مهدی طالب

"در این مقاله مشارکت روستاییان در بازسازی مناطق زلزله زده و نیز نظام بازسازی مساکن و بناهای تخریب شده، در جریان وقوع زلزله، در سه دوره مختلف و در طول 50 سال گذشته، بررسی شده است. واقع شدن بخش عمده ای از ایران روی کمربند زلزله سبب شده است که زلزله های ویرانگر در دهه های اخیر صدمات و خسارات بیشتری به مناطق روستایی و مردم روستانشین وارد کند. عدم استفاده از مصالح ساختمانی مرغوب و مستحکم از یک طرف و فقدان دانش مناسب برای احداث بناها از طرف دیگر موجب بروز خسارات فراوانی به ساختمان های روستایی شده است. در 90 سال گذشته در ایران حدود 90 بار زلزله نسبتا شدید به وقوع پیوسته که تلفات انسانی آن بیش از دهها هزار نفر بوده است. برای نمونه در 25 سال گذشته زلزله حدود 60 هزار نفر از هموطنانمان را به کام مرگ برده است (عملکرد سال 1371 ستاد حوادث غیر مترقبه). بازسازی مناطق آسیب دیده، خاصه در مناطق روستایی، همواره نیاز به کمک دیگران داشته است، زیرا روستاییان به هنگام بروز سوانح، به علّت نامناسب بودن وضعیت اقتصادیشان و گرفتاری های ناشی از مصائبی که به دلیل مصدومیت و یا فوت بستگان و عزیزان خود و ضرورت رسیدگی به امور مزرعه و … پیدا می کنند، نیازمند کمک و مساعدت دیگران می شوند. معمولا دولت و یا مردم در این مواقع به کمک آنها می شتابند. تجربه بازسازی در این مقاله در سه دوره متمایز یعنی دوره ارباب و رعیتی، دوره پس از اصلاحات ارضی ودوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در نهایت مشارکت روستاییان در زمینه بازسازی بررسی شده است"

"این مقاله با استفاده از گزارشهای دانشجویی در زمینه همیاریهای انجام شده در زمینه ازدواج تدوین شده است. همیاری و یا کمک افراد به یکدیگر در این زمینه تحت تاثیر عواملی نظیر وضعیت اقتصادی و اجتماعی، سن، شغل و ... است. مشارکت افراد در این زمینه با تأثیر پذیری از دگرگونیهای اجتماعی، تغییراتی را تحمل کرده ولی هنوز تداوم دارد و به رغم تنوع و تفاوتی که با گذشته پیدا کرده، دارای کارکرد است. در هر گزارش پس از تشریح اجمالی مراحل ازدواج که با کمک مالی و یا خدماتی خویشان و آشنایان صورت گرفته است، رابطة بین میزان (مبلغ) و نوع (جنسی، نفری خدماتی) کمکها را به عنوان متغیرهای وابسته با متغیر هایی نظیر سن، نسبت خویشاوندی، وضعیت شغلی، سطح تحصیلات، تعداد فرزندان پسر ازدواج کرده و نکرده و مبالغ کمکهای دریافتی قبلی و ... به عنوان متغیرهای مستقل بررسی کرده است. بود یا نبود روابط همبستگی و پیوستگی بین متغیرهای مزبور با در نظر گرفتن بسترهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، تحلیل شده است"

شهرها مولود روستاها هستند. اضافه تولید محصولات کشاورزی از یک طرف و مهاجرت از روستا به شهر از طرفی دیگر تا چند دهه پیش‘ موجد گسترش شهرها و شهرنشینی بوده اند. اگر تا چند دهه پیش و قبل از گسترش ارتباطات‘ شهرها وابسته به دهات بودند‘ امروزه روستاها‘ نه تنها تابع بلکه اسیر شهرها هستند. روند تغییرات جمعیتی و مراکز استقرار جمعیت نشانگر کاهش تعداد و حجم نقاط روستائی است. مفاهیم قبل از پرداختن به مسائل وموانع جامعه شناختی توسعه روستائی در ایران ضرورت دارد تا نسبت به تعریف مفاهیم اساسی مربوط اقدام شود. واژه های توسعه‘ روستا‘ توسعه روستائی‘ جامعه شناسی نه تنها درتعاریف غالب صاحبنظران متفاوت هستند بلکه مسئولان و مجریان برنامه های عمرانی نیز هر یک تلقی خاصی از از این واژه ها دارند. تفاوت در برداشت ها با عنایت به پویائی ای واژه ها به گونه ای است که آنها را در حد یک ‹‹مشترک لفظی›› تنزل می دهد. رشد‘ توسعه اقتصادی‘ توسعه اجتماعی‘ توسعه‘ واژه هائی هستند که کارکرد و کاربرد آنها با پیدایش مقوله برنامه ریزی بعد از جنگ جهانی دوم‘ یکی بعد از دیگری مطرح شده اند وبا اینکه هر واژه مفهوم خاص خود را دارا بوده‘ لکن بدلیل پویائی نظریات ومقولات مربوط به برنامه ریزی‘ مفاهیم مختلفی برآنها بارشده است.