بهروز زینلی

در نظام آموزشی سنتی روش های تدریس و یادگیری براساس گوش دادن، بیان لفظی و حفظ مطالب درسی استوار است و بر روش های غیر فعال تأکید می شود. در نتیجه، انگیزه و علاقه دانش آموزان برای آموختن از بین می رود، که در نتیجه آن افت تحصیلی نمایان می شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش شیوه های نوین تدریس در ارتباطات تعاملی معلم و دانش آموزان بود. پژوهش توصیفی با رویکرد آمیخته انجام گرفت. جامعه پژوهش، خبرگان مطلع و متخصص در حوزه موضوعی پژوهش جامعه پژوهش را تشکیل دادند. خبرگان در این بخش حداقل 5 سال تجربه در زمینه آموزش و تعلیم به دانش آموزان، همچنین، حداقل مدرک تحصیلی فوق لیسانس داشتند. از بین افراد جامعه 40 نفر به روش قضاوتی و با معیار اشباع داده ها انتخاب شدند. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون داده های حاصل از مصاحبه نیمه ساختاریافته کدگذاری شد. ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی به کار گرفته شد. بر مبنای متغیرهای شناسایی شده در بخش کیفی، شامل روش های نوین تدریس، روش های سنتی تدریس، موانع روش های نوین تدریس و ارتباطات تعاملی معلم و دانش آموزان، پرسشنامه بخش کمی تنظیم شد و میان معلمان مقطع ابتدایی به روش دردسترس توزیع شد. در مجموع، 247 پرسشنامه کامل بازگردانده شد. داده های بخش کمی با آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. نتایج نشان داد روش های سنتی تدریس در ارتباطات تعاملی معلم و دانش آموزان نقش ندارد، اما روش های تدریس نوین در ارتباطات تعاملی معلم و دانش آموزان نقش دارد و موانع روش های تدریس نوین در ارتباطات تعاملی معلم و دانش آموزان نقش دارد.

این پژوهش به منظور مقایسه اثربخشی روشهای تدریس بارش مغزی و حل مساله بر تعامل معلم و دانش آموزان صورت گرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و از روش تحقیق شبه آزمایشی استفاده شده است، طرح تحقیق شامل پیش آزمون و پس آزمون با گروههای آزمایش 1 و 2 است. جامعه این پژوهش از کلیه دانش آموزان پسر پایه نهم شهرستان قدس که در سال تحصیلی 98-1397 مشغول به تحصیل بودند. با استفاده از روش تصادفی خوشه ای دو مرحله ای دو کلاس به عنوان نمونه آماری انتخاب و به طور تصادفی یکی از کلاس ها در معرض متغیر مستقل روش تدریس بارش مغزی و کلاس دیگر در معرض متغیر مستقل روش تدریس حل مساله قرار داده شدند، ابتدا پیش آزمون تعامل معلم و دانش آموز از دو گروه گرفته شد و بعد از اجرای دوره در نیمسال دوم از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. داده های حاصل ، با استفاده آزمون تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) برای نمرات اختلافی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ای پژوهش نشان داد که علی رغم آنکه هر دو روش بر متغیر وابسته تاثیر مثبت داشته اند، روش تدریس بارش مغزی در مقایسه با روش حل مساله اثربخشی بیشتری داشته است. اما تفاوت این دو روش برای نامطمئن بودن، ناراضی بودن، تنبیه کردن معنادار نمی باشد. پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت ارتباط بین معلم و دانش آموز از روش های فعالی که منجر به افزایش بهبود روابط بین معلم و دانش آموز می شود استفاده شود.