محمدرضا نیکبخت

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارائه چارچوبی جهت تدوین الگوی بهینه گزارشگری مالی صندوق های بازنشستگی، متناسب با شرایط ایران است که از طریق تشریح وضعیت فعلی گزارشگری صندوق های بازنشستگی در ایران و سپس شناخت مسائل و اقدامات صورت گرفته توسط کشورهای موفق جهان در زمینه گزارشگری صندوق های بازنشستگی، دست یافته است. روش: این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کیفی است و با داده های کیفی سر و کار دارد. روش گردآوری و تحلیل داده ها شامل بررسی پژوهش های انجام شده و اسناد و مدارک مربوطه در این زمینه و همچنین انجام مصاحبه با 16 نفر از خبرگان و متخصصان مالی صندوق های بازنشستگی در سال های 1400 و 1401 است. یافته ها: با استفاده از روش تحقیق نظریه زمینه ای، الگویی شامل شرایط علی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، راهبردها و پیامدهای گزارشگری بهینه صندوق های بازنشستگی ارائه گردید که از مقوله های اصلی آن شامل عدم انطباق استاندارد 27 باشرایط ایران، دانش و آگاهی حوزه های تأثیرگذار و عدم وجود نهاد ناظر بر گزارشات اکچوئری هستند. نتیجه گیری: توجه و توسعه بهینه حوزه گزارشگری مالی صندوق های بازنشستگی در داخل کشور و ایجاد نهاد ناظر بر گزارشگری و ایجاد استانداردهای اکچوئری از دستاوردهای مهم این پژوهش است که به ارتقای کیفیت و کمیت گزارشگری مالی صندوق های بازنشستگی کمک می کند.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی تأثیر هوش اخلاقی بر قضاوت حرفه ای حسابرسان و رتبه بندی میزان تأثیر هر یک از مؤلفه های ده گانه هوش اخلاقی بر قضاوت حرفه ای حسابرسان است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر فرایند اجرا، تحلیلی استنباطی است. جامعه آماری پژوهش، حسابرسان دیوان محاسبات در سه استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، تعداد ۱۱۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش، پرسش نامه است که بدین منظور از دو پرسش نامه استاندارد هوش اخلاقی و قضاوت حرفه ای حسابرسان استفاده شد (آلفای کرونباخ به ترتیب 954/0 و 936/0). از تعداد 115 پرسش نامه توزیع شده، 104 پرسش نامه قابلیت استفاده داشت. تجزیه وتحلیل داده ها و نیز آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون اسپیرمن انجام شد. به منظور رتبه بندی تأثیر مؤلفه های هوش اخلاقی بر قضاوت حرفه ای حسابرسان نیز، از آزمون فریدمن و همچنین نرم افزار اس پی اس اس انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر تأثیر هر ۱۰ مؤلفه هوش اخلاقی، بر قضاوت حرفه ای حسابرسان است که در میان آن ها، مؤلفه های وفای به عهد، اقرار به اشتباه ها و شکست ها و توانایی در بخشش اشتباه های خود، بیشترین تأثیر را بر قضاوت حرفه ای حسابرسان نشان دادند. نتیجه گیری: می توان گفت تأثیر هر ده مؤلفه هوش اخلاقی، یعنی عملکرد مبتنی بر اصول، ارزش ها و باورها، راست گویی، استقامت و پافشاری برای حق، وفای به عهد، مسئولیت پذیری برای تصمیمات شخصی، اقرار به اشتباه ها و شکست ها، قبول مسئولیت برای خدمت به دیگران، فعالانه علاقه مند بودن به دیگران، توانایی در بخشش اشتباه های خود و توانایی در بخشش اشتباه های دیگران، بر قضاوت حرفه ای حسابرسان به تأیید رسید. رتبه بندی مؤلفه های هوش اخلاقی، بر اساس میزان تأثیر آن ها بر قضاوت حرفه ای حسابرسان، نشان می دهد که رتبه ۱ مؤلفه وفای به عهد با میزان تأثیر 87/6، رتبه 2 مؤلفه اقرار به اشتباه ها و شکست ها با میزان تأثیر 85/6، رتبه 3 مؤلفه توانایی در بخشش اشتباه های خود با میزان تأثیر 68/6، رتبه 4 مؤلفه عملکرد مبتنی بر اصول، ارزش ها و باورها با میزان تأثیر 10/6، رتبه 5 مؤلفه راست گویی با میزان تأثیر 08/6، رتبه 6 مؤلفه فعالانه علاقه مند بودن به دیگران با میزان تأثیر 78/5، رتبه 7 مؤلفه مسئولیت پذیری برای تصمیم های شخصی با میزان تأثیر 78/5، رتبه 8 مؤلفه قبول مسئولیت برای خدمت به دیگران با میزان تأثیر 70/5، رتبه 9 مؤلفه استقامت و پافشاری برای حق با میزان تأثیر 90/4 و رتبه 10 مؤلفه توانایی در بخشش اشتباه های دیگران با میزان تأثیر 86/4 است.

به کارگیری فناوری های پیشرفته در فضای کسب و کار امروز از اهمیتی بالا برخوردار است. یکی از این فناوری های نوین در ارایه و استفاده از صورت های مالی، «زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی» است که منافع عمده ای در کلیه مراحل تجزیه و تحلیل و گزارشگری تجاری ارایه می کند. در این پژوهش سعی شده عوامل مؤثر بر پذیرش زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت های تابعه بررسی شوند تا نتایج این ارزیابی به تصمیم گیرندگان و مجریان این نوآوری کمک نماید تا ابعاد مختلف موضوع را با دانش بیشتری مدیریت نمایند و از هزینه ها و تأثیرهای منفی بکاهند. جهت نیل به این هدف پس از مطالعه ادبیات موضوع و پیشینه ی پژوهش، 11 عامل مؤثر بر پذیرش زبان گزارشگری توسعه پذیر گزارشگری مالی شناسایی شدند. سپس مدیران و کارشناسان مالی شرکت با ابزار پرسشنامه نظرسنجی واقع شدند. نظرات ایشان با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری مورد تحلیل واقع شدکه درنهایت تأثیر 9 متغیر مستقل بر متغیر وابسته مورد تأیید قرار گرفت.

| سال شانزدهم | شماره 63 | زمستان 1403 | صفحات 207 تا 232 | با توجه به افزایش فشارهای جهانی و علاقه به مسائل زیست محیطی در دو دهه گذشته، حسابداری مدیریت زیست محیطی به عنوان راه حلی جدید در زمینه حسابداری مطرح شده است که می تواند ضمن ارائه اطلاعات درمورد مسائل زیست محیطی به ذینفعان، موجبات کاهش اثرات زیست محیطی، بهبود عملکرد زیست محیطی سازمان ها و دستیابی به پایداری را فراهم آورد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی با رویکرد کیفی است. پس از بررسی نظام مند پژوهش های مرتبط با عناصر اثرگذار بر گسترش حسابداری مدیریت زیست محیطی با استفاده از روش تحلیل محتوا و ارائه مدل نظری پژوهش، در ادامه با استفاده از روش دلفی پس از تشکیل پانل متخصصان پژوهش شامل 21 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان ارشد دارای تخصص، تجربه و یا سوابق پژوهشی در زمینه حسابداری مدیریت محیط زیست با استفاده از ابزار پرسشنامه و طی 4 راند دلفی به اجماع نظری خبرگان حاصل و نتایج در قالب مدل مفهومی پژوهش ارائه شد. بر این اساس 3 عامل اصلی است: 1. عوامل مرتبط با شرکت، 2. عوامل مرتبط با حسابداری زیست محیطی، 3. قوانین و مقررات زیست محیطی صنعت که از طریق اتخاذ راهکارهایی مانند توسعه مکانیسم های شناسایی آثار زیست محیطی عملیات شرکت، توسعه مکانیسم های ﻧﻈﺎرت و کنترل زیست محیطی، افزایش سرمایه گذاری در توسعه فناوری های محیط زیستی و به کارگیری فناوری های نوین هزینه یابی عملیات شرکت، نسبت به گسترش حسابداری مدیریت زیست محیطی جهت تولید پاک در صنایع شیمیایی و پتروشیمی اقدام نمایند ضمن ارتقای پاسخگویی زیست محیطی، زمینه های بهبود ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎعی شرکت و بهبود عملکرد زیست محیطی شرکت را نیز فراهم آورند

هدف این مقاله ارزیابی عملکرد کارکنان اداره کل خزانه کشور پس از اجرای سامانه ی درخواست وجه الکترونیکی با رویکرد کارت امتیازی متوازن (BSC) در اداره کل خزانه می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی بوده که به لحاظ ماهیت، کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان، حسابرسان و مدیران اداره کل خزانه مستقر در وزارت اقتصاد و دارایی و مجریان، متخصصان پیاده سازی سامانه ی درخواست وجه الکترونیکی را تشکیل می دهند. 53 نفر از کارکنان با استفاده از روش تمام شماری به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. به منظور تعیین روایی پرسشنامه ها، از روایی محتوایی استفاده شده است و پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 883/0 بدست آمد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عملکرد کارکنان اداره ی کل خزانه برای پرداخت دستگاه های اجرایی ملی کشور پس از اجرای سامانه ی درخواست وجه الکترونیکی از منظر کارت امتیازی متوازن (BSC) در حد مطلوب است. مهم ترین معیار در ارزیابی عملکرد کارکنان اداره کل خزانه کشور به ترتیب توانمندسازی با میانگین رتبه ی (25/3) بالاترین رتبه، فرهنگ و ارزش با میانگین رتبه ی (20/3)، کیفیت دوره آموزشی با میانگین رتبه ی (97/2)، رضایت از حرفه گری با میانگین رتبه ی (84/2) و رضایت از محیط کار با میانگین رتبه ی( 75/2) می باشند.

کیفیت گزارشگری مالی در تصمیم گیری های آحاد مختلف ذینفعان نقش مهمی دارد. یکی از عواملی که بر کیفیت گزارشگری مالی اثرگذار است، حاکمیت شرکتی می باشد. اندازه کمیته حسابرسی و تخصص مالی هیئت مدیره به عنوان سازوکارهای حاکمیت شرکتی در نظر گرفته می شوند. از دیدگاه نظریه های ذینفعان، پله بالاتر و نمایندگی متغیرهای مزبور موجب بهبود کیفیت گزارشگری مالی می گردند. بنابراین هدف پژوهش حاضر در راستای پاسخ به نظریه های اشاره شده، بررسی تاثیر تخصص مالی هیئت مدیره بر رابطه بین اندازه کمیته حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی می باشد. از این رو با بهره گیری از اطلاعات 92 شرکت پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران و با استفاده از مدل های رگرسیون چند متغیره با داده های ترکیبی به بررسی این موضوع پرداخته شد. یافته ها نشان می دهد که اندازه کمیته حسابرسی بر کیفیت گزارشگری مالی تاثیر مستقیم و معنادار دارد و همچنین تخصص مالی هیئت مدیره رابطه بین اندازه کمیته حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی را به صورت مثبت تعدیل می کند. سیاستگذاران، سرمایه گذاران و اعتباردهندگان می توانند با استفاده از نتایج پژوهش حاضر با دیدی باز در رابطه با نقش اندازه کمیته حسابرسی و تخصص مالی هیئت مدیره به تصمیم گیری بپردازند.