محمدباقر سلیمی

رفتار راننده در اکثر سوانح و تصادفات در ایران و جهان عامل اصلی بروز حادثه بوده است و 90 تا 95 درصد تصادفات در ایران به نوعی با عامل انسانی و به ویژه رفتار راننده مرتبط بوده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش فرهنگ ترافیک بر کنترل پرخاشگری رانندگان وسایل نقلیه عمومی درون شهری است. این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری، رانندگان حمل و نقل عمومی خطوط بی آرتی شهرداری تهران در مسیر ترمینال شرق تا میدان آزادی که دارای حداقل 2 فقره تخلف حادثه ساز تسلیمی در سال 1402 با محدودیت سنی 30 تا 45 سال و تحصیلات بالای دیپلم به تعداد 85 نفر بود که از این تعداد،60 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و دو گروه 15 نفره گواه تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه رفتار رانندگی منچستر(1990) بود. یافته ها حاکی از آن است که آموزش فرهنگ رانندگی بر پرخاشگری رانندگان حمل و نقل عمومی خطوط بی آرتی شهرداری تهران مؤثر بوده و باعث کنترل آن شده است. همچنین، بین گروه های آزمایش و گواه در شاخص های خشم رانندگان، شامل تخلفات عمدی، تخلفات غیر عمدی، لغزش ها و اشتباهات تفاوت معناداری وجود داشت. به طور کلی، می توان از این آموزش به شکل اختصاصی برای رانندگان سایر وسایل نقلیه عمومی استفاده کرد.

زمینه وهدف: بخشی از سوانح و تصادفات ترافیکی توسط وسایل نقلیه ای که تحت مالکیت نهادهای زیرمجموعه نیروهای مسلح کشور بوده، رخ می دهد که تعدادی از این سوانح در خودروهای سازمانی فرماندهی انتظامی کل کشور اتفاق می افتد. با توجه به اینکه منابع سازمان اعم از مادی و انسانی جزء ملزومات رسیدن به اهداف محسوب می گردد متأسفانه همه ساله بخشی از منابع در فراجا به علت سوانح ترافیکی از بین می رود. هدف ازپژوهش حاضر آسیب شناسی سوانح ترافیکی خودروهای سازمانی فراجا است.روش: این تحقیق از نظر هدف کاربردی از نظر روش آمیخته از نوع اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی، مصاحبه با خبرگان ستاد بازرسی کل و پلیس راهور فراجا به روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند و در بخش کمی جامعه آماری کارشناسان عالی تصادفات تهران بزرگ به روش تصادفی طبقه ای بود. در بخش کیفی از روش تحلیل تم با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 و در بخش کمی ازتحلیل عاملی تأییدی و برای اعتبارسنجی مدل حاصل از بخش کیفی به روش مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار تحلیل عاملی تأییدیpls3  Smart بهره برداری شد.یافته ها: یافته های پژوه در بخش کیفی شامل سه بعدبا عنوان آسیب های ساختاری،رفتاری و زمینه ای که دارای 8 مولفه و 41 شاخصه بوده اند، بیشترین آسیب در بخش کیفی مربوط به بعد آسیب رفتاری بود. در بخش کمی بیشترین تأثیر مربوط به بٌعد آسیب های رفتاری با مقدار847/15، و سپس مربوط به بٌعد آسیب های زمینه ای با مقدار567/11، در نهایت کمترین تأثیر مربوط به بٌعد آسیب های ساختاری با مقدار928/9 در الگوی آسیب شناسی سوانح ترافیکی خودروهای سازمانی فراجامی باشد. از طرف دیگر بارهای عاملی، آسیب های رفتاری با مقدار919/0، آسیب های زمینه ای با مقدار770/0و آسیب های ساختاری با مقدار745/0بیشتر از 5/0 هستند که در سطح 95/0 معنی دار بودند.نتایج: در شناسایی آسیب شناسی سوانح ترافیکی خودروهای سازمانی فراجا مشخص گردید، آسیب ها اعم از آسیب های ساختاری، زمینه ای و رفتاری نسبت به هم ارتباط تنگاتنگ و پیوسته ای داشته و پیشگیری از وقوع سوانح ترافیکی خودروهای سازمانی نیازمند رفع موانع و ارائه راهکارهای مناسب و کاربردی در هر سه بٌعد می باشد.

زمینه و هدف: یکی از موضوعات بسیار مهم و سنجش پذیر از دیدگاه عموم مردم و مسئولین، هنگام فرا رسیدن ایام اربعین حسینی (ع)، بحث تعامل بین دستگاه های اجرایی دخیل در ترافیک می باشد. هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی تعاملی مدیریت انتظامی و ترافیکی سفرهای اربعین با تمرکز بر نقش دستگاه های اجرایی بود.روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش آمیخته (کیفی کمّی) از نوع اکتشافی می باشد. جامعه آماری در بخش کیفی، خبرگان ستاد پلیس راهور فراجا و استادان دانشگاه جامع علوم انتظامی امین به روش نمونه گیری هدفمند مبتنی بر معیار بود. در بخش کیفی از روش تحلیل تم با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 استفاده شد. جامعه آماری بخش کمّی تعداد 381 نفر از افسران ارشد پلیس راهور تهران بزرگ بود که در این بخش به روش در دسترس برابر جدول مورگان، تعداد 186 نفر برای نمونه انتخاب شد. برای اعتبارسنجی مدل حاصل از بخش کیفی به روش مدل یابی معادلات ساختاری از نرم افزار تحلیل عاملی تأییدی Pls3 Smart استفاده شد.یافته ها: یافته های تحقیق در بخش کیفی نشان داد الگوی تعاملی مدیریت انتظامی و ترافیکی سفرهای اربعین به ترتیب شامل تعامل با سازمان راهداری، سازمان اورژانس، مسئولین استانی، پلیس راهور و سازمان هلال احمر است. بر اساس یافته های تحقیق در بخش کمّی بیشترین تعامل در مدیریت انتظامی و ترافیکی سفرهای اربعین به ترتیب تعامل با پلیس راهور، سازمان راهداری، اورژانس، هلال احمر و مسئولین استانی بود.نتیجه گیری: الگوی تعاملی مدیریت انتظامی و ترافیکی سفرهای اربعین به منظور مدیریت ترافیک سفرهای زائران، ارتقاء ایمنی تردد، پیشگیری از وقوع سوانح، مدیریت هوشمندانه سفرها، تسهیل در عبور و مرور و ارائه خدمات مطلوب به زائرین اجرا می شود و سازمان های دخیل در ترافیک برای تسهیل در تردد زوّار تا پایان سفر اربعین از تمامی ظرفیت های خود استفاده می کنند.

عوامل مختلفی در کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی دخیل هستند. مهم ترین آن ها، عامل انسانی است که می تواند تحت تأثیر ویژگی های اجتماعی و فرهنگی رانندگان قرار بگیرد. هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، آمیخته از نوع اکتشافی است. جامعیه آماری در بخش کیفی، خبرگان دانشگاه امین و ستاد پلیس راهور فراجا و در بخش کمّی، کارشناسان ارشد ستاد پلیس راهور فراجا بودند. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 و در بخش کمی، از تحلیل عاملی تأییدی بهره برده شد. به منظور اعتبارسنجی مدل حاصل از بخش کیفی، از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار تحلیل عاملی تأییدی Smartpls3 استفاده شد. عوامل اجتماعی و فرهنگی کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی در بخش کیفی به ترتیب شامل مؤلفه های منزلت و ارزش جان انسان ها، تقاضا و تمایل به ایجاد تغییر، رویکرد ایمنی و نظام اطلاعات و مراقبت حوادث بود و در بخش کمی، تمامی مؤلفه ها به همان ترتیب مورد تأیید کارشناسان آن بخش قرار گرفت؛ ضمن این که در این بخش، مؤلفیه رویکرد ایمنی با مقدار 043/8، منزلت و ارزش جان انسان ها برابر با 380/13، نظام اطلاعات و مراقبت حوادث با مقدار 657/6 و تقاضا و تمایل به ایجاد تغییر با مقدار 185/هستند. بر این اساس می توان اظهار داشت که عوامل اجتماعی و فرهنگی می توانند به کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی در کشور کمک کند.