حسین حافظی

آموزش الکترونیکی در چگونگی تفکر ما درباره تجارب آموزشی از نظر ارتباط و همکاری پایدار، تحولی شگرف ایجاد کرده است. هدف از این پژوهش، تبیین حضور اجتماعی دانشجویان دوره های برخط بر اساس حضور شناختی، خودکارآمدی در فناوری و ادراک از جوّ یادگیری برخط در دانشجویان دوره های برخط دانشگاه پیام نور بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت داده های گردآوری شده، کمّی و مبتنی بر رویکرد همبستگی بود. شرکت کنندگان 265 نفر از دانشجویان دانشجویان دوره های برخط دانشگاه های پیام نور استان خراسان شمالی در سال تحصیلی 99-1398 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. از پرسشنامه های حضور شناختی، حضور اجتماعی، ادراک از جوّ یادگیری برخط و خودکارآمدی رایانه ای استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد حضور شناختی، ادراک از جوّ یادگیری برخط و خودکارآمدی رایانه ای به صورت مثبت، حضور اجتماعی را پیش بینی می کنند؛ افزون بر این، متغیّرهای پیش بین به طورکلی 1/50 درصد از واریانس حضور اجتماعی را تبیین می کند. به طورکلی نتایج حاکی از اهمیت نقش متغیّرهای حضور شناختی، ادراک از جوّ یادگیری برخط و خودکارآمدی رایانه ای در پیش بینی حضور اجتماعی بود؛ بنابراین چنانچه با استفاده از روش های آموزشی بتوان میزان حضور شناختی، ادراک از جوّ یادگیری برخط و خودکارآمدی رایانه ای را افزایش داد، می توان سطح حضور اجتماعی را به میزان قابل ملاحظه ای ارتقا داد و از این طریق به رشد حضور اجتماعی در دانشجویان دوره ه ای برخط کمک شود.

هدف مطالعه حاضر ارائه مدل علّی اثربخشی تدریس برخط بر اساس نگرش نسبت به تدریس برخط؛ نقش واسطه ای خودکارآمدی تدریس برخط بود. طرح پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ جمع آوری داده ها از جمله مطالعات کمی و مبتنی بر رویکرد همبستگی با استفاده از تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه های پیام نور کشور بودند که بنا به خود اظهاری در یک یا چند دوره برخط و آموزش های الکترونیک در سال تحصیلی 1401-1400 شرکت داشتند. حجم نمونه مورد مطالعه 350 نفر بود که به روش در دسترس انتخاب شدند. از پرسشنامه های نگرش نسبت به تدریس برخط میشرا و پاندا (2007)، خودکارآمدی تدریس برخط روبینا و اندرسون (2010) و اثربخشی تدریس برخط حافظی و یوسف وند (1401) برای گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که همبستگی بین نگرش نسبت به تدریس برخط و خودکارامدی تدریس برخط 65/0/0؛ بین نگرش نسبت به تدریس برخط و اثربخشی تدریس برخط 73/0 و در سطح معناداری01/0>P معنادار است. همچنین ضریب همبستگی بین خودکارآمدی برخط و اثربخشی تدریس برخط 77/0 در سطح معناداری01/0>P معنادار است و 41 درصد از واریانس خودکارآمدی تدریس برخط و 48 درصد از واریانس اثربخشی تدریس برخط به وسیله مدل حاضر تبیین گردید. بطور کلی نتایج نشان داد که خودکارآمدی تدریس برخط در بین رابطه نگرش نسبت به تدریس برخط و اثربخشی تدریس برخط به عنوان متغیر میانجی ایفای نقش می کند.