نرجس امینی

مناسب بودن استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش موضوع پژوهش های بسیاری بوده است، اما همیشه چالش هایی بر سر راه کاربران فاوا و به ویژه دبیران وجود دارد که مانع از پذیرش و کاربرد فاوا در برنامه درسی آنان می شود. بنابراین، هدف اصلی این مقاله بررسی این نوع چالش ها از دید دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان براساس مدل موانع کاربرد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) است. در این مدل، موانع به چهار دسته سازمانی، مدیریتی، آموزشی، و مالی-تجهیزاتی تقسیم شده است. در پژوهش کیفی حاضر، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی یافته ها، دیدگاه های دبیران در مورد موانع کاربرد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با 5 سؤال باز استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را همه دبیران مدارس متوسطه دخترانه و پسرانه شهر اصفهان در سال تحصیلی 87-88 تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 110 نفرشان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از محاسبه میانگین و فراوانی و تحلیل محتوی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشتر دبیران، مهمترین مانع کاربرد فاوا را مربوط به دسته آموزشی دانسته اند. آنان عدم آموزش صحیح برای استفاده از فاوا در کلاس های ضمن خدمت را از چالش های مهم کاربرد فاوا در تدریس بیان کرده اند. عدم مدیریت صحیح برای اجرای برنامه های تلفیق فاوا در برنامه درسی، عدم حمایت سازمانی، و عدم وجود امکانات مالی و تجهیزات در مدارس، به ترتیب از دیگر موانع کاربرد فاوا بوده اند.

این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه ای عوامل انگیزشی و نگرشی مؤثر در کاربرد فن آوری، توسط دبیران مقطع متوسطه شهر یزد انجام شد. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی بوده است. جامعه آماری، شامل کلیه دبیران دبیرستان های متوسطه به تعداد 3585 نفر بود. نمونه آماری پژوهش را 454 نفر از دبیران مدارس متوسطه که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند، تشکیل می دادند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسش نامه استاندارد سنجش میزان کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات ون براک (2001)، پرسش نامه استاندارد سنجش نگرش نسبت به کامپیوتر ون براک و ژئومن (2003) و پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری MSLQ بود. تحلیل داده ها از طریق آمار استنباطی و تکنیک آماری مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر تأییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گردید. نتایج نشان داد که رابطه نگرش و انگیزش و مؤلفه های آنها با کاربرد فاوا معنادار و مثبت بوده است. به عبارت دیگر، نگرش و انگیزش و مؤلفه های آنها بر کاربرد فاوا تأثیر دارد.

اهداف: توجه به تفاوت های فردی و سبک های یادگیری گوناگون در فراگیران، برای اثربخش ترشدن یادگیری ضروری است. اگر سبک تدریس به کارگرفته شده کاملاً مطابق با سبک ترجیحی دانشجویان باشد، عملکرد یادگیری بهبود می یابد. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان تطبیق سبک های یادگیری دانشجویان با فناوری و رسانه های آموزشی مورد استفاده اساتید در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی در سال تحصیلی 94-1393، 90 نفر از دانشجویان رشته پزشکی و دندان پزشکی دانشگاه اصفهان به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته بررسی سبک های یادگیری و فناوری های مورد استفاده اساتید بود. داده ها با کمک نرم افزار SPSS 22 و با استفاده از آزمون T هتلینگ و ضرایب توافق سامرز، کندال و گاما مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: سبک دیداری بیشترین و سبک شنیداری کمترین سبک دارای ارجحیت از دیدگاه دانشجویان بودند. اساتید در تدریس خود از ترکیبی از فناوری ها استفاده می کردند و بیشترین فناوری مورد استفاده اساتید از نوع رسانه های دیداری و کمترین رسانه مورد استفاده اساتید رسانه جنبشی/حرکتی بود. میزان همخوانی سبک های خواندنی/نوشتنی، شنیداری و جنبشی/حرکتی دانشجویان با فناوری های انتخاب شده توسط اساتید معنی دار نبود (05/0p>)، اما تطابق سبک دیداری دانشجویان با فناوری های دیداری انتخاب شده توسط اساتید معنی دار بود (05/0p<).

تدریس خصوصی و به کارگیری دبیران خبره و باتجربه برای فرزندان، توسط والدین، جهت ارتقای سطح کیفی یادگیری دانش آموزان، رشد روزافزونی داشته است به گونه ای که گاهی، به طور غیرمستقیم، منجر به پایین آمدن تعهد حرفه ای دبیران و کاهش کیفیت تدریس آن ها در مدارس شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان کاربست نشانگرهای تدریس اثربخش در درس ریاضی دبیرستان های تیزهوشان و دولتی شهر اصفهان از منظر دانش آموزان بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی دوره دبیرستان بود که با روش نمونه گیری هدفمند، مدارس دخترانه و پسرانه شاخص از بین نواحی اصفهان برگزیده شده و از آن ها تعداد 180 نفر دانش آموز به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها یک پرسش نامه 9 مؤلفه ای و 49 گویه ای (پرسش نامه ارزیابی درس، 2008) و دو پرسش بازپاسخ بود. نتایج نشان داد که دانش آموزان مدارس تیزهوشان و دولتی میزان به کارگیری نشانگرهای تدریس اثربخش توسط دبیران ریاضی خود را در حد کمتر از متوسط برآورد نموده اند. برای همه دانش آموزان صرف نظر از جنسیت و نوع مدرسه اعم از تیزهوشان و دولتی بهترین ویژگی تدریس اثربخش ریاضی، مؤلفه «تضارب افکار» بوده است. در پایان، جهت بهبود کیفیت آموزش ریاضی، بر اساس نتایج پژوهش پیشنهادهایی کاربردی به مسئولان ارائه شده است؛ از جمله گسترش علوم بین رشته ای جدید «آموزش ریاضی»  با پژوهش های مورد نیاز آن در زمینه های تربیتی و تلفیق متناسب علوم تربیتی با دانش ریاضی ست. در این رابطه ایجاد ارتباط نزدیک و همکاری میان دانشکده های علوم تربیتی و ریاضی می تواند مفید باشد.  

نظریه فن هیلی یک مدل یادگیری است که انواع متفاوت تفکر را که دانش آموزان هنگام روبه رو شدن با اشکال هندسی تجربه می کنند عرضه کرده و از مرحله برخورد بصری با شکل هندسی تا درک صوری اثبات هندسی را شامل می شود. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر روش های نوین آموزش هندسه بر مبنای نظریه فن هیلی بر نگرش دانش آموزان دبیرستانی بود. نمونه آماری این پژوهش را یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در یک دبیرستان دیگر به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در دبیرستان دیگر به عنوان گروه کنترل تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای اطمینان از معادل بودن گروه ها و همگن کردن کلاس ها، از نمرات ریاضی یک و نمرات خام هوش به عنوان متغیرهای همگام در آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش عبارت اند از: آزمون رِیون برای سنجش هوش، نمرات ریاضی یک، طرح درس تدوین شده بر مبنای نظریه فن هیلی، و پس آزمون تشریحی هندسه بود. نتایج پژوهش نشان داد که تدریس بر مبنای نظریه فن هیلی بر نگرش فراگیران، تأثیر مثبت دارد. گروه ها قبل از اعمال متغیر مستقل، همسان بودند و تفاوت معنی داری بین آن ها از نظر هوش و توانائی ریاضی وجود نداشت. اما بعد از طی دوره آزمایش، بین نمرات هندسه آن ها تفاوت معنی دار دیده شد که می توان آن را به روش آموزش مربوط دانست. در پایان، بر اساس یافته های پژوهش از آنجای که آموزش مبتنی بر نظریه فن هیلی باعث نگرش مثبت فراگیران در یادگیری درس هندسه می شود، استفاده از این روش به دبیران هندسه دبیرستان ها پیشنهاد می شود.

نظریه ون هیلی یک مدل یادگیری است که برای شکل گیری و توسعه ی درک و فهم هندسه ایجاد شده است و با در نظر گرفتن گام هایی در زمینه ی رشد مفاهیم هندسه در فراگیران امکان یادگیری را افزایش می دهد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر روش های نوین آموزش هندسه بر مبنای نظریه ی ون هیلی بر انگیزش دانش آموزان دبیرستانی بود. بدین منظور یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در یک دبیرستان دیگر به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس دوم ریاضی و یک کلاس دوم تجربی در دبیرستان دیگر به عنوان گروه کنترل به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای اطمینان از معادل بودن گروهها و همگن کردن کلاس ها، از نمره های ریاضی یک و نمره های خام هوش به عنوان متغیر های همگام در آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. ابزار های مورد استفاده در این پژوهش، آزمون ریون برای سنجش هوش، نمره های ریاضی یک، طرح درس تدوین شده بر مبنای نظریه ی ون هیلی، و پس آزمون تشریحی هندسه بود. یافته های پژوهش نشان می دهد که تدریس بر مبنای نظریه ی ون هیلی بر انگیزش فراگیران، تأثیر مثبت دارد. گروهها قبل از اعمال متغیر مستقل، همسان بودند و تفاوت معنی داری بین آنها از نظر هوش و توانایی ریاضی وجود نداشت. اما بعد از طی دوره ی آزمایش، بین نمره های هندسه ی آنها تفاوت معنی دار دیده شد که می توان آن را به نوع تدریس مربوط دانست. در پایان بر اساس یافته های پژوهش از آنجا که آموزش مبتنی بر نظریه ی ون هیلی موجب افزایش انگیزه ی فراگیران در تحصیل و فعال نگه داشتن آنها هنگام تدریس و تمرکز بیشتر آنها بر روی مطالب می شود، استفاده از این روش به دبیران هندسه دبیرستان ها توصیه می شود