یونس نوربخش

یونس نوربخش

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران، رئیس کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه
پست الکترونیکی: ynourbakhsh@ut.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۱ مورد از کل ۳۱ مورد.
۲۱.

بررسی ارتباط بین دینداری و سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه ای شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دینداری بعد شناختی سلامت اجتماعی بعد پیامدی بعد مناسکی بعد تجربی بعد اعتقادی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت
تعداد بازدید : ۱۵۹۷ تعداد دانلود : ۱۲۳۷
هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین دینداری در ابعاد مختلف و سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه ای شهر کرمانشاه می باشد. این پژوهش بر اساس نظریه های سلامت اجتماعی کییز، دینداری گلاک و استارک و نظریه های ارتباط بین دین و ابعاد سلامت اجتماعی دورکیم، یینگر و دیویس، با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش، ابزار پرسشنامه و استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS ، به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی می باشد که آیا بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت اجتماعی جوانان ساکن در مناطق حاشیه ای ارتباط وجود دارد؟ جامعه آماری پژوهش جوانان 15 تا 29 سال مناطق حاشیه ای شهر کرمانشاه می باشد که تعداد 384 نفر از آنها با استفاده از فورمول کوکران به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین دینداری و ابعاد آن یعنی پیامدی، مناسکی، اعتقادی، تجربی و شناختی با میزان سلامت اجتماعی جوانان ارتباط مثبت و مستقیم و معنادار وجود دارد. بنابراین تمامی فرضیه های پژوهش تأیید می شوند. نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری ( AMOS ) نیز نشان دادند که در کل اثر متغیر مستقل دینداری بر سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه نشین شهر کرمانشاه به میزان  54/0 می باشد.
۲۲.

روایت پژوهی تجارب زیسته ی دینی دانشجویان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: دین تجربه زیسته ی دینی روایت پژوهی پدیدارشناسی دین از نظرگاه مومنان

تعداد بازدید : ۱۰۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۲۷
میان صورت بندی آرمانی هر دین و حضور عینی آن در میان مومنان و جامعه همیشه فاصله وجود داشته است. متولیان و مبلغان و نهادهای رسمی ادیان، رسالت خود را کاستن این فاصله و تقریب مومنان به تصویر آرمانی دین و سلوک ذیل آن معرفی می کنند. صرف نظر از مناقشات کلامی بر روی امکان های متصور برای دینداری یا هر نسبت دیگری که می توان میان دین و فرد در نظر گرفت، مطالعه ی دین از نظرگاه مومنان و شیوه هایی که پای دین به زندگی ایشان باز شده و حیات آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، در شناسایی و آسیب شناسی مکانیزم ها و عوامل جامعه پذیری دینی یا دین گریزی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از داده های حاصل از مصاحبه های عمیق با 19 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران و شریف، تجارب زیسته ی دینی ایشان موردبررسی قرار گیرد. به منظور دستیابی به دیدگاه های افراد، از روش های روایت پژوهی و پدیدارشناسی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن اند که در میان دانشجویان موردمطالعه، چهار نوع کلی از ارتباط افراد با دین را می توان تشخیص داد. این روابط، ذیل چهار عنوان کلی منکران و لاادری ها و معترفان و کل گرایان مقید صورت بندی شده اند. افراد در هر کدام از این دسته ها، بسته به زمینه ی شکل گیری تجاربشان، استراتژی های متفاوتی را برای سامان دادن به زندگی عملی خویش اتخاذ می کنند. در نهایت، استراتژی های مختلف افراد ذیل عناوین «کناره گیری و خودآیینی» و «بی اعتنایی و التزام گزینشی» و «تحکیم و تقویت» و «خودآیینی مسئولیت گریز» و «بازتعریف دین در چارچوب عرف» و «بازتعریف دین در چارچوب تامین آرامش» صورت بندی و معرفی شده اند.
۲۳.

بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه نشین شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سلامت اجتماعی حمایت اجتماعی متغیرهای زمینه ای جوانان مناطق حاشیه نشین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۶۲
محققان بسیاری در زمینه ی سلامت روانی مطالعه و پژوهش انجام داده اند، اما ارزیابی سلامت اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سلامت اجتماعی ارزیابی شخص از نحوه ی عملکردش در اجتماع و نوع نگرش نسبت به دیگر افراد جامعه است و بدون شک شیوه ی برخورد با مسائل مربوز به خود و نوع نگرش او به سایر گروه های  اجتماعی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.  با توجه به اهمیت بحث از سلامت اجتماعی، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش، ابزار پرسشنامه و استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS، به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی می باشد که آیا بین ابعاد مختلف حمایت اجتماعی و متغیرهای زمینه ای با سلامت اجتماعی جوانان ساکن در مناطق حاشیه نشین ارتباط وجود دارد؟ جامعه آماری پژوهش حاضر جوانان 15 تا 29 سال مناطق حاشیه ای شهر کرمانشاه می باشد که تعداد 384 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین حمایت عاطفی (26/0)، حمایت ابزاری (41/0)، حمایت اطلاعاتی (31/0)، حمایت ارزیابانه (22/0)، جنس (مردان بیشتر از زنان) و درآمد (33/0) و میزان سلامت اجتماعی جوانان ارتباط مثبت و مستقیم و معنادار وجود دارد. اما بین متغیر سن و سلامت اجتماعی ارتباط معناداری مشاهده نشد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد که 29/0 درصد از کل تغییرات میزان سلامت اجتماعی در بین جوانان ساکن در مناطق حاشیه ای وابسته به 4 بعد حمایت اجتماعی می باشد
۲۴.

دین داری و الگوی تربیتی خانواده (بررسی تاثیرات خانواده بر رفتار دینی نوجوانان در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده نوجوانان دینداری الگویسه گانه به امرایند اقتدار استبدادی اقتدار آزادگذاری اقتدار منطقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۸۳
نحوه تعامل والدین با فرزندان می تواند بر رفتار فرزندان و شکل گیری شخصیت آنان تأثیر گذار باشد، با چنین پیش فرضی می توان گفت نظام تربیتی خانواده بر گرایشدینی فرزندان نیز نقش تعیین کننده ای خواهد داشت، فرضیه اصلی این است که بین سه الگوی"اقتدار استبدای"، "آزادگذاری" و "الگوی اقتدار منطقی" مورد نظر دیانا به امرایند (1973)، با میزان دین داری نوجوانان رابطه معنی داری وجود داشته باشداین تحقیق از دو روش مطالعه اسنادی و میدانی (پیمایشی) سود برده شده است. میزان پایایی پرسش ها با احتساب آلفای کرونباخ تعیین شده اند، به منظور تکمیل مدل سه گانه تربیتی به امرایند، الگوی چهارمی نیز تحت عنوان "الگوی پذیری)" والدین به آن افزوده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه مدارس دولتی شهر تهران است حجم جامعه آماری حدود 325400 دانش آموز بر آورد شد است. اما بر برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران صورت گرفته است حجم نمونه آماری با توجه به بالاترین سطح اعتماد و کمترین میزان خطا تعداد 384 نفر به دست آمد. حهت انتخاب نمونه ها از نمونه گیری چندمرحله ای (خوشه ای، مطبق و تصادفی) استفاده شده است و اطلاعات به دست آمده با روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، نتایج نشان می دهد که بین الگوهای عملگرایانه و اقتدار منطقی با دینداری جوانان رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. و بین الگوی آزادگذاری با دینداری جوانان رابطه معنادار اما معکوسمشاهده استو در نهایت بین الگوی استبدادی با دینداری جوانان رابطه معناداری مشاهده نشده است.
۲۵.

رابطة متغیر های دانشگاهی و نگرش دانشجویان به دین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نگرش به دین رشتة تحصیلی دینداری دانشجویان متغیر های دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۷۶۷
هدف این مقاله سنجش رابطة میان تعدادی از متغیرهای دانشگاهی و نگرش دانشجویان به دین است. این پژوهش تلاش کرده تا به این پرسش پاسخ گوید که آیا رابطة معناداری میان پاره ای از متغیرهای زمینه ای دانشگاهی و نگرش دانشجویان به دین وجود دارد؟ تعاریف متعددی برای نگرش هست اما در اغلب آن ها نگرش دارای اجزای شناخت، عاطفه و رفتار معرفی شده است. بر همین اساس نگرش به دین در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری سنجیده شده است. از میان متغیرهای زمینه ای دانشگاهی نیز به نوع دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، رشتة تحصیلی و تعداد ترم های حضور در دانشگاه توجه شده است. این پژوهش به شیوة پیمایشی با جامعة آماری 2555 نفره از دانشجویان سراسر کشور انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد میان نوع دانشگاه و نوع سکونت در زمان تحصیل و همة ابعاد نگرش به دین رابطة معنادار وجود دارد. در مقابل، رابطة معناداری میان نگرش به دین و رشتة تحصیلی وجود ندارد. اما میان بعد رفتاری نگرش به دین و رشتة تحصیلی رابطه وجود دارد. نمرة بعد رفتاری نگرش به دین در میان دانشجویان علوم انسانی بالاتر از سایر رشته هاست. بدین ترتیب، نتایج تصور رایج در فضای سیاسی کشور را رد می کند مبنی بر اینکه دانشجویان رشته های علوم انسانی نسبت به سایر رشته ها نگرش نامطلوب تری به دین دارند و تحصیل در علوم انسانی به سکولار شدن دانشجویان می انجامد. یافته ها همچنین نشان می دهد که هرچند میان ترم های حضور در دانشگاه و نگرش به دین رابطه وجود دارد، این رابطه عموماً بسیار ضعیف است. از این رو، نمی توان دانشگاه در ایران را نهادی در مسیر کاهش نگرش دانشجویان به دین تفسیر کرد.
۲۶.

نقد و بررسی آرای محمد عابدالجابری درباره چالش های تفکر و دانش اجتماعی بومی در جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام سنت تفکر اجتماعی بومی شدن جابری عقل عربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۰۱
تفکر اجتماعی متفکران مسلمان در دو سده اخیر عمدتاً برای پاسخگویی به نیازهای مسلمانان در عصر جدید به وجود آمده است. پیدایش علوم جدید و تحولات صنعتی در جوامع غربی و ظهور استعمار ازیک سو و از طرف دیگر نفوذ آرا و افکار مدرنیته در میان متفکران جوامع اسلامی، الگوبرداری یک سویه از تمدن غربی را در اندیشه و بیان برخی از آنان به همراه داشت. از طرف دیگر، متفکران مسلمانی بودند که می خواستند علل عقب ماندگی مسلمانان را کشف کنند و براساس آن سربلندی آغازین را به مسلمانان بازگردانند. آنها در تلاش بودند تا با ایده بازگشت به اسلام و گاه با وام گیری بسیاری از مفاهیم مدرن غربی نظیر فردگرایی، آزادی، برابری، شورا و دموکراسی و امتزاج آنها با اسلام بتوانند با ارائه قرائتی جدید از اسلام و بازسازی آن، پاسخی مناسب به مسائل پیش روی جامعه اسلامی بدهند یا در سطحی بالاتر دانش اجتماعی مناسب را تولید کنند. تفکر پیشرفت و سکولاریزم دو مسئله مهم آنها بود که تحقق آنها در خاورمیانه در چالش با دین و سنت های اجتماعی بود. در این مقاله با بررسی آرای محمد عابدالجابری در سه سطح موضوع، روش و نظریه با تأکید بر مفهوم عقل عربی ایده ایجاد تفکر اجتماعی مستقل و بومی را مورد بررسی قرار دادیم. در سطح موضوع مسئله، به مقولات آسیب شناختی بومی و پدیده ها و مفاهیم مورد توجه وی پرداختیم. و در سطح روش و نظریهْ محیط رشد و آموزش نظری، نظریات و متفکران مؤثر در اندیشه، و چارچوب های نظری مورد استفاده این متفکر را بررسی کردیم.
۲۷.

تأثیر انواع رسانه بر دینداری دانشجویان دانشگاه های سراسر کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانواده اینترنت دانشجویان دینداری رسانه ها نهاد آموزش

تعداد بازدید : ۱۴۵۸ تعداد دانلود : ۱۱۲۵
هدف:هدف این پژوهش سنجش تأثیر رسانه بر نگرش به دین و انواع دینداری بوده است. تصور می شود تغییر نگرش به دین، به دنبال تغییراتی که حضور رسانه های جهانی و محلی به آن دامن می زنند، در کوتاه مدت و درازمدت منجر به تغییراتی در انواع دینداری دانشجویان در جامعة معاصر ایران خواهد شد. اما با وجود رشد فزایندة فرایند رسانه ای شدن در جامعة ایران، هنوز عوامل مختلف دیگر نیز بر نگرش به دین و انواع دینداری نقش قابل توجه و غیر قابل اغماضی دارند. لذا به نقش متغیر های دیگر و فرایندی که در آن رسانه ها به شکل گیری انواع دینداری کمک می رسانند نیز توجه شده است. روش:در این پژوهش در بخش مطالعه اکتشافی، انواع دینداری موجود در میان دانشجویان، شناسایی و عوامل مؤثر بر دینداری دانشجویان مشخص شده اند. سپس از طریق روش تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیر مستقیم مجموعه عوامل مؤثر بر انواع دینداری مشخص شده است. یافته ها و نتیجه گیری:هر چند انواع رسانه ها بر انواع دینداری اثرگذارند، اما عوامل اثرگذارتری از رسانه ها از جمله نهاد آموزش و خانواده وجود دارند که شکل گیری انواع دینداری دانشجویان را تبیین می کنند.
۲۸.

جهانی شدن و چالش های دینی و ملی حاصل از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۱
بدون تردید واژه جهانی شدن از رایج ترین اصطلاحات قرن ما است. جهانی شدن به عنوان یک فرامفهوم، بسیاری از مفاهیم دیگر را به بازخوانی فراخوانده و در راستای بازساری آنها برآمده است. در عرصة دین نیز جهانی شدن سؤالات متعدد جدیدی را ایجاد کرده ورویکردهای متفاوتی را برانگیخته است. هم زمان با جهانی شدن و توسعة ارتباطات بین فرهنگی و میان دینی، ما شاهد رشد حرکت های ناسیونالیستی ـ قومی و مذهبی همگام با افزایش نزاع های خشونت بار و جنگ های شهری هستیم. این تحولات جدید سیاسی و اجتماعی، تحولات دیگری را در عرصة بین الملل ایجاد کرده است و درنتیجه سؤال اساسی این است که آیا جهانی شدن و بازگشت مجدد دین به عرصه های سیاسی و اجتماعی و بین المللی، چالش های جدیدی را ایجاد کرده است؟ این چالش ها کدامند؟ آیا چالش جدیدی بین جهانی شدن و دین همانند چالش دین و مدرنیته در قرن ١٨ و ١9 ایجاد خواهد شد. فرض اساسی ما در این تحقیق این است که جهانی شدن ضمن اینکه موجب توسعة ارتباطات میان فرهنگی و میان دینی خواهد شد چالش های جدیدی را نیز در درون کشورها و بین کشورها ایجاد خواهد کرد.
۲۹.

فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایران فرهنگ ملت جامعه موازی سیاست های ارتباطات فرهنگی قوم مشابه سازی یکپارچگی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات
تعداد بازدید : ۳۷۸۵ تعداد دانلود : ۳۲۷۳
"در این تحقیق به دنبال یافتن مدلی برای همبستگی اجتماعی و وحدت فرهنگی در ایران هستیم الگویی که براساس آن تنوع قومی و فرهنگی به عنوان چالشی در برابر همبستگی ملی قرار نگیرد و به فرصتی برای غنای فرهنگی جامعه تبدیل گردد. ابتدا دیدگاه های اساسی مربوط به فرهنگ، قومیت و ملت مورد بررسی قرار می گیرد و آنگاه مفاهیم مربوط به سیاست های میان و درون فرهنگی و آثار اجتماعی و سیاسی آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم سیاست هایی که هرکدام در یک منطقه جغرافیای متولد شده اند و با حوادث تاریخی خاص آن جامعه پیوند خورده و مورد تجربه قرار گرفته اند. امکان تحقق هرکدام از سیاست های ارتباط فرهنگی در رابطه با اقوام مختلف موجود در ایران باید با توجه به همه ابعاد جغرافیایی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی اجتماعی ایران باشد. از این رو، در این تحقیق سیاست های ارتباطات فرهنگی در خصوص ایران مورد ارزیابی قرار گرفته و مدل مناسبی (وحدت ساختاری و تکثر فرهنگی) ارائه شده است که موجب تقویت مفهوم ملت و یکپارچگی ملی و در عین حال تنوع و غنای فرهنگی می گردد. " "ایران جامعه موازی سیاست های ارتباطات فرهنگی فرهنگ قوم مشابه سازی ملت یکپارچگی "
۳۰.

تحلیل جامعه شناختی از رابطه دین ، فرهنگ با اقتصاد ( با تاکید بر اسلام )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۹۱
این مقاله به رابطه اقتصاد با عنصر غیراقتصادی در قالب جامعه شناسی اقتصاد میپردازد. این علم خود یک علم بین رشته ای است. گاه تصور میشود که اقتصاد مانند ریاضی فرمول های خاص خود را دارد و نظریه های آن هیچ ارتباطی با عنصر غیراقتصادی مانند دین، فرهنگ، عقلانیت و انگیزه ندارد. در حالی که جامعه شناسی اقتصاد این ارتباط را به طور دقیق معلوم میکند. ادیان و فرهنگ دینی آنها نیز با توجه به تفاوت هایی که دارند با نظام های اقتصادی خاص متناسب با خود سازگار هستند. زیرا مبانی و زمینه های فرهنگی آنها متفاوت است. در جامعه اسلامی نیز پدیدآوردن یک نظام اقتصادی کارامد و متناسب با زمینه های اجتماعی و فرهنگی آن فقط با تفسیر و تاویل مفهوم های دینی موثر اقتصادی ممکن است و باورهای اسلامی و فرهنگ آن با سه نظام معروف اقتصادی موجود در جهان سازگاری ندارد. در این تحقیق مبانی دینی و فرهنگی متفاوت نظام اقتصای اسلام به ویژه در مفهوم عقلانیت با نظام های اقتصادی دیگر مورد بررسی قرار گرفته است.
۳۱.

جهان-محلی شدن موسیقی مردم پسند: مضامین دینی در رپ ایرانی-فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهان محلی شدن جهانی شدن ابعاد دین داری موسیقی ایران موسیقی رپ

تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۴۶
تاثیرپذیری فرهنگ های مردم پسند نقاط مختلف دنیا از یکدیگر در دهه های اخیر در قالب مفهوم جهانی شدن مطالعه شده است. در این دیدگاه اغلب از تاثیرپذیری و گاه تحت سلطه بودن فرهنگ های بومی از جانب فرهنگ غالب جهانی سخن گفته می شود. دیدگاه جهان-محلی شدن به عنوان کامل کننده یا جایگزینی برای جهانی شدن، در کنار عناصر جهانی به عناصر بومی نیز توجه دارد و امر جهانی را فی نفسه نقطه ی مقابل امر محلی نمی داند. از جمله عرصه هایی که در آن می توان پروژه های جهان-محلی شدن را مشاهده و مطالعه کرد موسیقی مردم پسند است. در این مقاله ما با نگاه جهان-محلی شدن، مضامین دینی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی را مطالعه کردیم. موسیقی رپ ایرانی-فارسی، از سویی تاثیرگرفته از فرهنگ رپ جهانی (غربی) و از سوی دیگر تحت تاثیر فرهنگ بومی (ایرانی-اسلامی) است و مصداق فرآیند جهان-محلی شدن است. برای نشان دادن این وضعیت، مضامین دینی در این موسیقی با استفاده از الگوی دین داری گلاک و استارک مطالعه شده است. در این الگو ادیان جهان شامل ابعاد اعتقادی، مناسکی، فکری، تجربی و پیامدی دانسته شده اند. باید توجه داشت که این مقاله به دنبال تایید شرعی این نوع موسیقی نیست و تنها درصدد مطالعه نوع پرداختن آن به مضامین دینی است. در این مقاله با استفاده از این ابعاد دین داری، به سراغ تحلیل محتوای کیفی متن قطعه های موسیقی رپ ایرانی-فارسی رفتیم. نتایج نشان داد مفاهیم دینی به عنوان جنبه ای بومی در موسیقی رپ ایرانی-فارسی مشاهده می شوند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان