقاقی (1374) برای بررسی و طبقه بندی تکواژهای وابسته در زبان فارسی اقتباس کرده است، در گویش کندازینی به کار گرفته می شوند. سپس انواع واژه بست در گویش کندازینی مشخص و هر واژه بست در چند جمله نمونه، آورده می شود. همچنین، هر جمله، جداگانه آوانگاری و تحلیل و در صورت نیاز، توضیحاتی برای تغییرات و دگرگونی آوایی و دیگر فرایندهای واژ-واجی در سطح واژه و جمله ارائه می شود. شیوه پژوهش در بررسی و مطالعه این گویش، میدانی و کتابخانه ای است. بر اساس مطالعه صورت گرفته، واژه بست های این گویش عبارتند از ضمیرهای پیوسته شخصی، فعل های پی بستی، نشانه مفعولی صریح، نشانه معرفه، نشانه نکره، نشانه اضافه، نشانه متمم ساز، نشانه هم پایگی، صورت مخفف قید افزایشی هم، نشانه تأکیدی. ضمیرهای پیوسته واژه بست های فاعلی نقش مطابقه را در جمله ایفا می کنند. داده های زبانی این گویش می تواند پرتویی بر دانش ایران شناسی، شناخت و مطالعه زبان های ایرانی و پژوهش های رده شناسی باشد. در این پژوهش، 16 نفر گویشور مرد و 4 گویشور زن در گروه های سنی 30 تا 80 ساله از افراد بی سواد، کم سواد و باسواد در گردآوری پیکره زبانی همکاری داشته اند. 
۲۰.

طرح های آبیاری و آبرسانی ساسانیان درمیان رودان و تأثیر آن در قرون نخستین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 93 - 113

کلیدواژه‌ها: میان رودان نهرهای صناعی آبیاری کشاورزی شهرسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۴
سرزمین میان رودان با توجه به جریان دو رود بزرگ دجله و فرات از دیرباز محل استقرار و شکل گیری تمدن های بزرگ و باشکوه بوده است. پادشاهان ساسانی نیز که میراث دار این تمدن ها بودند عراق را مرکز حکومت خویش قرار دادند و آن را «دل ایرانشهر» نامیدند. آنان به نقش حیاتی این دو رود در آبادانی و شکوفایی اقتصادی این سرزمین کاملاً واقف بودند بنابراین با اجرای طرح های آبیاری بزرگ و گسترده راه آبادانی را به سرعت طی کرده و میان رودان را به منتهای آبادانی خود رساندند. با سقوط ساسانیان و تسلط اعراب مسلمان، نظام دیوانی و آبیاری عراق به صلاحدید خلیفه دوم تغییری نیافت و این میراث به عصر اسلامی انتقال یافت و باعث رشد و شکوفایی تمدنی در قرون نخستین اسلامی گردید. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی درصدد بررسی این مسئله است که طرح های آبیاری و آبرسانی ساسانیان در عمران و آبادانی میان رودان در دوران اسلامی چه تأثیری داشته است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که طرح های آبرسانی ساسانی در دوران اسلامی ادامه یافت و خلفا سعی کردند با ایجاد نهرهای صناعی جدید این شبکه را گسترش دهند و همین موضوع نه تنها باعث سود سرشار مالیات در منطقه سواد شد، بلکه زمینه تآسیس شهرهای بزرگی مثل بصره، کوفه، بغداد، سامراء را فراهم کرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان